بازار نفت درهفتمین هفته پیاپی شاهد افزایش قیمت های نفت خام بود. در هفته منتهی به چهاردهم ژوییه ۲۰۰۵ میانگین قیمت سبد نفت خام اوپک به ۰۹/۵۴ دلار هر بشکه رسید که ۱۹/۰ سنت بالاتر از هفته قبل بود. در حقیقت میانگین قیمت سبد اوپک توانسته است از هفته منتهی به نوزدهم مه ۲۰۰۵ تا پایان هفته دوم ژوییه از ۲۴/۴۵ دلار هر بشکه به ۰۹/۵۴ دلار هر بشکه افزایش یابد.
مهم ترین عاملی که سبب شد قیمت های نفت خام در هفته مورد بررسی همچنان بالا باقی بمانند، نگرانی بازار از وقوع طوفان در منطقه خلیج مکزیک بود. وقوع طوفان «دنیس» درهفته گذشته سبب شد تولید 5 میلیون بشکه نفت خام و تولید 22 میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی در خلیج مکزیک متوقف شود. هر چند این طوفان به تأسیسات نفتی آسیب چندانی نرساند، به دلیل آن که سبب توقف بخشی از تولید نفت و گاز منطقه خلیج مکزیک شد و عملیات پالایشی دراین منطقه را مختل کرد، همچنین واردات نفت به آمریکا مختل شد، قیمت های نفت تقویت شدند.
در اواخر هفته مورد بررسی، طوفان به سوی خلیج مکزیک حرکت کرد. این طوفان به نام«امیلی» در مسیر خود درمکزیک، سبب شد که تولید نفت خام دومین میدان بزرگ نفتی این کشور تعطیل شود. این میدان نفتی در حدود 80 درصد از نفت خام مکزیک را تولید می کندکه با تخلیه کارکنان نفتی آن، تولید نفت این میدان متوقف شد. در حدود 8/1 میلیون بشکه از صادرات نفت خام مکزیک نیز که به مقصد بازار آمریکا فرستاده می شود، به دلیل وقوع این طوفان قطع شد و با حرکت طوفان به سمت خلیج مکزیک، نگرانی ها نیز ادامه یافتند و سبب تقویت قیمت های نفت خام شدند.
اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز با انتشار آمار مربوط به ظرفیت مازاد کشورهای عضو اوپک سبب نگرانی بیشتر بازار شد، زیرا این ارقام نشان می داد که ظرفیت مازاد در کشورهای عضو اوپک به صفر رسیده است و تنها عربستان سعودی، ظرفیت مازادی معادل 9/0 تا 4/1 میلیون بشکه در روزدارد. البته بازار به خوبی دریافته بود که ظرفیت مازاد عربستان قابل اعتماد نیست و عربستان به سرعت و آسانی نمی تواند این ظرفیت را به کار گیرد.
مؤسسه API با انتشار ارقام ذخیره سازی های تجاری نفت در آمریکا در هفته گذشته تا حدودی توانست روند صعودی قیمت های نفت خام را محدود کند. آمار یادشده نشان می داد که ذخیره سازی های تجاری فرآورده های میان تقطیر83/5 میلیون بشکه افزایش یافته و به 23/120 میلیون بشکه رسیده است، حال آن که معامله گران نفتی، پیش از این حدس می زدند که ذخیره سازی های تجاری فرآورده های میان تقطیر در آمریکا بیش از 6/1 میلیون بشکه در روز افزایش نیابد و افزایش بیش از انتظار این ذخیره سازی ها سبب کند شدن روند صعودی قیمت های نفت خام شد. ذخیره سازی های تجاری بنزین نیز با افزایش 680 هزار بشکه به 4/216 میلیون بشکه رسید که 69/7 میلیون بشکه بالاتر از زمان مشابه در سال گذشته بود. درکنار ارقام یادشده، آمار ذخیره سازی های تجاری نفت خام آمریکا نشان می داد که میزان این ذخیره سازی ها به 46/1 میلیون بشکه کاهش یافته است. این کاهش که ناشی از اختلال در واردات نفت خام آمریکا به دلیل وقوع طوفان و بدی آب و هوا بود، نتوانست تأثیر افزایش ذخیره سازی فرآورده های میان تقطیر و بنزین را بی اثر کند، زیرا آمار نشان می داد که میزان ذخیره سازی های تجاری نفت خام این کشور همچنان 61/21 میلیون بشکه بیشتر از سال گذشته و3/21 میلیون بشکه نیز بالاتر از متوسط ذخیره سازی های تجاری نفت خام در پنج سال گذشته است.
عربستان سعودی اعلام کرد برای مشتریان آمریکایی خود در اوت 2005 نیز، همانند ژوییه 2005، قراردادهای تحویل نفت خام را به طور کامل اجرا خواهد کرد. عربستان سعودی از مه 2005 به بعد، قراردادهای نفتی فروش نفت خام خود را برای آمریکایی ها به طور کامل اجرا کرده است، اما تنها70 تا 75 درصد از قراردادهای فروش را به مشتریان اروپایی خود اختصاص داده است. معامله گران نفتی معتقدند که به دلیل بالا بودن میزان ذخیره سازی های نفتی در آمریکا و اروپا، مشتریان نفتی عربستان، درخواست خرید نفت اضافی را مطرح نکرده اند. النعیمی، وزیرنفت عربستان سعودی، نیز اعلام کرد این کشور آماده عرضه نفت بیشتری است، اما تقاضا برای نفت اضافی وجود ندارد و قیمت ها به دلیل تنگناهای پایین دستی، افزایش یافته اند.
در هفته گذشته، انتشار گزارش آژانس بین المللی انرژی درباره برآورد عرضه و تقاضای جهانی نفت خام، نیزسبب شد قیمت های نفت خام تاحدودی، توان حرکت صعودی خود را از دست بدهند. در این گزارش، آژانس بین المللی انرژی، تقاضای جهانی نفت خام را بازنگری نزولی کرد و در برآورد جدید خود، تقاضای جهانی نفت خام را در سال 2005 با کاهش400 هزار بشکه در روز، 9/83 میلیون بشکه در روز پیش بینی کرد. این آژانس، برآورد خود را از تقاضا برای نفت اوپک نیز 400 هزار بشکه در روز کاهش داد و آن را 1/28 میلیون بشکه در روز برای سال 2005 پیش بینی کرد. این ارقام جدید که از کاهش تقاضای نفت خام در سال جاری حکایت می کرد، توانست بر قیمت های نفت خام تأثیرمنفی بگذارد.
آژانس بین المللی انرژی، برآورد خود را از تراز عرضه و تقاضای جهانی نفت در سال 2006منتشر ساخت. این ارقام نشان می داد که تقاضای جهانی نفت خام در سال 2006، 7/1 میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت و به 6/85 میلیون بشکه در روز خواهد رسید و در این میان، کشورهای غیراوپک خواهند توانست تولید نفت خام خود را 4/1 میلیون بشکه در روز و کشورهای عضو اوپک نیز تولید مایعات گاز طبیعی خود را 300 هزار بشکه در روز افزایش دهند. به این ترتیب، میزان افزایش تولید کشورهای غیراوپک به علاوه افزایش تولید مایعات گازی اوپک به 7/1 میلیون بشکه در روز خواهد رسید واین میزان به راحتی پاسخ گوی افزایش تقاضای جهانی نفت خام خواهد بود. این آژانس مجموع تولید نفت خام کشورهای غیراوپک و مایعات گازی اوپک را درسال 2006، 5/75 میلیون بشکه در روز برآورد کرده بود؛ بنابراین تقاضا برای نفت خام اوپک در سال 2006 به 1/28 میلیون بشکه در روز محدود خواهد شد، زیرا 5/57 میلیون بشکه در روز از تقاضای جهانی6/85 میلیون بشکه در روز را باید کشورهای غیراوپک همچنین NGL اوپک و1/28 میلیون بشکه در روزآن را باید اوپک تأمین کند. آمار یادشده نشان می داد که تقاضا برای نفت اوپک در سال 2006 درقیاس با سال 2005 افزایش نخواهد داشت. به این ترتیب، بخشی از نگرانی های بازار درباره احتمال کمبود نفت خام در سال 2006 برطرف شد. تأثیر این تحلیل ها، خود را به صورت کند شدن روند صعودی قیمت ها، آشکار ساخت؛ به ویژه این که گزارش سازمان اوپک درباره عرضه و تقاضای جهانی نفت خام از وضعیت مشابهی حکایت می کرد.
اوپک تقاضای جهانی نفت خام را در سال 2005 بازنگری نزولی کرده و رقم آن را در برآورد جدید خود با کاهش 300 هزار بشکه در روز 7/83 میلیون بشکه در روز پیش بینی کرده بود. این سازمان، برآورد جدید خود را درباره تقاضا برای نفت اوپک در حدود 300 هزار بشکه در روز کاهش داده بود.
به نظر می رسد پیروی اوپک از آژانس بین المللی انرژی در تعدیل ارقام تقاضای جهانی نفت و کاهش برآوردها، از این حقیقت ناشی شود که اوپک نیز می کوشد با آرام کردن جو روانی بازار، قیمت های نفت خام را تعدیل کند و تا حدودی فشار های سیاسی بر خود را کاهش دهد، اما به هر حال، وضعیت دشوار بازار، تأثیرهای خود را بر قیمت های نفت خام خواهد گذاشت.
اداره اطلاعات انرژی، وابسته به وزارت انرژی آمریکا، در گزارش اخیر خود پیش بینی کرده است که در سال های 2005 و2006 قیمت های نفت خام بالاتر از 55 دلار هر بشکه باقی بماند. کمیسر انرژی اتحادیه اروپا نیز، احتمال رسیدن قیمت ها به 80 دلار هر بشکه را مطرح ساخت. وضعیت یاد شده در بازار نفت، بورس بازان را نیز تشویق کرد که به خرید قراردادهای آتی نفت خام اقدام کنند. به این ترتیب، خالص وضعیت خرید بورس بازان در بازار بورس نایمکس با افزایش 271/1 هزار برگه به 029/34 هزار برگه رسید. این رفتار نیز به نوبه خود به تقویت قیمت های نفت خام کمک کرد.
وزیر انرژی و معادن اندونزی ضمن ابراز نگرانی از قیمت های بالای نفت اعلام کرد با اوپک تماس گرفته و در خواست کرده است که کشورهای عضو این سازمان با حداکثر ظرفیت خود به تولید نفت خام بپردازند. به نظر می رسد از آنجا که اندونزی یکی از کشورهای عضو اوپک است، به خوبی می داند که کشورهای عضو اوپک تولید خود را به حداکثر ظرفیت تولیدشان رسانده اند و امکان افزایش بیشتر تولید را ندارند، بنابراین مقامات اندونزیایی به قصد تأثیر روانی بر قیمت ها، بر افزایش تولید تأکید می کنند، زیرا اندونزی به وارد کننده خالص نفت تبدیل شده است و کاهش قیمت ها سبب می شود که یارانه کمتری برای تثبیت قیمت های داخلی نفت در این کشور پرداخت شود.
بازار نفت به دلیل روبه رو شدن با تنگناهایی که آینده آن را هدف گرفته اند، در شرایط حساسی به سر می برد و هر حادثه ای می تواند به سرعت تأثیر خود را بر قیمت های نفت نشان دهد.

منبع: / خبرگزاری / شانا ۱۳۸۴/۰۵/۰۲