از «چرچیل» روایتی را نقل می‌کنند که در روزگار خود درباره خاورمیانه گفته بود، ترازوی خاورمیانه دو کفه با وزنه‌های سنگین دارد، ایران و مصر. بقیه حاکم‌نشینان یا کشورها وزنه‌های بسیار کوچکی هستند که در هر طرف از این کفه‌های ترازو قرار بگیرند، حداکثر اندکی نوسان ایجاد می‌کنند. تعادل در خاورمیانه بستگی تام و کامل به دو وزنه سنگین ایران و مصر دارد.
این گفته چرچیل مسند باشد یا نباشد، بیان واقعیت تاریخی است. در یک قرن گذشته همه نهضت‌های فکری و اجتماعی از ایران یا مصر آغاز گردیده است. از این دو کشور کلید تحولات سیاسی و اجتماعی در خاورمیانه زده شده است. مصر در پنجاه سال گذشته همواره سکاندار تحولات سیاسی و اجتماعی در کشورهای عربی بود و مسیر مبارزات با رژیم صهیونیستی از سه جنگ بزرگ تا شکل‌گیری و هدایت مقاومت را بعهده داشت.
اما ماجرای طرح کمپ دیوید از سادات تا حسنی مبارک، مصر را از مسیر تاریخی خود جدا ساخت. دوران حسنی مبارک مصر دارای این ویژگی‌ها بود:
1ـ چرخش بسوی آمــریکــا ـ اسرائیل و انطباق سیاست‌های کلان منطقه‌ای و بین‌المللی با نظرات غرب و منافع آمریکا در منطقه.
2ـ اداره و مدیریت کشور مصر در شاکله قدرت امنیتی، به‌طوری که نظام امنیتی حسنی مبارک فوق قانون گردید و در رأس همه تصمیم‌گیری‌ها قرار گرفت. رژیم صهیونیستی نزدیک‌ترین همکاری را با نیروهای امنیتی حسنی مبارک داشت.
3ـ سرکوب حرکت‌های سیاسی و اجتماعی مستقل و ضدصهیونیستی.
4ـ لغو چرخش قدرت و اعلام ریاست‌ جمهوری مادام‌العمر به همراه سلطه تک حزبی از سوی نظام حاکم.
5 ـ دریافت وام‌های کلان از کشورهای غربی، بخصوص آمریکا برای اداره کشور که منجر به فساد مالی درونی در حاکمیت و دولت حسنی مبارک گردید.
گسترش صنعت توریسم با حمایت کشورهای غربی که بخشی از درآمدهای کلان دولت را تشکیل می‌داد. اما در بستر اجرائی، ابتذال فرهنگی را در جامعه مسلمان مصر نمایان و ظاهر کرد.
7ـ قدرت ارتش و وارد ساختن نظامیان در پروژه‌های اقتصادی و دریافت سهمیه از درآمدهای مالی، از وام‌ها و بودجه دولت.
8 ـ مدیریت سازش با اسرائیل به طوری که قاهره مرکز اجرایی طرح‌های آمریکاـ اسرائیل گردید و حسنی مبارک محوریت آن را به عهده گرفت.
9ـ رشد فساد مالی و فرهنگی که با خود فقرزدگی عمومی در جامعه مصر، بیکاری و آشفتگی اقتصادی و اجتماعی را به ارمغان آورد.
10ـ و سرانجام براساس نوشته‌های اغلب کارشناسان مصر در غرب و در خاورمیانه دوران پایانی حسنی مبارک، مصر جامعه ساکن و آرام می‌نمود اما در بطن این جامعه طوفانی در جریان بود که منجر به سرنگونی نظام کمپ دیویدی حسنی مبارک شد.
اکنون مصری‌ها در پی برقراری نظام پارلمانی و ریاست جمهوری با تعریف قانون اساسی جدید هستند که در آن آزادی و حقوق شهروندی قانونمند گردد و مهمتر از آن دو اصل قانون فراتر از سلطه امنیتی و دیگری «چرخش قدرت» نماد قانون اساسی جدید در کشور مصر باشد. مردم مصر همچنان مطالبات مدنی خود را دنبال می‌کنند و صحنه را خالی نکرده‌اند. اگرچه همه گزارش‌ها حکایت از اوضاع بسیار بد اقتصادی در این کشور دارد و پیشنهاد کمک‌های مالی و وام به دولت کنونی مصر از آمریکا تا کشورهای اروپایی و از سوی سعودی‌ها هر روز داده می‌شود. مصری‌ها امروز درحال عبور از گذشته دریافته‌اند که هنوز آمریکا و اسرائیل در پی تجدید گذشته همراه با رفروم‌های شکلی در این کشور هستند. دو جهت امروز در مصر دیده می‌شود. از یکسو مردم در این کشور خواهان اصلاحات بنیادین هستند و از سوی دیگر بخشی از ارتش‌، شخصیت‌های سیاسی و صاحبان قدرت مالی و سیاسی از دوران حسنی مبارک مفهوم اصلاحات را با تجدید نظر به سوی اهداف شکلی و نازل سوق می‌دهند. این تعارض با صدور حکم تبرئه شدن سه وزیرحکومت مبارک به اتهام اتلاف میلیون‌ها دلار از سرمایه عمومی در این روز بیشتر عیان گردیده و اعتراض عمومی مردم را برانگیخته است. مردم مصر بار دیگر به خیابان‌ها آمده‌اند تا اعتراض خود از دستگاه قضایی و دخالت‌ سران ارتش در محاکمه همراهان دولت مبارک را اعلان کنند. نویسنده مصری در نقد شرایط امروز مصر می‌نویسد. در حال حاضر رابطه میان مردم و ارتش بسیار بداست. حمایت مردم از شورای عالی نیروهای مسلح روز به روز کمتر می‌شود. قرار است مبارک، رئیس جمهوری مخلوع مصر، در مردادماه به اتهام کشتار تظاهرکنندگان در دادگاه حاضر شود. اما آزادی 10 نظامی متهم در روز دوشنبه گذشته به این معناست که از زمان سرنگونی مبارک تنها یک افسر نظامی در مورد کشته شدن بیش از 800 شهروند مصری در جریان تظاهرات گناهکار شناخته شده است. فعالان سیاسی مصری که از مردم برای تظاهرات دعوت کرده‌اند. تظاهرات مردم را «انقلاب دوم خشم» نامیده‌اند. آنها از کوتاهی شورای حاکم نظامی در مورد پیگرد قانونی عاملان کشتار مردم در خشمند.
در کنار این التهاب مردمی در مصر، بازار رقابت برای ریاست جمهوری هم داغ شده است. تاکنون بیش از پانزده نفر از شخصیت‌های سیاسی ـ اجتماعی مصر، تمایل خود برای نامزدی انتخابات ریاست جمهوری را اعلام کرده‌اند. مصر امروز در درون با مشکلات پیچیده و عمیق اقتصادی و مالی مواجه است و مطالبات مردم همچنان افزایش می‌یابد و از سوی دیگر از بیرون آمریکا و اسرائیل تلاش دارند تا فضای آرامش در این کشور برای ثبات سیاسی فراهم نگردد و یا حداقل جهت‌دهی آینده سیاسی و شاکله تشکیل دولت آینده مصر را در اختیار بگیرند. آینده مصر بخش عمده و مهمی از آینده خاورمیانه را رقم خواهد زد. مردم مصر همچنان در صحنه حضور دارند تا نهضت و قیام آنها از سوی اجانب، مصادره نگردد. در اینباره باز گفت‌وگو خواهیم کرد انشاالله...

منبع: / روزنامه / اطلاعات ۱۳۹۰/۴/۱۸
نویسنده : ابوالقاسم قاسم زاده