این هفته (18، 19 اسفند) اتفاق مهمی در شرف وقوع است، و آن برگزاری سیزدهمین کنگره سراسری همکاری های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملی است. روند برگزاری کنگره های پیشین- با همه مشکلا ت و کاستی ها- تا حد زیادی امید بخش بوده به نحوی که می توان به آینده ای روشن در این راستا امیدوار بود. دانشگاه و صنعت، دورکن مهم و اساسی توسعه در هر جامعه ای محسوب می شوند و به همین جهت موضوع ارتباط این دو، دیری است مورد توجه صاحب نظران و از دغدغه های مهم برنامه ریزان کشورهای مختلف، بویژه کشورهای در حال توسعه قرار گرفته است. امام صادق(ع) می فرمایند: از علم آنچه می خواهید فراگیرید لیکن تا به آن عمل نکنید خداوند سودی از آن به شما نخواهد رساند. در کشور ما نیز بعد از پیروزی انقلا ب اسلا می حرکت های متعددی در این جهت صورت گرفته است که مهمترین آنها یکی نهادینه شدن کنگره های سراسری و بین المللی همکاری های سه جانبه که اکنون شاهد جنب و جوش و تکاپوی تدارک سیزدهمین آن هستیم و دیگری تشکیل یک سازمان مردم نهاد به نام «جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه” از سال 1372 هست که برگزاری و مستندسازی و پیگیری امور این کنگره ها را در دست دارد. مرور اجمالی مقالا ت ارائه شده در این کنگره ها و نیز محتوای مواد قطعنامه های صادر شده در پایان کنگره ها راهنما و راهبرد ارزشمندی است برای شناخت مساله و ضرورت های آن، بویژه در شرایط امروز که قرار است مجلس و دولت برنامه پنجم توسعه اقتصادی اجتماعی، فرهنگی کشور را تدوین کنند، دستاوردها و تلا ش هایی از این نوع می تواند بسیار راهگشا باشد. از جمله نکات قابل ملا حظه در مقالا ت و قطعنامه ها که امروز سخت نیازمند توجه به آنها هستیم موارد زیر است:
- احساس نیاز صنعت به دانشگاه و متقابلا دانشگاه به صنعت جهت بقا و ادامه حیات، زیرا از یک طرف مراکز علمی و پژوهشی برای کار بردی کردن طرح های پژوهش احتیاج به پشتیبانی صنایع دارند و از طرف دیگر صنایع هم برای رقابتی شدن و ادامه بقا باید از اندوخته های علمی دانشگاهیان استفاده نمایند.
- ایجاد جو اعتماد متقابل بین صاحبان صنایع و متخصصان دانشگاهی یک ضرورت است و این ممکن نمی شود مگر با ایجاد روابط جدید دور از ساختارهای سنتی و تشویق روحیه همکاری وکار گروهی و این حاصل نخواهد شد مگر با اقتدار نهادهای مدنی مثل همین جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه ها انجمن های علمی، پارک های فناوری و...
- پذیرش و تربیت دانشجو در رشته های همسو با نیاز صنعت.
- کاربردی کردن نتایج طرح های تحقیقاتی دانشگاهیان.
- ارتقای جایگاه علم و دستاوردهای علمی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی.
- شناسائی موانع و از بین بردن آنها، از جمله موانع شناسائی شده در این کنگره ها:
- رقابتی نبودن دستگاه های پژوهشی کشور و اتکای بیش از حد منابع مالی بخش پژوهش به دولت و عدم تمایل بخش خصوصی به سرمایه گذاری در امر پژوهش - نظام آموزشی عمدتا هدف های خود را به جای ارتقای کیفیت، بر گسترش شاخص های کمی متمرکز ساخته است، لذا علیرغم افزایش تعداد فارغ التحصیلان مراکز آموزش عالی کشور، کیفیت آموزش های ارائه شده پایین است و پژوهشی که بر پایه آموزش ضعیف استوار شده، در روند توسعه تاثیر گذار نخواهد بود یا کم تاثیر خواهد بود.
- وجود بازار نسبتا انحصاری و تضمین شده در کشور، فقدان گسترش بخش خصوصی، وابستگی اقتصاد به بخش دولتی، ممنوعیت یا محدودیت واردات از یک طرف و جوان بودن جمعیت و رشد بالای تشکیل خانواده از طرف دیگر، باعث شده که تولید کالاهای صنعتی برای دوره های طولانی مدت با توفیق فروش مواجه بوده و صاحبان کارخانه در بازنگری شیوه های تولید، رفع عیوب و به کارگیری فناوری های نوین و استفاده از یافته های علمی دانشگاه ها، اقدام جدی و موثری به عمل نیاورند...
- وفور دریافتی های حاصل از فروش ثروت نفت خام، رفع نیازمندی های صنعت و دانشگاه را به طور مستقل و بدون توجه به ضرورت های نهادهای دیگر شکل داده است، به طوری که رونق و رکود در فعالیت این مجموعه ها تابعی مستقیم از درآمدهای نفتی بوده است. این مانع تا آن جا پیش رفته است که برخی از صاحبنظران علنا عنوان می کنند که تا نفت داریم به توسعه نخواهیم رسید. شاید یکی از بزرگترین موانع در توسعه ارتباط صنعت و دانشگاه، عدم باور نسبت به ضرورت این ارتباط است. این ناباوری-یا کم باوری- در بسیاری موارد عامل ایجاد موانع و مشکلا ت و حتی کارشکنی ها می شود. لذا برای نیل به این هدف- که محصول نهایی آن دستیابی به توسعه ملی است- رسانه ها مسوولیتی خطیر به عهده دارند تا با اطلا ع رسانی گسترده و کار فرهنگی این باور را در اقشار مختلف جامعه به وجود آورند. در چنین شرایطی برگزاری سیزدهمین کنگره سراسری همکاری های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملی را مغتنم بشماریم و آرزو کنیم درمحورها و موضوعات راهبردی تعیین شده در این کنگره مثل: نقش انجمن ها (نهادهای مدنی) در برقراری ارتباط صنعت دانشگاه، فرصت ها، چالش ها و الگوی مناسب، نهادینه کردن و مدیریت فعالیت های ارتباط صنعت و دانشگاه و نقش شرکت های دانش بنیان و پارک های فناوری در توسعه ملی و... کنگره به دست آوردهای کاربردی و راهگشا دست یابد.

منبع: / روزنامه / مردم سالاری ۱۳۸۸/۱۲/۱۶
نویسنده : میرزا بابا مطهری نژاد