روزنامه شرق، یکشنبه 16 آذر 1382 

خاطره وطن خواه: «“ اهداف کمی و مهمتر از آن رشد 6/8 درصدی که در چشم انداز 20 ساله برای بخش صنعت کشور تدوین شده، همه مسئولان وزارت صنایع و معادن را به این فکر فرو برده که چگونه می توان به این اهداف دست یافت؟» این را قاسم انصاری قائم مقام مؤسسه مطالعات بهره وری و منابع انسانی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران می گوید. کارگاه آموزشی یک روزه که در ساختمان شماره 2 وزارت صنایع و معادن دیروز تشکیل شد. تحت عنوان «بهره وری سبز» مسائل زیست محیطی واحدهای صنعتی به خصوص شرکت های خودروسازی را مورد بررسی قرار داد. در این کارگاه یکروزه که با همکاری اتاق رنگ گروه صنعتی ایران خودرو برگزار شد.

پایبندی به خط مشی زیست محیطی به عنوان فرهنگ توسعه پایدار جزو لاینفک سیاست های توسعه عنوان شد موضوعی که سال هاست مورد جدال سازمان محیط زیست و تولیدکنندگان واحدهای صنعتی بوده و با وجود اعتراض های پیاپی سازمان های زیست محیطی و تشکل هایی که تحت عناوین مختلف آلودگی واحدهای تولیدی را عامل اصلی آلودگی شهرها عنوان می کنند، واحدهای تولیدی به کار خود ادامه می دهند. هرچند فشارهای این سازمان ها به تازگی آنان را وادار کرده که حرکت های جدیدی را برای پاسخ مثبت به این اعتراضات انجام دهند.

اگرچه این حرکت ها هنوز در قالب سمینار، همایش و گاه دریافت استانداردهای ایزو باقی مانده ولی به نظر می رسد برنامه ریزی برای رسیدن به این اهداف نیازمند تحرکات بیشتری است چه آنکه مسئولان برگزارکننده سمینار «بهره وری سبز» همین نظر را دارند. قاسم انصاری در این خصوص می گوید: رشد 6/8 درصدی که به عنوان هدف صنعت در اهداف چشم انداز دیده شده، نیازمند حرکت جدی است. چرا که نه بررسی روند چند سال گذشته نشان دهنده این رشد بوده و نه در این روند اراده ای برای افزایش تولید ناخالص ملی داشته ایم. این موضوع هم قبل و هم بعد از انقلاب دیده نشده است. او می افزاید: چشم انداز 20 ساله برای اولین بار است که در تاریخ اقتصاد کشور تدوین می شود، قطعا تجربه اول نمی تواند کافی باشد ولی در هر صورت برای تمام سازمان ها و وزارتخانه های دولتی می تواند از اهمیت برخوردار باشد.

قائم مقام موسسه مطالعات بهره وری و منابع انسانی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران معتقد است صنعت در چشم انداز 20 ساله باید فراتر از کشاورزی، مسکن و سایر بخش ها دیده شود. مسئولان صنعت هم باید صنعت را از آنچه که قبلا بوده بیشتر جمع و جور کنند. انصاری می گوید: تحقق این هدف مستلزم کار جدی و پیگیر است به همین دلیل باید از قالب سمینار، برنامه ریزی و همایش های بیهوده خارج کرد. و بیشتر بر روی موضوع «اجرا» که تمام سیستم های دولتی در آن ضعیف هستند، تمرکز شود.

او می افزاید: تجربه سال های گذشته و برنامه هایی که در این مدت برای صنعت کشور اجرا شده نشان می دهد در هیچ کدام از آنها نتوانسته ایم به 50 درصد بهره وری و موفقیت در اجرا دست یابیم، این موضوع بیانگر «حرف های خوب، عمل های نیمه خوب» است در حالی که این فرصت ها را باید تبدیل به لحظه های مثبت می کردیم. اگر چنین اراده ای در مسئولان وجود داشت اهداف چشم انداز هم دست یافتنی تر می شد. در غیر این صورت مشمول این شعر خواهیم شد که: «نشستند و گفتند و برخاستند.»

تفاهم بین اقتصاد و محیط زیست

رضا مکنون نایب رئیس کمیته ملی توسعه پایدار دیگر سخنران این کارگاه آموزشی است. او در ارزیابی هزینه های زیست محیطی حاصل از اجرای طرح «بهره وری سبز در صنعت» از اهدافی چون ارزش های اقتصادی، زیست محیطی و هزینه های اقتصادی و اجتماعی سخن می گوید و می افزاید: اگر این برنامه ها خوب اجرا نشود منجر به بروز بحران خواهد شد و نمی توان حتی دیگر آنها را ادامه داد. اقتصاد و محیط زیست باید به تفاهم برسند و راهی جز این نخواهند داشت.

به گفته وی روش هایی که باید برای این تفاهم اجرا شود شامل شناسایی هزینه ها در چرخه عمر محصول، هزینه های مستقیم و غیرمستقیم، برآورد اثرات زیست محیطی، آلودگی ها، اثرات برجای مانده بر محیط زیست و انسان ها خواهد بود. مجموعه این عوامل باید منجر به کاهش اثرات منفی صنایع آلاینده شود و به همین منظور هم تمام صنایع باید در طراحی، خرید، نصب و راه اندازی تجهیزات، بهره وری، نگهداری و تعمیرات و در نهایت تولید هر محصول به عوامل زیست محیطی توجه ویژه داشته باشند.

او می گوید: اگر در نظام «بهره وری سبز» تصمیم گیری ها به موقع اجرا نشود، همانند دیگر مطالعات بدون بازده خواهد ماند.