یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی روایت خود را از مذاکراتش با علی اکبر صالحی، وزیر خارجه ایران در وین باز گفت؛ روایتی که با اظهارات صالحی پس از این گفت وگوها بسیار متفاوت است و ثمربخش بودن آن را از منظر نتایج و توافق ها و نه اصل مذاکرات در معرض تردید و تشکیک جدی قرار می دهد. سابقه عملکرد آمانو در کسوت مدیرکلی آژانس احتمال انطباق روایت وی را با آن چه واقعا در وین گذشته است، تقویت می کند اما هم زمان به این ناباوری نیز دامن می زند که مگر می توان بر صدر نهادی فنی - حقوقی نشست و نامه های رسمی این نهاد را در تایید حل و فصل مسائل شش گانه باقی مانده از برنامه هسته ای ایران به عیان نادیده گرفت؟
طبق بیانیه دبیرخانه آژانس، آمانو به دلیل «موقعیت» یا «شرایط» خاصی نمی تواند تکمیل شدن روند مدالیته را اعلام کند اما هیچ توضیحی در میان نیست که این موقعیت یا شرایط بنا به وظیفه ذاتی آژانس فنی و حقوقی اند یا در پی فشارهای آمریکا کاملا سیاسی. فرض کنیم که ایران در صدد باشد با آژانس آن گونه همکاری کند که مدیرکل کنونی آن مطالبه کرده است. با نهادی که اسناد رسمی آن با تغییر مدیریت از حیز استناد خارج می شوند چگونه می توان همکاری کرد که رضایت هر ۲ طرف را در پی داشته باشد؟ اگر آمانو در مذاکرات وین پاسخ هایی به این پرسش فرضی می داد، ثمربخش خواندن مذاکرات از حیث نتایج و توافق ها باورپذیر می شد اما هنگامی که وی حتی بدون ارائه یک دلیل فنی - حقوقی، قلم بطلان بر مدالیته مورد توافق در دوره محمد البرادعی می کشد چگونه می توان چارچوب جدیدی برای مذاکرات و حل و فصل مسائل ترسیم کرد؟
اگر نتوان به چارچوبی حقوقی - فنی در روابط میان یک نهاد بین المللی با یکی از اعضایش پایبند ماند، از این پس چه عاملی استقلال نظر و اعتبار فنی این نهاد را تضمین خواهد کرد؟ ظاهرا آمانو به جای پاسخگویی به این پرسش ها، خود را به قدرت هایی پاسخگو می داند که او را بر مسند مدیرکلی آژانس نشانده اند و به آن جهت می دهند. این موضوع البته از نخستین گزارش آمانو درباره برنامه هسته ای ایران آن چنان هویدا شد که ایجاب می کرد وزیر خارجه با حزم و احتیاط بیشتری مذاکرات خود با مدیرکل آژانس را بسیار ثمربخش بخواند. دکتر صالحی می توانست به جای به کار بردن اوصافی صرفا کیفی، از حاصل شدن یا نشدن توافقی فنی سخن بگوید تا اگر آژانس برخلاف واقع، دستیابی به چنین توافقی را رد کرد، دست کم توپ در زمین آمانو باشد. علی القاعده مسئولان سیاست خارجی کشور باید به صورتی نتایج مذاکرات خود را در سعرصه های گوناگون بین المللی اعلام کنند که افکار عمومی حاجتی به مقایسه نتایج اعلام شده با مواضع طرف مقابل پس از مذاکرات نداشته باشند. با وجود این نقیصه در اطلاع رسانی رئیس دستگاه دیپلماسی کشور از نتایج مذاکرات وین، از این بیمناکیم که ادامه رویکرد سیاسی آمانو به مسئله هسته ای ایران به قدری از اعتبار آژانس بکاهد که دیگر نه دولت ها و نه ملت های در حال توسعه ارزشی برای مذاکرات با این نهاد بین المللی قائل نشوند.

منبع: / روزنامه / خراسان ۱۳۹۰/۴/۲۳
نویسنده : بهروز بیهقی