درخـــــواست نــــــــــوری المالکی نخست وزیر عـــــــــراق بــرای تـعـیـیــن جــدول زمــانــی خــروج کــامــل نـظــامــی ایالا‌ت متحده از عراق که موفق الربیعی مشاور امنیت ملی وی نیز آن را تایید کرده است، ‌نشان دهنده شکست دولت جرج بوش رئیس جمهورآمریکا در راستای رسیدن به هدف خود یعنی حفظ حـضـور بـلـنـد مـدت نظامی در این کشور است. درخواست رسمی عراق برای خروج آمریکا این مسئله را تایید می‌کند که دولت عراق تصمیم به کاهش وابستگی نظامی خود به ایالا‌ت متحده گرفته است. دو گروه شیعه طرفدار ایران که از دولت عراق حمایت می‌کنند - مجلس اعلا‌ی اسلا‌می عراق وحزب الدعوه (حزب نوری المالکی-) تحت فشار جمعیت شیعه خود و روحانیون شیعه از جمله آیت‌الله علی سیستانی خواستار عقب‌نشینی آمریکا از عراق هستند. اظهارات موفق الربیعی بلا‌فاصله پس از دیدار اخیر با آیت الله سـیـستانی بیان شد. گزارش‌های اولیه براین مسئله تاکید داشت که سیستانی مخالف هرگونه تداوم حضور نظامی آمریکا در عراق است. دولت بوش در گذشته نسبت به وفاداری این 2 گروه شیعه ابراز تردید و در سال 2005 واوایل سال 2006 حضور آنها در وزارت کشور و پلیس عراق را تضعیف کرد. اما دولت بوش در سال 2007 به سطح جدیدی از همکاری با المالکی با هدف تضعیف دشمن مشترک خود -جیش المهدی به رهبری مقتدی صدر روحانی ضد اشغالگری- رسید. عبدالعزیز حکیم رئیس مجلس اعلا‌ی اسلا‌می عراق در دسامبر سال 2006 به کاخ سفید دعوت شد و در عین حال با کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه آمریکا در نوامبر سال 2007 دیدار کرد. سطح همکاری آمریکا با دولت المالکی علیه صدری ها به اندازه‌‌ای رسید که دولت بوش حتی برای مدت کوتاهی در اواخر سال 2007، ‌گفته‌های المالکی مبنی براینکه ایران مقتدی صدر را برای برقراری آتش بس در آگوست 2007، ‌تحت فشار قرار داد، پذیرفت. در ماه نوامبر گذشته، بوش والمالکی در خصوص مجموعه‌ای از مسائل از جمله استقرار نیروهای آمریکایی در عراق وهمکاری دو جانبه نظیر تضمین آمریکا به عراق در خصوص تعهد به تمامیت ارضی و امنیتی عراق توافق کردند. در فوریه سال 2008 طراحان نظامی آمریکا و عراق آماده اجرای طرح عملیات نظامی سه گانه نیروهای آمریکایی، انگلیسی و‌عراقی علیه صدری‌ها که قرار بود در اواخر تابستان جاری با هدف بیرون راندن آنها از شهر جنوبی بصره اجرا شود را مطرح کردند. اما پس از آنکه پیش نویس توافقنامه آمریکا در تاریخ 7 مارس گذشته به دولت عراق ارائه شد، رفتار دولت المالکی نسبت به حضور نظامیآمریکا به تدریج شروع به تغییر کرد این درحالی بود که ایران نقشی آشکار در زمینه توافقنامه‌های آتش بس میان 2 گروه شیعه عراقی داشت. اولین نشانه تغییر رفتار المالکی، امتناع آن از حضور در طرح عملیات بصره و تصمیم فوری آن برای تحویل گرفتن مسئولیت بصره بدون حضور نیروهای آمریکایی بود. این تصمیم المالکی با میانجی‌گری سیاسی ایران در درگیری‌های داخلی میان شیعیان در بصره همراه بود و نتیجه این شدکه نیروهای مقتدی صدر حتی پیش از شکست، کنترل شهر را واگذار کردند. مقامات نظامی آمریکا از این مسئله که طرح عملیات گسترده علیه صدری‌ها در تابستان لغو شد، ‌ابراز نگرانی و ناخرسندی کردند. نشانه دیگر تغییر موضع عراق در قبال واشنگتن در اوایل ماه می بروز کرد که طی آن المالکی از همکاری در خصوص طرح دیک چنی معاون رئیس جمهور آمریکا و ژنرال دیوید پتروس فرمانده ارشد نیروهای آمریکایی در عراق برای اتهام افکنی علیه ایران و متهم کردن آن به ارسال تسلیحات به شبه نظامیان شیعه در جنوب کشور خودداری کرد. نخست وزیر عراق در همین حال با اعلا‌م خبر تشکیل کمیته‌ای برای بررسی اتهامات آمریکا، خشم مقامات این کشور را برانگیخت. مسئله بدتر برای دولت بوش این بود که یک هیئت اعزامی از مقامات شیعه عراق به تهران که قرار بود مسئله ارسال تسلیحات را به ایران اعلا‌م کند، در حالی به عراق بازگشت که از استراتژی جدید ایران برای برخورد با مقتدی صدر خبر داد و آن رسـیــدن بــه راه حلی از طریق مذاکره با او بود و دولت عراق بلا‌فاصله شروع به اجرای استراتژی جدید ایران کرد. المالکی و مقتدی صدر در تاریخ 10 می به توافقی در خصوص شهرک صدر بغداد که آمریکایی‌ها علیه صدری‌ها در آنجــــــا می‌جنگیدند، دســــــــت یافتنـــــد. توافــــــق جدیـــــــد مانع از تشدید خشونت‌های آمریکـــــــایی‌ها علیــــــــه جیش المهدی شد و به بمباران شدید شهرک صـــــــــدر از سوی آمریکایی‌ها پایان داد. قرار بود 7 گردان از نیروهای آمریکایی با تانک وخودروهای زرهی به شهرک صدر یورش ببرند که انتظار می‌رفت این عملیات به مدت چند هفته به طول بینجامد. تحت توافقنامه جدید، مقتدی صدر به نیروهای عراقی اجازه گشت زنی در مقر خود را داد و در ازای این اقدام، دولت به عدم دستگیری نیروهای صدر متعهد شد. تصمیم جدید مبنی بر خارج ساختن نیروهای آمریکایی از درگیری‌های شیعیان سپس با موضع تند و جدید دولت عراق در راستای توافقنامه امنیتی با دولت بوش همراه بود. مقامات دولت بوش در اظهاراتی در سنای آمریکا در 21 می اعلا‌م کردند که عراق اکنون خواستار تغییرات قابل توجهی در مورد توافقنامه امنیتی است. این توافقنامه قرار است با قطعنامه‌های سازمان ملل که اجازه حضور آمریکا در عراق را می‌دهد جایگزین شود. مجوز سازمان ملل در پایان سال جاری میلا‌دی به پایان می‌رسد. دولت المالکی مخالف درخواست آمریکا برای دسترسی به پایگاه‌ها بدون هیچ محدودیت زمانی و در عین حال مسئله آزادی عمل کامل آنها در استفاده از این پایگاه‌ها بدون مشورت دولت عراق و همچنین مصونیت نیروها و پیمانکاران آمریکایی درعراق است. عراقی‌ها براین نکته تاکید دارند که این درخواست ها حاکمیت عراق را نقض می‌کند. مقامات عراقی در اوایل ماه ژوئن برای اولین بار لزوم حضور نظامی آمریکا در کشورشان را زیر سوال بردند. مقاومت غیر منتظرانه عراق در برابر درخواست‌های آمریکا برنفوذ ایران بر دولت المالکی و همچنین درک مقتدی صدر به این موضوع اشاره دارد که اومی‌تواند به هدف خود یعنی آزادسازی عراق از اشغال آمریکا از طریق روش‌های دیپلماتیک - سیاسی به جای توسل به فشارهای نظامی دست یابد. ایران نیز از عراق خواسته است تا توافقنامه امنیتی با آمریکا را رد کند. این کشور براین عقیده است که پیش‌نویس توافقنامه امنیتی به آمریکا اجازه استفاده از پایگاه‌های عراق برای حمله به ایران را می‌دهد که خط قرمز روابط ایران - عراق قلمداد می‌شود. ایرانی‌ها می‌توانند بگویند که دولت شیعه عراق نباید برایالا‌ت متحده -که به استراتژی ائتلا‌ف با رژیم‌های سنی در منطقه علیه شیعیان متعهد است- ‌وابسته باشد اما به هرحال درخواست دولت عراق برای عقب‌نشینی آمریکایی‌ها از این کشور، این مسئله را به روشنی بیان می‌کند که دولت بوش در واقع کنترل امور عراق را برعهده ندارد و اپوزیسیون سیاسی شیعه ودیپلماسی ایران می‌تواند قدرت نظامی آمریکا را مغلوب کند.

منبع: / روزنامه / آفتاب یزد ۱۳۸۷/۰۴/۲۹