هند اکنون به عنوان یکى از قدرت هاى هسته اى جهان شناخته مى شود. با اینکه این کشور در این زمینه ابرقدرت محسوب نمى شود اما خود به این امر معتقد است.
۴۵ تن از نمایندگان آژانس بین المللى انرژى اتمى که تأمین کننده تجهیزات هسته اى به شمار مى روند، معتقدند که هند باید اطلاعات مربوط به تکنولوژى هسته اى خود را به اطلاع این سازمان برساند. این گروه که نمایندگانى از شش کشور بزرگ در آن عضویت دارند بر ضرورت تحت فشار قرار دادن هند تأکید مى کنند اما آنها امیدى به ثمربخش بودن مذاکرات خود با هند ندارند ‎.
با تصویب نهایى پیشنهاد همکارى ایالات متحده و هند در زمینه انرژى هسته اى غیرنظامى، در پائیز امسال، بحث تازه دستیابى هند به منابع انرژى مطرح شده است. ایالات متحده مدعى است که از طریق آژانس بین المللى انرژى اتمى همکارى هسته اى، هند را وارد جریان عدم تکثیر سلاح هاى هسته اى مى کند و به هند کمک مى کند که نیازهاى رو به رشد خود به انرژى را تأمین نماید، ضمن آنکه مشارکت عمیق ترى با بسیارى از کشورها برقرار نماید.
قرار است که مقامات آژانس بین المللى انرژى اتمى براى بررسى پیش نویس موافقتنامه برنامه توسعه انرژى هسته اى صلح آمیز، در وین باز هم نشست برگزار کنند. نماینده امریکا در ۲۴ ژوئیه گذشته طى سخنانى در مؤسسه بین المللى مطالعات راهبردى در لندن گفت که تأیید این موافقتنامه ایمنى همچون تأیید موافقتنامه جداگانه اى با گروه تأمین کننده تجهیزات و مواد هسته اى (NSG) است ، که تجارت مواد هسته اى را کنترل مى کند، اما در نهایت تصویب نهایى توافق هسته اى هند و ایالات متحده توسط کنگره ایالات متحده، ضرورى است.
امریکا هند را به عنوان شریک استراتژیک خود مى شناسد اما بسیارى از کشورها نگران آینده این داد و ستد هستند بویژه چین که بزرگترین رقیب امریکا است. چین و بسیارى از کشورها بر این باورند که قرارداد هسته اى امریکا با هند نمادى از تبعیض و سودجویى در نظام جهانى است.
در سال۲۰۰۲در جریان دیدار بیل کلینتون رئیس جمهورى سابق امریکا از هند قراردادى تنظیم شد که در سال ۲۰۰۵به امضا رسید. موضوع اصلى این قرارداد همکارى دو کشور در زمینه هسته اى بود‎. هند موافقت کرد که راکتورهاى هسته اى خود را تحت کنترل آژانس بین المللى انرژى اتمى قرار دهد. امریکا هم نقش هماهنگ کننده را بر عهده داشت و تمامى مصوبات ملى و بین المللى را که از هماهنگى فعالیت هاى هند جلوگیرى مى نمود از سر راه برمى داشت اما عدم رضایت گروه تأمین کنندگان تجهیزات هسته اى از این وضع مانعى جدى محسوب مى شود. اکنون اگر کنگره امریکا موافقت نماید هند به مقصود خود خواهد رسید. در سال ۲۰۰۵میلادى رادیکال هاى امریکا سیاست ۴۰ ساله خود را در قبال دهلى تغییر دادند و در نتیجه هند از آن زمان به سوى دوستى جدید با امریکا تمایل یافت ‎. هند در سال ۱۹۷۴ اولین بمب هسته اى خود را آزمایش کرد که با تحریم مواجه شد و هدف این تحریم این بود که راه ظهور یک قدرت هسته اى جدید در آسیا بسته شود ‎. هند نیز از امضاى قرارداد منع گسترش سلاح هاى هسته اى امتناع ورزید. هم اکنون ۱۸۸ کشور معاهده ان پى تى را امضا کرده اند. این معاهده در ژوئیه ۱۹۶۸براى امضاى کشورها آماده شد و در این تاریخ امریکا و انگلیس و ۵۹ کشور دیگر آن معاهده را امضا کردند. سپس چین و فرانسه به عضویت این معاهده درآمدند‎.
بر پایه این معاهده پنج قدرت اتمى یعنى امریکا، روسیه، چین، انگلیس و فرانسه موظفند سایر کشورها را به داشتن تکنولوژى هسته اى در جهت اهداف غیر نظامى دعوت کنند در عوض کشورهاى دیگر نیز وظیفه دارند از گسترش تولید سلاح هاى هسته اى جلوگیرى نمایند اما قدرت هاى مذکور از اجراى این پیمان شانه خالى مى کنند. هند ازامضاءقرارداد ان پى تى به دلیل اینکه کشورهایى که تا سال ۱۹۶۷داراى بمب هسته اى شده اند این قرارداد را امضا نمى کنند و آن را قراردادى علیه کشورهاى جهان سوم دانستند، خوددارى کرده است. به این صورت هنوز سؤال هاى زیادى درباره آینده همکارى هسته اى هند و امریکا وجود دارد. اینکه امریکا چگونه مى تواند به رفع نگرانى امثال چین و پاکستان در این باره بپردازد جاى ابهام و شک است. طیف دیگرى از دولت ها معتقدند که امریکا مى خواهد از این دست معاهده ها بر ضد ایران استفاده کند.
این دوگانگى ها دامنگیر سران دهلى نیز هست. آنها نمى توانند در عین داشتن بمب اتم مدعى استفاده مسالمت آمیز از آن شوند. البته این امر نباید فراموش شود که هند با بمب هاى اتمى اش یک قطب هسته اى به شمار مى رود و در جنگ با پاکستان در سال ۱۹۹۹، ۱۳بار تهدید به استفاده از سلاح هاى هسته اى کرد. مسئله دیگرى که وجود دارد این است که کشورهایى مانند برزیل و آفریقاى جنوبى و روسیه سفید با کمى تلاش تبدیل به قدرت هسته اى خواهند شد و در اینجا مى توان گفت معاهده ان پى تى کامل نیست و نمى تواند مانع هرج و مرج هسته اى شود‎.
لذا کشورهایى مانند ایرلند، سوئیس، اتریش، نروژ و نیوزیلند سه شرط براى هند قرار داده اند. شرط اول اینکه تأسیسات هسته اى هند باید توسط نمایندگان آژانس بین المللى انرژى اتمى دائماً مورد بررسى قرار گیرد. دوم اینکه هند باید تکنولوژى غنى سازى اورانیوم را براى اهداف غیر نظامى در اختیار آژانس بین المللى انرژى اتمى قرار دهد و سومین شرط این است که هنگام آزمایش بمب هاى هند نمایندگان قدرت هاى اتمى حضور داشته باشند اما هند این شرط ها را رد کرده است ‎. هند تنها به این دلیل به اهداف هسته اى خود مى رسد که از دوستان امریکا به حساب مى آید. چین در گروه تأمین کنندگان انرژى هسته اى داراى نماینده مى باشد و جورج بوش رئیس جمهورى امریکا وقتى با همتاى چینى خود مذاکره کرد تلاش کرد چین نیز با ادامه فعالیت هاى هند موافقت کند اما اینکه امریکا چگونه رضایت چین را جلب کرده هنوز نامعلوم است. آنچه مشخص است این است که فعالیت هاى هسته اى هند دنیا را نگران کرده است و این فعالیت ها ۱۰۰میلیارد دلار هزینه در بر دارد‎.

منبع: / روزنامه / ایران ۱۳۸۷/۰۷/۰۸به نقل از: دى سایت
مترجم : شیرین کسرائى