گسترش بازار سرمایه که از طریق فعال سازی سازمان های این بازار و نیز با تنوع بخشیدن به ابزارهای آن به دست می آید، سبب تجهیز پس اندازها شده و با هدایت منابع به جانب سرمایه گذاری، نیازهای سرمایه ای را برآورده می کند. واحدهای نیازمند سرمایه با انتشار اوراق بهادار وارد بازار می شوند و منابع خود را به دست می آورند.
عمده ترین موسسه های این بازار عبارتند از:
1- موسسه های مالی غیربانکی و غیردولتی یا غیرشبه دولتی
2- موسسه های متعهد خرید
برای روشن شدن عملکرد این موسسات ابتدا باید موسسات مالی و اهمیت آنها را درست شناخت.
سازمان های مالی به مجموعه ای از سازمان ها گفته می شود که در بازارهای پول و سرمایه فعالیت دارند، مثل: بانک مرکزی، بانک های تخصصی، سرمایه گذاری شرکت های بیمه تامین اجتماعی و... که قادرند ابزارهای پول و سرمایه را به شکل مورد نظر خود دگرگون سازند. این مجموعه ها فعالیت های اقتصادی را تسهیل می کنند و در وضع اقتصادی تحول به وجود می آورند، تخصیص منابع را بهبود می بخشند و در نهایت زمینه ای برای افزایش کارایی کارآفرینان و کارفرمایان و واحدهای تولیدی به وجود میآورند.
موسسه های مالی غیربانکی، از طرفی در شمار موسسه های بازار مالی قرار می گیرند و از سوی دیگر خدمات مالی آنها را نمی توان با در نظر گرفتن شروطی که درباره مقررات پولی، بانک های سپرده پذیر و سایر موسسه های بانکی و شبه بانکی که به طور حیرت انگیزی در حال تاسیس هستند ارزیابی کرد.
چگونگی اثرگذاری موسسه های مالی غیربانکی در توسعه بازار سرمایه نیازمند بررسی دقیق و تبارشناسی خاصی است که از حوصله سرمقاله خارج است، ولی مسلم است که این سازمان ها می توانند با مداخله مالی بر تقاضای کل تاثیر گذارند و حجم پول مورد نیاز یا سرعت گردش پول را تغییر دهند. گسترش بخش بانکی سبب تغییر در حجم پول می شود، حال آن که گسترش بخش غیربانکی سازمان های مالی سبب استفاده وسیع تر از حجم پول و در نتیجه تغییر در سرعت گردش پول می شود.
سازمان های مالی غیربانکی در اقتصاد ایران به صور مختلف وجود داشته است، بخشی در اقتصاد رسمی و بخشی در اقتصاد زیرزمینی، اما به دلا یل غیر اقتصادی در سال های اخیر فعالیت این سازمان ها متوقف یا نهایتا در بازارهای بورس که شدیدا وابسته به شبکه های بانکی اند، محدود شده اند. این توقف را نباید به حساب فقدان کارایی کلی آنها در اقتصاد کشور دانست.
موسسه های متعهد خرید از جمله این موسسات هستند. وقتی سازمانی می خواهد اوراق بهادار ارائه دهد، این موسسات باشناختی که دارند می توانند با موفقیت به امر قیمت گذاری اوراق بپردازند و با بازاریابی و درصورت عدم وجود مشتری فوری، خرید اوراق بهادار شرکت یا سازمان ناشر، کمک به سرمایه گذاری و فعال شدن بازار سرمایه کنند برای توسعه بازار سرمایه در جهت تسهیل و تجهیز منابع پس اندازی برای سرمایه گذاری، وزارت اقتصاد و دارائی و بانک مرکزی از دادن مجوز برای تاسیس بانک ها و موسسات مالی و اعتباری که همانند کشورهای سرمایه داری دارند به اهرم های سیاسی تبدیل می شوند و دخالت های عجیب و غریب در فعالیت های بازار مثل خرید و فروش ضمانت نامه های صادراتی و وارداتی به جای پشتوانه شدن برای تولید که خدا می داند چه بلا یی بر سر کشور آورند، بکاهد و به جای آن نسبت به ایجاد زمینه های قانونی فعال سازی سازمان های مالی غیربانکی در بازار سرمایه اقدام نماید و از سلب اعتماد عمومی در این زمینه به هر قیمتی جلوگیری کند، که اگر اعتماد عمومی در این راه ضربه پذیر شود، جبران آن به سادگی میسر نخواهد شد. آیا این که کنترل بازار اعم از بازار سکه وارز و میوه و... جز با دخالت دولت میسر نیست وگاهی هم حتی دخالت دولت هم قادر به کنترل بازار نیست، یک هشدار نباید باشد، که خلا »ای در بازار به وجود آمده است و باید راه حلی متکی به مردم را جایگزین آن کرد.

منبع: / روزنامه / مردم سالاری ۱۳۹۰/۴/۱۱
نویسنده : میرزا بابا مطهری نژاد