از زمانی که سرهنگ ولادیمیر پوتین در اوایل سال ۲۰۰۰ به کاخ کرملین نقل مکان کرد، مردان ارتش و رؤسای اطلاعاتی یک نقش مسلط روزافزون در سیاست های روسیه اعم از دولت مرکزی و مناطق ایفا کرده اند.
در ابتدا برخی ازناظران اقدام پوتین در انتخاب دوستان اطلاعاتی سابقش به عنوان همکاران نزدیک را اتفاقی قلمداد می کردند. اما عده ای به تشدید این پدیده و سرازیر شدن خیل عظیم ارتشیان روس به دستگاههای دولتی این کشور اعتراض کرده اند.
خانم اولگا کریشتانوسکایا، یک جامعه شناس و مؤلف یک پژوهش علمی تحقیقاتی تحت عنوان «نخبگان پوتین» هشدار داده «در ۳ سال گذشته تعداد زیادی از نیروهای نظامی و اطلاعاتی به استخدام دستگاههای دولتی درآمده اند.»
او هشدار داده که «این امر تغییرات عمیقی را در میان طبقه حاکم و اولویت های آنها ایجاد کرده است.»
بدون وجود یک شبکه سیاسی از نیروهای نزدیک به پوتین، او نمی توانست دیدگاه خود را تحت عنوان «قدرت عمودی»- ساختار هرمی که باید مهر کرملین را بر تمام فعالیت های سراسر این کشور گسترده داشته باشد، تحقق بخشد.
کریشنا نوسکایا گفته است «پوتین خودش پنج نفر را با خود به کرملین آورد و آنها نیز به نوبه خود هر کدام پنج نفر دیگر را آوردند و سپس هر یک از این ۲۵ نفر افراد دیگری را آوردند. این وضعیت همچون آثار سقوط یک بهمن بود که هر لحظه بر حجم و گستره آن افزوده می شد و دیگر رئیس جمهور هم قادر به کنترل آن نبود.»
تحقیق خانم کریشنانوسکایا نتیجه گرفته که در دوران سلف پوتین، بوریس یلتسین «سیلوویکی»- اسم مستعاری که روس ها به نیروهای نظامی و امنیتی می دهند- ۱۱ درصد از پست های مدیریت عمومی روسیه را در اختیار داشتند اما در حال حاضر این رقم به ۲۵ درصد می رسد.
مردان نظامی و اطلاعاتی عمدتاً در حلقه های بالاتر قدرت متمرکز هستند به طوری که ۵۸ درصد کل این حلقه ها را نشان می دهند. همچنین سهم این گروه در بین نخبگان منطقه ای و مؤسسه های بازرسی فدرال به ۳۰درصد بالغ می شود. در وزارتخانه ها نیز بخش بیشتری از مناصب در اختیار «سیلوویکی» هاست.
نفوذ روبه رشد آنها موجب بیم شده است به طوری که میخائیل خودورکوفسکی، رئیس شرکت نفتی یوکوس و ثروتمند ترین مرد روسیه نسبت به حرکت مداوم به سمت یک حکومت نظامی از آن نوعی که در قرن گذشته در آمریکای لاتین پیدا می شد، هشدار داده است.
خودورکوفسکی که در انتخابات پارلمانی دسامبر آینده از احزاب لیبرال و نه حرکت میانه رو طرفدار کرملین حمایت می کند، از ماه گذشته در دام دادستان هایی که درخصوص کارهای غیرقانونی شرکت نفتی یوکوس تحقیق می کند گرفتار آمده است.
رسانه های روسیه اعلام کرده اند که ویکتور ایوانف- یک عضو سابق کا.گ.ب و معاون کنونی کارکنان کرملین- و ایگور استشین که گفته می شود از نیروهای عملیاتی سابق کا.گ.ب در خارج شوروی بوده و اکنون ریاست دبیرخانه کاخ کرملین را برعهده دارد، این حمله را علیه خودورکوفسکی آغاز کرده اند.
پوتین خودش نیز قبول کرده که «کسی که یک زمان چکسیت بوده همیشه چکیست خواهد بود.» چکیست اشاره به واژه «چکا» است که نام اصلی پلیس سیاسی شوروی سابق بوده است.
الکساندر گولتس، از هفته نامه «ازندنلی» گفته است «افراد سرویس های ویژه ایدئولوژی، منطق و دیدگاه خاص خود را دارند.»
کارشناسان متذکر شده اند که بسیاری از اعضای سابق کا.گ.ب که به تازگی به دستگاه دولتی روسیه پیوسته اند همگی «از یک نسل و بین ۴۰ تا ۵۰ ساله» هستند.
خانم کریشتانوسکایا در پژوهش خود تصریح کرده که «عوامل امنیتی و نظامی که توسط پوتین به عنوان رؤسای سازمان های دولتی منطقه ای و نمایندگان او برگزیده شده اند به نوعی در یک نظام سلسله مراتبی قرار گرفته اند که مجبور به اطاعت هستند.»
در کنار جنگ چچن که پوتین در سال ۱۹۹۹ در دوران نخست وزیری خود آغاز کرد، تعطیلی تدریجی کانال های تلویزیون خصوصی و افزایش فشار بر محافل تجاری از نتایج کوتاه مدت این فلسفه مشترک است.
برخی از تحلیلگران معتقدند درصورتی که در انتخابات آینده پارلمانی روسیه جناح کرملین اکثریت لازم را به دست آورد این شرایط تخفیف خواهد یافت. با این وجود عده ای دیگر نسبت به غلتیدن خطرناک به سوی «اقتدارگرایی جدید» که می توانددر صورت تحکیم قدرت نخبگان جدید خشن تر شود هشدار داده اند.
گولتس گفته است: «پوتین می داند که مردانش در همه احوال شایستگی پست هایی که می گیرند را ندارند، اما به هر حال آنها فامیل او هستند و باید آنها را نگه دارد.»
یوگنی یاسین، یک اقتصاددان لیبرال، اعلام کرده ماجرای شرکت نفتی یوکوس می تواند «یک نقطه عطف برای تبدیل روسیه به یک دموکراسی واقعی یا تبدیل آن به یک دولت پلیسی باشد.»

جاسوسان سابق در کرملین
براساس گزارش روزنامه نووایا حدود ۶ هزار پست عالی در دولت مرکزی یا مناطق روسیه اکنون در اختیار فارغ التحصیلان «لی یوبیانکا» قرار دارد. فهرست زیر بخشی از معروفترین این نام هاست:
- ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور فدراسیون روسیه، سرهنگ سابق سرویس امنیتی کا.گ.ب در عصر شوروی و رئیس سرویس اطلاعاتی اف.اس.بی (کا.گ. ب سابق) طی سال های ۱۹۹۸ تا ۱۹۹۹.
- ویکتور ایوانف، معاون رئیس کارکنان ریاست جمهوری روسیه، معاون سابق رئیس سرویس امنیتی اف.اس.بی.
- ایگور سشین، رئیس دبیرخانه ریاست جمهوری که در گذشته در دوران شوروی به عنوان مترجم شرکت تکنواکسپورت که به طور سنتی برای پوشش کارهای جاسوسی فعال بود کار کرده است.
- ولادیمیر اوسیپوف، مدیر پرسنلی نهاد ریاست جمهوری و افسر سابق اف.اس. بی.
- مورات زیازیکف، رئیس جمهور اینگوش و یک ژنرال اف.اس.بی.
- ویکتور ماسلف، حاکم منطقه اسمونسک و افسر سابق اف.اس.بی.
- ویاچسلاو سوتاگانف، معاون رئیس شورای امنیتی و افسر سابق کا.گ.ب.
- ویاچسلاو ترونیکف، معاون وزیر امور خارجه و افسر سابق کا.گ.ب.
- آناتولی سافونوف، معاون وزیر امور خارجه و افسر سابق کا.گ.ب.
- یوری دمین، معاون اول وزیر دادگستری، بازرس سابق کا.گ.ب.
- الکساندر الیزارف، معاون وزیر دادگستری، افسر سابق کا.گ.ب.
- ولادیمیر کوزولف، معاون وزیر اطلاعات، افسر سابق کا.گ.ب.
- ولادیمیر ماکاروف، معاون اول وزیر گمرک، افسر سابق کا.گ.ب.
- ویکتور چرکسف، مقام کمیته دولتی مبارزه با قاچاق مواد مخدر، بازرس سابق کا.گ.ب در لنینگراد، افسر سابق اف.اس.بی و معاون پوتین در حال حاضر.

منبع: / خبرگزاری / فرانسه
مترجم : علی صباغیان