چه کسى مسئول فضاى نمادین است؟ از دیدگاه آنچه که اغلب یک دموکراسى غیرقابل کنترل به نظر مى رسد پاسخ هیچ کس و همه کس وسوسه انگیز است. اما در پس پرده تجربه روزانه اینترنتى شما واضح است که بازیگرانى براى کسب میزانى از کنترل با یکدیگر رقابت مى کنند.موسسات نظارتى همگى جوانب اینترنت را تعیین مى کنند اما اخیراً حوزه اى از نظارت ایننرنتى بسیارى از افراد را به تشویش انداخته است. این حوزه مربوط به سازمانى است که دامنه ها را در اختیار دیگران قرار مى دهد _ همان نشانى هایى که در هنگامى که ما آن لاین هستیم از آنان استفاده مى کنیم.
مسئولیت فراگیر (کلى) در واگذارى نام هاى دامنه در اختیار سازمان اینترنتى نام ها و شماره هاى اختصاص یافته یا ICANN است. این سازمان غیرانتفاعى است و نه تنها دامنه هاى سطح بالایى مانندcom ، org را اداره مى کند بلکه مراقبت از خدمات سرویس هاى اصلى را نیز برعهده دارد. ICANN این مسئولیت را از سوى دولت ایالات متحده برعهده گرفته ولى حتى امروزه نیز بسیارى از کشورهاى کمتر توسعه یافته مى گویند که ICANN، زاده وزارت بازرگانى ایالات متحده است. اما آیا کسانى هستند و یا مى توانند نام ها و نشانى هایى که ما به صورت آن لاین استفاده مى نماییم را کنترل کنند؟
پروفسور ریچارد کالینز که آثار زیادى در مورد حاکمیت اینترنتى نوشته است مى گوید که کشورهاى در حال توسعه قطعاً احساس مى کنند که از دایره تصمیمات کلیدى کنار گذاشته شده اند.
یکى از چیزهایى که هم اکنون در حال پیشرفت است مقدمات طولانى اجلاس جهانى جامعه اطلاعاتى است که در ماه نوامبر در شهر تونس برگزار مى شود. گاى کوئینى که سالیانى طولانى ناظر فناورى است اذعان دارد که وضعیت کنونى ضدیت هاى زیادى را ایجاد کرده است.همانگونه که ریچارد مى گوید براى چنین گردهمایى هایى شما خود را در نقاط گران قیمت دنیا مى یابید.اینجا مکانى است که بسیارى از کشورهاى فقیرتر احساس مى کنند که از حقوق خود محروم شده اند و از آنجا که تعدادى از دیگر بازیگران کوچکتر توان حضور در پنج جلسه متوالى اجلاس را ندارند نیز چنین احساسى دارند. آنها بودجه انجام چنین کارى را ندارند ولى بازیگران بزرگ آن را در اختیار دارند. پروفسور کالینز تصدیق مى نماید که ایالات متحده احتمالاً توافقات تونس را نادیده خواهد گرفت.
ایالات متحده دست بالا را دارد. این کشور فایل هاى اصلى ریشه، خدمات رسان ها و زیر ساختى که حقیقتاً در هسته نشانى دهى اینترنتى قرار گرفته است را در مالکیت خود دارد.
از سوى دیگر هنوز در حدود نیمى از کاربران اینترنت دنیا در ایالات متحده هستند. بیشتر باقى ماندگان نیز در اروپاى غربى و ژاپن و مناطق مجاور توسعه یافته آسیایى قرار گرفته اند.براى آن مکان هایى که بیشترین کاربران اینترنت در آنجا هستند، سیستم جارى کم و بیش خوب و کافى عمل مى کند. اما گاى کوئینى باور ندارد که سیستم گسستى نداشته و بنابراین بى نیاز از هرگونه ساماندهى است.
وى مى افزاید: آنچه ریچارد مى گوید آن است که بخش هایى از اینترنت قطعات ضرورى دستگاهى هستند که به خوبى روغن کارى شده و به راحتى کار مى کنند، اما همانگونه که ایشان به درستى تمام اشاره کردند، هیچ موتور واحدى در آن وجود ندارد. پست الکترونیکى نابسامان است. بیان این مسئله کار ساده اى نیست.کل سیستم spyware و کنترل هاى آن و سیستم نظارت دولتى بر اینترنت نه تنها نابسامان بلکه پاره پاره است.

• زبان و جهان سوم
اینترنت شبکه اى از شبکه ها است و همگى این شبکه ها براى صحبت کردن با یکدیگر به سخت افزارهایى مانند فیبرنورى، روتر و دیگر تجهیزات نیاز دارند. اما چه کسى دسترسى افراد را به این سخت افزارها کنترل مى کند و بنابراین اینکه چه کسى و به چه قیمتى مى تواند آن لاین باشد یا از شبکه بهره ببرد.اینجا در سطح اولیه بازیگران کلیه شرکت هاى بزرگ ارتباطات راه دور قرار گرفته اند که براى گذاردن کابل هاى داده در زمین هزینه مى کنند. سپس آنها مى توانند از فراهم آورندگان خدمات اینترنتى - ISP- براى پهناى باندى که استفاده مى کنند هزینه مطالبه نمایند. تصمیم آنان بر انتخاب مکانى که براى مازه (ستون فقرات) اینترنتى سرمایه گذارى مى کنند تاثیرى مستقیم از لحاظ سرعت ارتباط و هزینه بر ما دارد.
با رقابت قابل ملاحظه اى که در میان ISPهاى ایالات متحده، اروپا و آسیا جریان دارد میلیون ها کاربر از طریق مازه اینترنتى بسیار سریع از هزینه هاى پایین و سرعت بالا بهره مند هستند.
اما اگر در ناحیه اى خاص مانند آفریقا جمعیت قابل ملاحظه اى از کاربران وجود نداشته باشد سرمایه گذارى نیز صورت نخواهد گرفت. گاى کوئینى تصدیق مى کند که در اتصال به اینترنت رفتارى غیرمنصفانه نصیب کشورهاى در حال توسعه مى شود که لزوماً قصور شخص خاصى نیست.آنچه که باید دریابید این است که تعداد زیادى از کشورهاى در حال توسعه فاقد شبکه تلفن هستند و ما اینترنت را براساس شبکه تلفنى از سیم هاى مسى یا فیبرنورى در زمین و ایستگاه هاى هدایت رادیویى مایکرویو ساخته ایم.من روستاهاى زیادى را مى شناسم که ایده داشتن یک و تنها یک کامپیوتر مستلزم نصب تجهیزاتى است که در اختیار ندارند، آنها امکان تولید الکتریسیته را ندارند.همانگونه که پروفسور کالینز مى گوید مشکل تنها نبود این امکانات نیست بلکه نبود رقابت نیز است.وى اعتقاد دارد موضوع، رقابت، آزادسازى بازار و فضاسازى براى به میان آمدن راهکارهاى خلاقانه فناورانه (تکنولوژیک) است.
و گاى کوئینى مى افزاید: موضوع دیگرى که قابل بررسى است پرداختن به زبان انگلیسى در کشور هاى جهان سوم است. این کشورها حس مى کنند که از حقوق خود محروم شده اند. ما طبیعتاً به زبان انگلیسى صحبت مى کنیم و همگى برنامه هاى کنترلى در اینترنت به زبان انگلیسى نوشته شده اند.
شما اگر انگلیسى روان و عالى نداشته باشید از گردونه آن خارج هستید. نمى توانید بازى کنید و مجبورید بنشینید و بگذارید دیگرى آن را براى شما انجام دهد.

• جنون دات کام
شاید یکى از برجسته ترین تحولات اینترنت، چگونگى تغییر آن از ابزارى که دانشگاهیان آن را به کار مى گرفته اند به دنیایى است که هم اکنون در سیطره کسب و کارهاى بزرگ است.
بدیهى است که جنون دات کام وجود داشته و از میان رفته است اما اکنون که انتظارات کاربران تعدیل شده و درس ها فراگرفته شده است، بار دیگر اینترنت به عنوان وسیله اى تلقى مى شود که در کنار اطلاعات، سود نیز ایجاد مى کند.ما در نتیجه شاهد شکل گیرى شرکت هاى نام آشناى چند میلیارد دلارى اینترنتى مانند گوگل، یاهو و اى اوال هستیم.ما در برنامه هاى اخیر دیده ایم که چگونه بازیگران اصلى صحنه وب با ارائه برنامه هاى کمکى رایگان سعى مى کنند نظر ما را به خود جلب کرده و امیدوارند این امر وفادارى مشترى را افزایش داده و باعث تداوم بازگشت ما شود.
اما شرکت هایى مانند مایکروسافت که فراهم آورنده رابط یا ویترین دنیاى اینترنتى ما هستند چطور؟ مایکروسافت براى مدتى مدید نیروى حاکم در فضاى مرورگرها بوده است.
در حالى که ما اخیراً بازیگران قدیمى و تازه اى را در صحنه مى بینیم که ثابت مى کنند مى توانند موج هایى ایجاد نمایند ولى آنجا (صحنه رقابت) اقیانوس بزرگى است. مایکروسافت با محصول اینترنت اکسپلورر، هنوز از هر ده مشترى اینترنتى ۹ نفر را در اختیار دارد که رابط این شرکت را تحت سیستم عامل آن به کار مى گیرند.ممکن است افرادى بیل گیتس را متهم کنند که مى خواهد اینترنت را تصاحب کند ولى او مى گوید خواهان کنترل نیست و تنها مى خواهد بهترین سیستم تحویل اطلاعات را ارائه نماید.
پروفسور کالینز موضوع را اینچنین نمى بیند. او اعتقاد دارد: من گمان نمى کنم که مایکروسافت، سازمان هاى خبرى، اوراکل، گوگل و سایرین سازمان هایى باشند که کسى در مورد آنها نگرانى جدى داشته باشد. اما بیایید از این موضوع نهراسیم زیرا ما همچنین موارد بسیار مهمى از دخالت هاى نظارتى موثر را دیده ایم. اما گاى کوئینى اعتقاد دارد: مشکل در این است که افراد سعى ندارند سطح جاده را در کنترل داشته باشند بلکه موضوع وضع عوارض ترافیکى (جابه جایى اطلاعات) است که در آن جاده جریان دارد.تا آنجایى که به مایکروسافت، اوراکل، گوگل و سایرین مربوط مى شود ترافیک بیشتر در اینترنت به معناى کسب درآمد بیشتر از آن است و بنابراین آنان تلاش خواهند کرد تا در چگونگى کارکرد این زیرساخت دخالت نکنند.
آنچه را که گوگل دریافت تقریباً هیچ کس دیگرى به آن توجه نکرد. این است که اینترنت یک سیستم تبلیغاتى که مانند تلویزیون کار مى کند نیست. در تلویزیون ما تصمیم مى گیریم که چند نفر بیننده داشته باشیم و بر روى بزرگترین بخش آنها تمرکز خواهیم کرد، مثلاً این یک مسابقه کریکت است و ما تعداد زیادى بیننده از این جامعه اقتصادى و یا طبقه اجتماعى به دست آورده ایم. شما مى توانید به بیننده اى بگویید نه، من مى دانم امروز صبح چه مى خواهى بخرى زیرا من به عادات تو آشنایى دارم، من تمام پیام هاى پست الکترونیک تو را در اختیار دارم، من تمام پیوند هاى اینترنتى تو و چیزهاى واقع بر روى نوار ابزار برنامه ات را در اختیار دارم و اتفاقاً مى دانم که هم اکنون به یک فنجان چاى میل دارى و در بالاى صفحه پیوندى به این شرح قرار مى دهد: یک فنجان چاى؟
پروفسور کالینز موافق است که این کار ایرادى ندارد و در ادامه مى افزاید: من تصور مى کنم که شما مى توانید آن را به عنوان خدمتى به مشترى در نظر بگیرید. این سیستم زندگى را آسان تر مى کند.مادامى که افراد بدانند که این اتفاق رخ مى دهد و موضوع به خوبى معرفى شده باشد و آنان در مورد آنچه در حال رخ دادن است به خوبى مطلع باشند مشکلى وجود نخواهد داشت.

منبع: / سایت / آینده نگر ۱۳۸۴/۰۷/۲۷به نقل از: BBCWorld ClickOnline
مترجم : مجید وحیدمسعودى