طرح ادغام ناباکو و جریان جنوبی
در سال‌های اخیر میان روسیه و اتحادیه اروپا اختلاف‌نظرهایی در مورد خطوط انتقال نفت و گاز وجود داشته است و پروژه ناباکو و جریان جنوبی یکی از نمونه‌های این اختلافات می‌باشد. دوید تورن، سفیر آمریکا در ایتالیا در مصاحبه با روزنامه «لا ستامپا» چاپ ایتالیا اظهار داشت رویارویی چندین ساله میان روسیه و اتحادیه اروپا در زمینه خطوط لوله می‌‌تواند به ادغام دو پروژه ناباکو و جریان جنوبی منجر شود. به عقیده وی، شرکت ایتالیایی «انی» که شریک اصلی روسیه در زمینه ساخت خط لوله جریان جنوبی است، با این دیدگاه موافق است. ولی کارشناسان روس این برنامه‌‌ها را تحقق‌ناپذیر می‌‌دانند چرا که گازپروم به نظارت کامل بر صادرات گاز روسیه به اروپا و نه به «همکاری تخیلی» در این زمینه، احتیاج دارد.
سفیر آمریکا در ایتالیا با استناد به ملاقات‌‌های فراوان با پاولو سکارونی، رئیس شرکت «انی» گفت: »شرکت «انی» در مواضع خود تجدید نظر کرده و خواستار ادغام طرح‌‌های جریان جنوبی و ناباکو شده است». وی افزود: «ما در مرحله گفتگوی سازنده قرار داریم». لازم به یادآوری است که شرکت بزرگ گازی «انی» مهم‌ترین طرفدار اروپایی طرح جریان جنوبی محسوب می‌شود که باید گاز روسیه را به اروپا از خارج خاک اکراین صادر کند.
ولی آلکسی میللر، رئیس گازپروم در مصاحبه 10 ژانویه با مجله اشپیگل اظهار داشت که گازپروم مخالف ساخت خط لوله ناباکو نیست ولی پیدا کردن گاز برای پر کردن این لوله، کار اروپاییهاست. وی تأکید کرد: »ما مخالف ناباکو نیستیم. اگر اروپایی‌‌ها ناباکو را می‌خواهند، باید آن را بسازند. ما مخالف نیستیم، این مسأله خودشان است. هدف ما انجام تعهدات خود در زمینه صدور گاز برای مصرف کنندگانمان می‌باشد». وی افزود: «ما با 63 میلیارد متر مکعب گاز که به وسیله خط لوله جریان جنوبی صادر خواهد شد، با کسی رقابت نمی‌‌کنیم».
از نظر میللر اگر یکی از اعضای ناباکو بخواهد همزمان در جریان جنوبی هم شرکت کند، هیچ مشکلی وجود نخواهد داشت. به گفته وی، شرکت اتریشی OMV در هر دو خط لوله حضور دارد و بعضی شرکت‌های آلمانی هم به جریان جنوبی علاقه‌مند هستند. میللر در پاسخ به این سئوال که چرا روسیه می‌خواهد خط لوله جریان جنوبی را با هزینه 24 میلیارد یورو بسازد در حالی‌که خط لوله جریان شمالی هم در حال ساخت است، اظهار داشت: «هر دو خط لوله با راهبرد ما و با راهبرد اتحادیه اروپا در زمینه متنوع کردن راه‌‌های انتقال گاز مطابقت دارد. این دو خط لوله کریدورهای جدید به اروپا را ایجاد می‌کنند. در حال حاضر 80% گاز روسیه از طریق اکراین به اروپا می‌رسد. ولی به قول معروف، نباید همه تخم مرغ‌‌ها را در یک سبد گذاشت».
کارشناسان صنعت گاز معتقدند که بحث درباره احتمال ادغام دو پروژه ادامه نخواهد یافت. به عقیده میخاییل کروتیخین، تحلیلگر ارشد مجله «اکتشاف و استخراج» اظهارات سفیر آمریکا نوعی بازی دیپلماتیک است که دو هدف را دنبال می‌کند: هدف اول، تأثیرگذاری بر روسیه و رساندن این پیام به مسکو است که ایالات متحده طرح جریان جنوبی را رد نمی‌‌کند ولی معتقد است که روسیه باید متقابلا گام‌هایی بردارد. هدف دوم، اعمال فشار بر اروپاییهاست که با تأخیر درباره اجرای طرح «ناباکو » تصمیم‌گیری می‌کنند. ولی گازپروم احتمالاً طرح ادغام را نخواهد پذیرفت چراکه قصد دارد خط لوله انتقال گاز روسیه را به طور کامل کنترل کند و حاضر نیست به رقیبان اجازه دهد که در آن نقشی داشته باشد. کروتیخین افزود: «صادرکنندگان آسیایی گاز (در آسیای مرکزی) می‌توانند هر نقطه‌نظری داشته باشند ولی نمی‌‌توانند در مواضع گازپروم تغییر ایجاد کنند. اگر جنبه اقتصادی این مسأله در نظر گرفته شود، باید گفت که طرح جریان جنوبی از ابتدا یک طرح سیاسی بود و مسأله سود اقتصادی در آن مطرح نبود. از نظر اقتصادی، ساخت یک خط لوله پرهزینه برای در امان ماندن از رفتار اکراین، کار معقولانه‌ای نیست».
آلکساندر شتوک، مدیر اداره شرکت «2 کا – آودیت» خاطر نشان کرد که تنها نمایندگان ایالات متحده از احتمال ادغام دو طرح آگاهی دارند. البته اعضای این پروژه‌‌ها به تفسیر این مساله نپرداخته‌اند. شتوک می‌‌گوید: «با عنایت به امتیازات جریان جنوبی از نظر تأمین گاز، در مرحله کنونی ادغام دو طرح به نفع ناباکو است. ناباکو نه تنها گاز روسی را به دست خواهد آورد بلکه می‌‌تواند از مسیرهای موجود انتقال گاز آسیای مرکزی از خاک فدراسیون روسیه استفاده کند».
به عقیده این تحلیلگر، ادغام دو پروژه تنها در صورت رشد قابل توجه مصرف گاز در اروپا می‌‌تواند به نفع روسیه باشد. وی گفت: »اگر فدراسیون روسیه نتواند از محل منابع داخلی خود نیازهای مصرف کنندگان اروپایی را تأمین کند، ترانزیت گاز آسیای مرکزی برایش سودآور خواهد شد. این ترانزیت می‌‌تواند از طریق ادغام دو پروژه ناباکو و «جریان جنوبی» هم تنظیم شود. ولی اگر ناباکو به منابع گاز آسیای مرکزی دست یابد، ادغام دو خط لوله برای اروپا بی‌معنی خواهد شد».
منبع: / سایت / ایراس ۱۳۸۹/۱۱/۲۴به نقل از: روزنامه نزاویسیمایا گازتا
نویسنده : سرگئی کولیکو
نظر شما