از آنجایی که فرانسه در این هفته اقدام به ممنوعیت پوشیدن لباس های سنتی، متواضعانه و عبایی برای دانش آموزان در کلاس کرد، نگاهی به وضعیت سایر کشورهای اروپایی می اندازیم.

دولت فرانسه این هفته اعلام کرد که یک لباس سنتی به نام عبای - لباس گشادی که برخی از دانش آموزان مسلمان روی لباس خود می پوشند - به نام سکولاریسم در مدارس ممنوع می شود.

گابریل آتال، وزیر آموزش و پرورش، تقریباً بیست سال پس از تصویب قانون دیگری که پوشش و نمادهای مذهبی را در مدارس فرانسه محدود می‌کند، اعلام کرد.

پس وضعیت در سراسر اروپا چگونه است؟ آیا دانش‌آموزان در کشورهای دیگر در پوشیدن لباس‌های سنتی یا مذهبی، مانند روسری سیک‌ها یا روسری‌های مسلمان، در کلاس درس محدودیت دارند؟

نگاه دقیق تری داشتیم:

انگلستان
در انگلستان، سیاست یکنواخت توسط هر مدرسه مشخص می شود. با این حال، قوانین آنها باید با قانون حقوق بشر و قانون برابری مطابقت داشته باشد، که از ویژگی های مرتبط با مذهب یا اعتقاد، نژاد، جنسیت یا توانایی محافظت می کند.

به عنوان مثال، ممانعت از پوشاندن موهای دختر مسلمان با حجاب یا ممنوع کردن مدل موی مرتبط با یک گروه قومی یا ملی، می تواند تبعیض آمیز تلقی شود.

تبعیض اثبات شده می تواند غیرقانونی تلقی شود.


اما این حقوق را می توان در مقابل سایر سیاست های مدرسه متوازن کرد. به طور خلاصه، هیچ ممنوعیتی وجود ندارد و دانش آموزان می توانند محدودیت ها را به صورت موردی به چالش بکشند.

در سال 2021، مدیر آکادمی Pimlico در لندن پس از اینکه سیاست یکنواخت او باعث اعتصابات گسترده توسط دانشجویان شد، مجبور به استعفا شد که به طور گسترده آن را نژادپرستانه می دانستند. طبق گزارش ها حجاب های رنگارنگ و مدل موی افرویی ممنوع بود.

طبق توصیه‌های وزارت کشور بریتانیا: «در مواردی که مدرسه دلایل خوبی برای محدود کردن آزادی‌های افراد دارد، به عنوان مثال، ارتقای انسجام و نظم خوب در مدرسه، یا ملاحظات واقعی بهداشت و ایمنی یا امنیت، محدودیت‌های فردی. ممکن است حق ابراز مذهب یا عقیده خود موجه باشد.'

این بیانیه می افزاید: «مدارس باید نسبت به نیازهای فرهنگ ها، نژادها و مذاهب مختلف حساس باشند و در برآوردن این نیازها معقولانه عمل کنند، بدون اینکه به سیاست های مهم مدرسه، مانند ایمنی یا نظم و انضباط مدرسه آسیبی وارد شود».

ایرلند شمالی همان سیاست های انگلیس را دارد.

آلمان
موضوع پوشیدن سر مذهبی در آلمان همچنان جرقه بحث ها و پرونده های قضایی را برانگیخته است.

به طور کلی، از سال 2015 به هر ایالت آلمان اجازه داده شد که خودشان تصمیم بگیرند که آیا نمادهای مذهبی یا لباس در مدارس خود را مجاز یا ممنوع کنند.

این بدان معناست که بسته به اینکه در کدام بخش از آلمان به عنوان دانش آموز به مدرسه می روید یا در مدرسه ای به عنوان معلم کار می کنید، قوانین متفاوتی وجود خواهد داشت.

برخی از ایالت‌ها حجاب را منع کرده‌اند، در حالی که برخی دیگر با محدودیت‌های خاصی مانند الزام به نمایان بودن صورت یا مو آن را مجاز کرده‌اند.

حداقل هشت ایالت به اصطلاح 'قوانین بی طرفی' را معرفی کرده اند که به این معنی است که نمادهای مذهبی در کلاس های عمومی ممنوع هستند، اگرچه در بسیاری از موارد این ممنوعیت شامل نمادهای مسیحی نمی شود.

در ژانویه 2020، دادگاه هامبورگ حکم داد که یک دانش آموز دختر 16 ساله می تواند در کلاس درس نقاب بپوشد. این لباس تمام سر و صورت را می پوشاند و فقط چشم ها را در معرض دید قرار می دهد.

مقامات گفتند که پوشیدن نقاب به این معنی است که دانش آموز قادر به برقراری ارتباط کامل با معلمان خود یا سایر دانش آموزان نیست، اما دادگاه تشخیص داد که اصلا اینطور نیست.

آزادی مذهب در قانون اساسی آلمان ذکر شده است، اما ایالت ها و مدارس فردی نیز می توانند قوانین خود را در مورد آنچه که «لباس مناسب» در کلاس درس تلقی می شود، تعیین کنند.

ایتالیا
علیرغم انتخاب یک دولت پوپولیستی راست افراطی در پاییز گذشته در ایتالیا، بحث عمومی یا سیاسی در ایتالیا در مورد پوشیدن لباس مذهبی در کلاس های درس وجود ندارد یا وجود ندارد.

از این گذشته، صحبت در مورد ممنوعیت حجاب یا روسری که دانش آموزان ممکن است به دلایل مذهبی بپوشند، قطع می شود، در حالی که راهبه هایی که در بسیاری از مدارس ایتالیا تدریس می کنند نیز اغلب سر خود را به دلایل مذهبی می پوشانند.

در سال 2011، دادگاه حقوق بشر اروپا اعلام کرد که هیچ مشکلی با نمایش صلیب های بزرگ بر روی دیوارهای کلاس مدرسه توسط دولت ایتالیا وجود ندارد و گفت که این 'فرایند تلقین را نشان نمی دهد.'

این پرونده پس از شکایت هایی مبنی بر اینکه وجود صلیب بر دیوار مدارس دولتی شامل سایر مذاهب نمی شود به دادگاه کشیده شد. دادگاه تشخیص داد که اینطور نیست.

کوزوو
در کوزوو، کشوری با اکثریت مسلمان، از سال 2010 استفاده از روسری برای دانش آموزان ممنوع شده است.

گروه‌های اسلامی در این کشور بالکان مرتباً خواستار لغو قوانین منع پوشش سر هستند و آن را تبعیض‌آمیز می‌خوانند، آخرین بار در اوت سال گذشته با درخواست مستقیم از آلبین کورتی، نخست‌وزیر.

اسکاتلند
دانش‌آموزان مدارس ابتدایی و متوسطه در اسکاتلند معمولاً برای شرکت در کلاس‌ها از یونیفرم خاصی استفاده می‌کنند و الزامات مربوط به اقلامی که لباس را تشکیل می‌دهند، از جمله اینکه چه رنگ‌ها و مدل‌های شلوار، دامن یا پیراهن مجاز است، توسط هر مدرسه تعیین می‌شود.

با این حال، دولت اسکاتلند به یورونیوز می‌گوید که «محدودیتی برای پوشش مذهبی در مدارس اعمال نمی‌کنند».

اسپانیا
در اسپانیا هیچ قانونی برای استفاده از حجاب اسلامی در کلاس وجود ندارد.

هر منطقه می تواند در مورد مسائل آموزشی تصمیم بگیرد. اگر دستور منطقه ای وجود نداشته باشد، این به خود مدارس بستگی دارد که کدهای لباس خود را در چارچوب استقلال خود تعیین کنند. به همین دلیل در برخی مدارس ممنوع و در برخی دیگر مجاز است.

وزارت آموزش مسئول این قانون خواهد بود، و منابعی در این وزارتخانه به روزنامه اسپانیایی El Confidencial اطمینان دادند که هیچ مشکلی برای همزیستی وجود ندارد تا حتی به فکر قانون گذاری در این زمینه باشد.

با این حال، صلیبی که قبلا در کلاس های درس اسپانیایی دیده می شد، ممنوع شده است. در سال 2010، قانون آزادی مذهب 'سکولاریسم اسپانیا' را توسعه داد.

در این بیانیه آمده است: «نمایش نمادهای مذهبی در اماکن عمومی ممنوع است، به استثنای مواردی که دارای ارزش تاریخی-هنری، معماری و فرهنگی مورد حمایت قانون هستند».

سوئد
در پایان سال 2022، دادگاه عالی اداری سوئد حکم داد هیچ راه قانونی برای مقامات محلی برای ممنوعیت روسری یا لباس های مشابه در مدارس وجود ندارد.

دادگاه دریافت که قوانین موجود در مورد آزادی بیان از حقوق دانشجویان برای ابراز وابستگی مذهبی خود حمایت می کند.

این موضوع زمانی شکل گرفت که دو شهرداری می خواستند حجاب را برای کودکان در مدارس پیش دبستانی و ابتدایی تا ششم ابتدایی ممنوع کنند. در یک مورد، این ممنوعیت شامل معلمان نیز می شد.

در گذشته، پارلمان سوئد همچنین پیشنهادات ممنوعیت حجاب را رد کرده است، زیرا کمیته قانون اساسی هیچ دلیلی برای قانون جدید برای ممنوعیت حجاب در جامعه یا برای کودکان در فعالیت های خاص پیدا نکرده است.

وزیر دادگستری سوئد در آن زمان در بیانیه‌ای مطبوعاتی گفت: «محدود کردن حق استفاده از روسری بر افراد تأثیر می‌گذارد و بنابراین محدودیت آزادی بیان است».