بازار ایران در تصرف کنفوسیوس
در شرق قاره پهناور آسیا، مردمانی چشم‌باریک و کوتاه قد زندگی می‌کنند که در قالب کشور پهناوری به نام چین گرد آمده‌اند و هم‌اکنون با کار و تلاش مجدانه خود در طیف وسیعی از صنایع، محصولات متنوع و ارزان قیمتی را عرضه کرده‌اند.
کشور یک میلیارد و سیصد میلیونی چین آن‌قدر نیروی کار جوان و آماده دارد که بتواند با یک برنامه‌ریزی مناسب، بازار مصرف جهانی را از محصولات چینی انباشته کند.
22 درصد از مردم جهان اینک کار را به جایی رسانده‌اند که محصولاتشان در اقصی نقاط جهان به وفور یافت می‌شود. آن‌گونه که در کشورمان، صدای اعتراض تولیدکنندگان داخلی را بلند کرده تا جایی که بعضا حتی خواستار کنترل ورود محصولات چینی به کشور شده‌اند.
کالاهای چینی آن‌قدر در منطقه خاورمیانه رخنه کرده‌اند که حتی بازار کشورهای عربی هم از اجناس چینی انباشته شده است. به عنوان نمونه کافی است به این مورد اشاره شود که اکثر قریب به اتفاق افرادی که برای مسافرت به کشورهای حوزه خلیج‌فارس می‌روند، در بازگشت از سفر به عنوان سوغات محصولاتی را به ارمغان می‌آورند که همگی مخرج مشترک یکسانی دارند: made in china
چین و تولیدکنندگان ایرانی
چینی‌ها از جان ما چه می‌خواهند، این سؤالی است که خیلی از صاحبان صنایع از یکدیگر می‌پرسند و شاید کامل‌ترش این باشد: چینی‌ها از جان صنعت نوپای ما چه می‌خواهند؟
در ماه‌های گذشته به تناوب دیده و شنیده‌ایم که تولیدکنندگان داخلی هر یک به نحوی از اشباع بازار توسط چینی‌ها گلایه کرده‌اند.
تولیدکنندگان پوشاک، کفش، سنگهای ساختمانی و لوازم الکتریکی تنها نمونه‌هایی از اصنافی هستند که در چند ماه گذشته، اظهار نارضایتی شدید خود را از این موضوع ابراز داشته‌اند.
از همین زاویه تاکنون بارها عنوان شده که با ادامه این روند تولیدکنندگان داخلی ورشکست شده و تولید برای آنها صرف نمی‌کند. از سوی دیگر نظر مخالفی وجود دارد مبنی بر اینکه این صحبتها در فهم بازار آزاد نیست و تولیدکنندگان داخلی باید قابلیت رقابت داشته باشند. مصرف‌کننده هم برایش حمایت از تولید داخلی و جنس خارجی و مباحث اینچنینی تفاوتی نمی‌کند. او فقط به یک چیز می‌اندیشد: «کالای خوب و با کیفیت».
کالای ارزان، بنجل و مناسب
کالاهای چینی در سطح جهان بطور کلی با دو ویژگی شناخته می‌شوند: «ارزان و مناسب»، ارزان از این لحاظ که به نسبت کالاهای مشابه قیمت نازل‌تری دارند و مناسب از این لحاظ که کیفیتی نه در حد ایده‌آل ولی نسبی را دارا هستند.
اما این رویکرد در کشور ما بطور کامل برقرار نیست، به گونه‌ای که تنها نیمی از آن در باور ایرانی می‌گنجد و آن نیم، ارزان بودن آن است. ایرانیان اجناس چینی را به عنوان محصولاتی ارزان و بی‌کیفیت می‌شناسند که از روی ناچاری از آن استفاده می‌کنند.
صنایع چینی در ایران هرگز با موفقیت روبرو نشده است. چه آنکه محصولات صوتی ـ تصویری و لوازم الکتریکی چین، شاخصی است از کالاهای بی‌کیفیت و بنجلی که هرگز تاریخ مصرفی بیش از چند ماه نیافته‌اند. شاید شما هم جزو آن دسته از افرادی باشید که در گوشه اتاق‌تان محصولی چینی در حال خاک خوردن است. همان‌گونه که فعالان عرصه مطبوعات همواره نمونه‌یی از واکمن‌های بی‌کیفیت چینی را به یادگار دارند که جز استفاده‌یی کوتاه مدت، کاربرد دیگری برایشان نداشته است.
با این همه ایرانیان هرگز خود را از داشتن کالاهای چینی محروم نمی‌کنند و البته هیچ‌گاه هم نمی‌توانند نسبت به بدگویی از آن خودداری کنند. طرفه آنکه شاکی‌ترین استفاده‌کنندگان محصولات چینی، پراستفاده‌ترین مصرف‌کنندگان نیز هستند چرا که قیمت نازل، مزیت نسبی محصولات چینی را شامل می‌شود.
... خوبش هم هست!
اجناس چینی آن‌گونه هم که عموم مردم می‌پندارند در همه زمینه‌ها بنجل و بی‌کیفیت نیست و در مواردی هم انواع مرغوب آن شناخته شده است.کفش‌های چینی ارایه شده در بازار یکی از این موارد است. اصولا صنعت کفش چین در جهان بسیار مطرح و شناخته شده است. کفش‌های چینی در کشور ما نیز با موفقیت خوبی روبرو شده است. انصافا در کجای بازار می‌توانید با پرداخت تنها 6 هزار تومان کفشی راحت و مناسب بیابید.
سنگهای ساختمانی و چینی‌های بهداشتی ساخت چین نیز نمونه‌های دیگری از کالاهای مرغوب چین هستند که با اقبال خوبی مواجه شده‌اند. گر چه اگر از تولیدکنندگان داخلی این محصولات راجع به کیفیت اجناس ذکر شده بپرسید، تقریبا بدون استثنا همگی، آنها را بی‌کیفیت، از رده خارج، بنجل و نامرغوب می‌خوانند، همان‌گونه که ما پرسیدیم و چنین پاسخ‌هایی گرفتیم.
سرزمینی برای تولید
وضعیت کشور چین در ارایه اجناس متنوع ارزان قیمت، چندان بی‌ارتباط با وضعیت خاص این سرزمین نیست. بیش از یک میلیارد و سیصد میلیون نفر جمعیت، نیروی کار فعال و آماده‌یی را نشان می‌دهد که از توانایی بالایی برای تولید انبوه خبر می‌دهد.
از سویی چین با 680 میلیون کیلووات ذخیره انرژی آبی، موقعیت اول جهانی را دارااست. ضمن اینکه از لحاظ غنی بودن ذخایر معدنی نیز با وجود 156 نوع معدن مختلف، مجموعه کاملی از ذخایر معدنی را به نمایش گذاشته است.
اقتصاد چین بسرعت رو به پیشرفت دارد، بویژه پس از اصلاح ساختار اقتصادی در سال 1979 که در جهت سیاست اقتصادی درهای باز، تمایل یافته است، این روند شتاب بیشتری به خود گرفته است.
در حال حاضر ارزش محصولات تولید داخلی کشور چین برابر با یک تریلیون و چهارصد و ده میلیارد دلار است که میانگین تقریبی 1070 دلار برای هر نفر از افراد کشور را شامل می‌شود.
تولیدات صنعتی کشور چین نیز روند رو به گسترشی را طی می‌کند. ارزش محصولات صنعتی در سال 2003 میلادی پنج تریلیون و سیصد و شصت و یک میلیارد و دویست میلیون یوان بوده که در مقایسه با سال پیش از آن 612 درصد افزایش داشته است.چینی‌ها سالانه 222 میلیون تن فولاد، 862 میلیون تن سیمان، 1 میلیارد و 667 میلیون تن زغال‌سنگ و 37 میلیارد و 464 میلیون متر منسوجات و پارچه تولید می‌کنند.
از سوی دیگر ارزش صادرات و واردات چین در سال 2003 و 851 میلیارد و 200 میلیون دلار بود و سرمایه‌گذاری خارجی‌اش نیز از 500 میلیارد دلار تجاوز کرد.
تمام آمار و ارقام ذکر شده، موید این نکته است که تولید کالا در کشور چین دارای مزیت نسبی است. این موضوع مورد تایید تولیدکنندگان و صادرکنندگان چینی حاضر در تهران نیز هست.
چینی‌ها گسترده‌تر می‌آیند
چینی‌ها در خاورمیانه بر روی بازار ایران حساب جداگانه‌یی باز کرده‌اند. آنها تصمیم دارند در آینده نزدیک انواع و اقسام محصولات خود را در حجمی گسترده به ایران صادر کرده و برای رسیدن به چنین مقصودی، برگزاری نمایشگاه‌هایی را در ایران در نظر گرفته‌اند. اولین نمایشگاه آنها هفته پیش در تهران برگزار شد.
هر چند که در حال حاضر عنوان می‌شود بازار ایران از محصولات چینی اشباع شده و تولیدکنندگان داخلی در مضیقه فراوان قرار گرفته‌اند، اما این بدان معنا نیست که تولیدکنندگان چینی از حجم صادرات خود به ایران راضی هستند.
آنها برنامه گسترده‌ای برای فروش محصولاتشان در ایران منظور کرده‌اند، به گونه‌یی که یکی از صادرکنندگان حاضر در نمایشگاه اختصاصی چین به «اعتماد» گفت: اینکه در حال حاضر بازار ایران از محصولات چینی اشباع شده مربوط به شما است، چرا که ما هنوز صادرات اصلی و برنامه‌ریزی شده محصولاتمان را به ایران آغاز نکرده‌ایم.
نماینده شرکت صادرات منسوجات چین در ادامه افزود: هرگز علاقه نداریم از بازار خوبی مثل ایران دور باشیم، هر چند که تعرفه‌های بالای گمرکی همواره مشکل‌ساز بوده است. اما تلاش می‌کنیم حضور گسترده‌تری در بازار ایران داشته باشیم.
انتخاب میان بد و بدتر!
هرگز در پیش‌روی یک فرد چینی، از کیفیت بد محصولات چینی شکایت نکنید، چرا که گرچه آنها از گفته شما برافروخته نمی‌شوند، اما همواره پاسخ‌های حاضر و آماده‌یی در چنته دارند.
چینی‌ها مدعی هستند که تولیدکنندگان‌شان محصولات مرغوب و باکیفیت بسیاری تولید می‌کنند ولی انواع نامرغوب آن به ایران می‌آید.
مسوول نمایندگی توزیع و فروش یک شرکت چینی در تهران معتقد است:تجار ایرانی همواره کالاهایی را به ایران می‌آورند که کیفیت و قیمت پایینی دارد.
وی می‌افزاید: تجار ایرانی در مذاکراتشان با چینی‌ها همواره درخواست می‌کنند که آیا راهکاری برای ارزان شدن محصولات و کاهش قیمت وجود دارد یا خیر؟ چینی‌ها هم به کسی »نه« نمی‌گویند و همواره کالایی برای عرضه کردن دارند.
او در ادامه اظهار داشت: شما می‌توانید یک کالای چینی 100 دلاری را با همان شکل و شمایل و استاندارد ظاهری با قیمت 70 دلار و حتی 30 دلار هم تهیه کنید.
سایر شرکت‌کنندگان در نمایشگاه محصولات و اجناس چین نیز چنین اعتقادی دارند. تولیدکنندگان و صادرکنندگان چینی در گفت‌وگو با اعتماد، همگی متفق‌القول بودند که کالاهای مرغوب چینی بسیار فراوان هستند ولی جنس نامرغوب آن به ایران می‌آید.
آنها در توضیح گفته خود اروپا را مثال می‌زدند که بازارشان محصولات چینی متنوعی را به خود می‌بیند و مصرف‌کنندگان اروپایی از آن رضایت دارند.
یکی دیگر از تولیدکنندگان چینی معتقد بود، عدم ارتباط مستقیم و شفاف تولیدکنندگان با مصرف‌کنندگان ایرانی باعث شده تا محصولات نامطلوبی در بازار عرضه شود.
وی تجار و بازرگانان ایرانی را که محصولات بی‌کیفیت چینی را به ایران می‌آورند مقصر معرفی کرده و برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی را در جهت ارتباط مستقیم و شفاف تولیدکننده چینی برای عرضه محصولات بهتر مفید ارزیابی می‌کند.از سویی مصرف‌کنندگان داخلی هم اعتقاد دارند، ذات محصولات چینی مرغوب و با کیفیت نیست، با این احوال تجار ایرانی هم از میان این کالاهای بد، بدترینش را انتخاب کرده و به ایران می‌آورند.
هشدار!
از میان گفته‌های تولیدکنندگان و صادرکنندگان چینی حاضر در نمایشگاه اختصاصی چین در ایران، این نکته بر می‌آمد که آنها قصد دارند، کالاهای بیشتر و متنوع‌تری را در ایران عرضه کنند. برپایی نمایشگاه‌های اینچنینی هم در آینده بیشتر خواهد شد.
تولیدکنندگان داخلی اگر می‌خواهند از قافله عقب نمانند و بازار را به چینی‌ها واگذار نکنند، لازم است تمهید بهتری بیندیشند. کاهش قیمتها و افزایش کیفیت‌ها دو نکته‌یی است که همواره مورد تاکید قرار گرفته و البته کمتر نتیجه‌ای نیز به دست آمده است. تولیدکنندگان داخلی بیشتر بکوشند!
منبع: / روزنامه / اعتماد ۱۳۸۳/۰۳/۱۲
نویسنده : سجاد سالک
نظر شما