اگر چه اخبار رسانه‌ای قطعنامه‌ 1737 شورای امنیت علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران، تحت‌الشعاع مراسم سال نو میلادی و همچنین اعدام صدام قرار گرفته است، اما پیامدهای قطعنامه یاد شده، می‌تواند مخاطرات امنیتی قابل توجهی را برای ایران ایجاد نماید.

به طور کلی، امنیت‌سازی، فرایندی طولانی، پیچیده، مبهم و مخاطره‌آمیز می‌باشد. عدم توجه به نشانه‌های امنیت در هر دوران، زمینه‌های لازم برای غافلگیری استراتژیک را فراهم می‌سازد.به این ترتیب، کشورهایی که در معرض تهدید گسترده‌تری قرار دارند، می‌بایست تحرک بیشتری برای عبور از غافلگیری به انجام رسانند.

از آنجایی که تهدیدات امنیتی، موضوعات دائمی، فراگیر و پایان‌ناپذیری برای کشورها محسوب می‌شوند، بنابراین، صرفا کشورهایی می‌توانند تهدیدات امنیتی را ترمیم و خنثی نمایند که از «درک استراتژیک» برای عبور از غافلگیری و همچنین «برنامه دیپلماتیک» برای مصالحه‌گرایی و نیل به گزینه برد – برد برخوردار باشند.

ادامه فعالیت‌های هسته‌ای ایران، صرفا در شرایطی می‌تواند از مطلوبیت و مشروعیت لازم برخوردار باشد که فضای ادراکی نظام بین‌الملل، تحت‌تأثیر اقدامات و رفتارهای صلح‌آمیز ایران قرار گیرد.

در این ارتباط، تاکنون مذاکرات متعددی توسط کارگزاران شورای عالی امنیت ملی کشور با مقامات تروئیکای اروپایی انجام شده است.

در این روند، حتی نتایج مشخص و مطلوبی در مذاکرات و توافقات انجام شده با خاویر سولانا، رئیس کمیسیون سیاست خارجی اروپا واصل گردیده؛ اما علی‌رغم چنین روندی، قطعنامه 1737 علیه ایران تصویب گردید.

وقفه در تحرکات دیپلماتیک، مخاطرات امنیتی بیشتری برای ایران ایجاد می‌کند.

برخی اعتقاد دارند که ادامه مذاکرات و رفتار دیپلماتیک ایران باید پس از جشن‌های سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و همچنین تکمیل چرخه غنی‌سازی اورانیوم به میزان 20 مدار غنی‌سازی انجام شود؛

در حالی که ضرورت‌های دیپلماتیک و امنیتی ایجاب می‌کند که ادامه فعالیت‌های تکنیکی هیچ‌گونه مغایرتی با مذاکرات دیپلماتیک نخواهد داشت. قطعنامه 1737 صرفا یکی از مراحل تهدید امنیتی و دیپلماتیک علیه ایران می‌باشد. هرگونه وقفه و کنش‌های تأخیری در حوزه رسانه‌ای و دیپلماتیک، مخاطرات امنیتی را در آینده افزایش می‌دهد.

هم اکنون کشورهای غربی باید بر این امر واقف گردند که تعلیق و تحریم در شرایط «اقتصاد شبکه‌ای»، قابلیت اجرایی موثر نخواهد داشت.

از سوی دیگر،‌ همکاری‌های ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که عمدتا در چارچوب آشکارسازی، شفاف‌سازی و اعتمادسازی هسته‌ای انجام گرفته، باید بتواند پشتوانه دیپلماتیک و امنیتی لازم را برای ایران فراهم نماید.

اگر چنین اقداماتی آغاز نشود، طبعا پس از افول موج‌های مربوط به اعدام صدام حسین، بار دیگر فشارهای امنیتی علیه ایران آغاز خواهد شد.

نقطه شروع فعالیت‌های ایران برای عبور از قطعنامه شورای امنیت می‌تواند از طریق تروئیکای اروپایی، کمیسیون سیاست خارجی اروپا و به ویژه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام پذیرد.

هرگونه فعالیت تکنیکی ایران می‌تواند به موازات تداوم فعالیت‌های دیپلماتیک، تحرک رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی بین‌المللی انجام پذیرد. فشارهای سازمان یافته از سوی جنبش عدم تعهد، کنفرانس اسلامی یا سایر مجموعه‌های منطقه‌ای نمی‌تواند جایگزین تحرک استراتژیک ایران شود.

حتی در دوران جنگ نیز مذاکرات دیپلماتیک می‌تواند میزان آسیب‌پذیری‌ها را کاهش داده و مطلوبیت‌های امنیتی بیشتری را به وجود آورد. تثبیت وضعیت سانتریفیوژهای ایرانی در شرایط اعلام شده از طریق دیپلماسی امنیتی تحقق می‌یابد.

منبع: / سایت خبری / همشهری آنلاین ۱۳۸۵/۱۲/۱۴
نویسنده : ابراهیم متقى