موضوع : پژوهش | مقاله

یمن و جنگ داخلی


رئیس جمهوری یمن باز هم به بهانه دیگری حاضر نشد طرح شورای همکاری را برای انتقال قدرت در کشورش امضا کند و تهدید کرد که جنگ داخلی در راه است.
طبق این طرح، انتقال قدرت در یمن سه ماه طول می‌کشد. ابتدا دولتی انتقالی با مشارکت 50 درصد از مخالفان جای دولت کنونی را می‌گیرد و سپس در پایان ماه اول علی عبدالله صالح از قدرت کنار می‌رود. ظرف دو ماه بعد هم دولت انتقالی انتخابات ریاست جمهوری را برگزار می‌کند. دولت آمریکا سهم زیادی در این طرح دارد و شاید نقش اصلی را سفیر این کشور و نه شورای همکاری خلیج فارس بازی می‌کند. رئیس جمهوری ابتدا ارتش را وارد میدان کرد، ولی ارتش یکپارچه نماند و واحدهای مهمی از آن تمرد کردند و جانب مردم را گرفتند. این بخش از ارتش عملاً حامی مردم در مقابل حمله احتمالی بخش اصلی ارتش شده که همچنان به رئیس جمهوری وفادار مانده است. نتیجه عملی این دو دستگی بی‌طرف ماندن ارتش در مقابل مردم شد.
رئیس جمهوری یمن سلاح مهم دیگری داشت که از آن به بهترین نحو استفاده کرد: بافت قبیله‌ای یمن. رهبران دو قبیله مهم «حاشد» و «بکیل» در کنار مردم قرار گرفتند و خواستار کناره‌گیری دیکتاتور صنعا شدند، ولی بخش‌هایی از این دو قبیله مهم و همچنین چندین قبیله کم اهمیت‌تر در کنار علی عبدالله صالح باقی ماندند. عامل دیگری که رئیس جمهوری یمن از آن استفاده کرد شبه نظامیانی هستند که از آنان در حمله به مردم یا راه‌اندازی تظاهرات استفاده می‌کند. با اینکه بیشتر مردم یمن مسلح‌اند، ولی جناح انقلابی تا کنون به شدت از نزدیک شدن به اعمال خشونت پرهیخته است.
عامل سوم ماندگاری دیکتاتور یمن همانا اختلاف و دو دستگی میان مخالفان وی است. با اینکه همواره تلاش می شد این دو دستگی هویدا و برملا نشود، ولی تنها هنر شورای همکاری خلیج فارس این بود که نشان داد دو جناح در میان مخالفان وجود دارد: یکی جوانان انقلابی؛ و دیگری جبهه احزاب سنتی مخالف دولت که برخی از آنها در دولت‌های قبلی یمن عضویت
داشته اند. این جبهه از گرایش انقلابی قوی همانند جوانان برخوردار نیست و اعتقاد دارد که می‌توان با کدخدا منشی و استفاده از مناسبات با شورای همکاری، به حل بحران امیدوار بود. فقط همین جبهه احزاب سنتی بود که حاضر شد طرح شورای همکاری خلیج فارس را امضا کند. حزب کنگره مردمی (حاکم) و احزاب متحد با آن نیز طرح را روز یکشنبه گذشته، در حضور رئیس جمهوری یمن، سفیر آمریکا و دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس، امضا کردند. علی عبدالله صالح در آخرین لحظه به اتاق دیگری رفت و گفت که زمانی طرح را امضا می‌کند که مخالفان آن را در کاخ ریاست جمهوری امضا کنند. طرفداران علی عبدالله صالح و شبه نظامیان وفادار به او کاخ ریاست جمهوری را به ظاهر برای ممانعت از کناره‌گیری وی به محاصره خود در آورده‌اند. هیچ مخالفی نمی‌تواند حتی برای امضای طرح خود را به کاخ برساند. شورای همکاری طرح خود را معلق گذاشت. جبهه احزاب سنتی که طرح را امضا کرده بیشتر از همه باخته است. برای جوانان انقلابی یمن راه‌هایی همچون شورش مدنی و کشاندن کشور به سمت اعتصاب اداری و صنعتی و راهپیمایی به سمت کاخ ریاست جمهوری وجود دارد. رئیس جمهوری یمن حامیان خارجی خود را از دست داده است و فقط امیدوار است که بخشی از ارتش، نیروی امنیتی، پلیس و شبه نظامیان بتوانند از او در برابر راهپیمایی مردم و جوانان یمن حمایت کنند، حمایتی که وی آن را جنگ داخلی نامیده است.

 

منبع: / روزنامه / اطلاعات ۱۳۹۰/۳/۵
نویسنده : سید محی الدین ساجدی

نظر شما