روزنامه شرق، سه شنبه ۱۸ آذر ۱۳۸۲ - ۱۵ شوال ۱۴۲۴ - ۹ دسامبر ۲۰۰۳

پس از سال ها تلاش جهانی برای کاهش میزان گرسنگی، آمارهای جدید نشانگر رشد مجدد گرسنگی در دنیاست. با چنین روندی تلاش های جهانی برای کاهش ۵۰ درصدی افراد گرسنه تا سال ۲۰۱۵ با شکست روبه رو خواهد شد. در نیمه اول دهه ۱۹۹۰ تعداد افراد گرسنه ۳۷ میلیون نفر کاهش پیدا کرد. اما گزارش اخیر سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل (FAO) در خصوص «وضعیت عدم تامین غذا در جهان در سال ۲۰۰۳» نشان می دهد که در نیمه دوم دهه ۱۹۹۰ تعداد افراد گرسنه ۱۸ میلیون نفر افزایش پیدا کرده است. ۸۴۲ میلیون نفر در طول سال های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۱ از سوءتغذیه رنج برده اند که ۱۰ میلیون نفر آنها در کشورهای صنعتی، ۳۴ میلیون در کشورهای دارای اقتصاد در حال گذار و ۷۹۸ میلیون در کشورهای در حال توسعه بودند. تا ماه جولای امسال، ۳۶ کشور دچار بحران کمبود موادغذایی بودند. مشاور مدیر عامل FAO « هارتویگ دوهاین» گفت: برای دستیابی به اهداف جهانی مبارزه با گرسنگی که در مجمع جهانی غذا سال ۱۹۹۶ تعیین شده بود، مبارزه با گرسنگی باید سرعت بیشتری پیدا کرده و سالانه۲۶۰ میلیون نفر از سوءتغذیه نجات پیدا کنند. او در ادامه گفت: این بدان معناست که روند مبارزه با گرسنگی باید ۱۲ برابر این روند در دهه ۱۹۹۰ شود. براساس گزارش اخیرFAO عوامل زیادی باعث افزایش گرسنگان دنیا شده است. رشد اقتصادی، سیاست های تجاری، تغییرات جمعیت شناختی، گسترش ویروسHIV و خشکسالی از جمله این عوامل هستند. این گزارش همچنین نشان می دهد که مشکل گرسنگی در جهان فقط مربوط به کمبود مواد غذایی نیست بلکه خواسته های سیاسی نیز در این امر بی تاثیر نبوده است. تحلیل سایت خبری « Independent» از این گزارش حاکی از شکست برنامه های مبارزه با گرسنگی در جهان است. براساس این تحلیل برنامه کاهش ۵۰ درصدی گرسنگان جهان که در سال ۱۹۹۶ طرح ریزی و تصویب شده، برنامه ای واقع گرایانه نبود و همین امر باعث شد مسئولان امر از شکست این برنامه تعجب نکنند.
این گزارش حاکی است تعداد افراد گرسنه در ۱۹ کشور دنیا ۸۰ میلیون نفر کاهش پیدا کرده که از جمله این کشورها می توان از برزیل، چاد، گینه، نامیبیا و سری لانکا نام برد. ولی وضعیت در کشورهای دیگر بسیار غم انگیز است. تعداد افراد گرسنه در هند از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۷ افزایش چشمگیری یافته و به ۱۹ میلیون نفر رسیده است ولی چین در بین سال های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۲ تعداد گرسنه های خود را ۵۸۰ میلیون نفر کاهش داد. مدیر کل FAO معتقد است کشورهایی که توانستند روند رشد گرسنگی را در کشورهای خود کنترل کنند از چند ویژگی خاص برخورداربودند. از جمله این ویژگی ها رشد سریع اقتصادی، رشد سریع بخش کشاورزی، رشد کند جمعیت، تعداد کمتر افراد مبتلا به ویروس HIV و تعداد کمتر بلایای طبیعی. «دوهاین» معتقد است سرمایه نقش مهمی را در این زمینه ایفا می کند. سرمایه گذاری در بخش کشاورزی پیش شرط رشد درآمدهای فقرا و تهیه مواد غذایی است.
با این همه، رشد بخش کشاورزی در اکثر کشورها کاهش یافته است. تنها راه حل این است که کشورهای ثروتمند نقدینگی بیشتری برای رشد بخش کشاورزی در اختیار کشورهای فقیر قرار دهند تا این بخش درکشورهای فقیر قدرت بیشتری بگیرد،ولی اجرای چنین طرحی آسان نیست. حقیقت این است که ۱۹ کشوری که توانستند رشد گرسنگی را در کشورهایشان متوقف کنند هیچ طرح و برنامه مشخصی برای اینکار نداشتند. آنها فقط بسیار خوش شانس بودند که نه تنها مانند کشورهای جهان سوم دچار خشکی و بلایای طبیعی نشدند بلکه رشد جمعیت چشمگیری هم نداشتند که سطح فقر آنها را افزایش دهد. « دوهاین» مشاور مدیرکل FAO در ادامه گفت: برای ما که در کشورهای ثروتمند زندگی می کنیم ۲۵ میلیون نفری که براثر ایدز در کشورهای فقیر جان خود را از دست داده اند بسیار زود به دست فراموشی سپرده می شوند. در همین دهه ویروس HIV بیش از هر جنگ و فاجعه ای در نیم قرن گذشته جان مردم را خواهد گرفت. این ویروس پدران و کشاورزانی را می کشد که به دنبال مرگ آنها نوزادان، کودکان و پدر و مادران پیرشان بدون سرپرست مجبور به ادامه زندگی هستند. تحلیل سایت خبری «Independent» از گزارش FAO عامل اصلی شکست برنامه های مبارزه با گرسنگی را سیاست رهبران کشورهای غربی از جمله ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و ژاپن می داند.
جورج بوش و ژاک شیراک ممکن است تفاوت های دیدگاهی زیادی داشته باشند ولی همه در یک اصل مشترک هستند و آن حمایت بی دریغ از کشاورزان کشورهای خود، افزایش تولید و به دنبال آن اتلاف محصولات است. کشاورزی در کشورهای در حال توسعه هرگز قابل رقابت با کشاورزی کشورهای صنعتی نیست. در همین حال خبرگزاری آسوشیتدپرس از ارقام منتشرشده در گزارشFAO به نتایج تکان دهنده ای رسیده است. این نتایج نشان می دهد تعداد افراد گرسنه در کشورهای در حال توسعه در بین سال های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۱ حدود ۵/۴ میلیون نفر افزایش پیدا کرده است. ولی در این میان اخبار امیدوارکننده ای نیز از بعضی از کشورهای دنیا به گوش می رسد. رئیس جمهور برزیل«لوئیز لولا دوسیلوا» مصمم است در برنامه چهارساله ای گرسنگی را در کشورش از بین ببرد. سیرالئون نیز در اقدام مشابهی گرسنگی را تا سال ۲۰۰۷ از بین خواهد برد. در این میان برنامه مبارزه با گرسنگی رئیس جمهور برزیل اهمیت زیادی پیدا کرده است. « لولا دوسیلوا» پس از ورود به دفتر ریاست جمهوری اش تصمیم گرفت دسترسی مردم کشورش را به غذا تضمین کرده و میزان اشتغال را در برزیل افزایش دهد. آمار نشان می دهد از ۱۷۰ میلیون برزیلی، ۴۰ میلیون با درآمدی کمتر از یک دلار در روز زندگی می کنند. دراین میان شاخص گرسنگی در اتیوپی رشد چشمگیری پیدا کرده است. وام دهندگان و خیرین از این می ترسند که تعداد افراد گرسنه در اتیوپی به اندازه ای افزایش پیدا کند که دنیا نتواند غذای آنها را تامین کند. در طول سال گذشته ۱۳ میلیون اتیوپیایی با ۷/۱ میلیون تن کمک غذایی به حیات خود ادامه داده اند. آمریکا در طول همین مدت ۵۰۰ میلیون دلار مواد غذایی روانه این کشور کرده است. ۱۶۰ میلیون جمعیت که فقیرترین و گرسنه ترین مردم دنیا هستند درکشورهای حوالی رودنیل زندگی می کنند. پس از قحطی سال ۱۹۸۴ که یک میلیون نفر کشته شدند، اتیوپی همواره با خشکسالی و کمبودهای تعدد مواد غذایی روبه رو شده که هر کدام به نوع خود مردم بیشتری را درگیر فقر و گرسنگی کرده است. خانواده ها در هر دوره خشکسالی گاوها و دارایی های خود را می فروشند تا بتوانند آذوقه تهیه کنند ولی هیچ اطمینانی نیست که در دوره بعدی قحطی و خشکسالی جان سالم به در ببرند. رشد جمعیت اتیوپی سالانه ۲ درصد است و حتی در بهترین فصل سال نیز هنوز ۵ میلیون اتیوپیایی به غذا نیاز دارند.
منبع :سیپنا