کارشناسی ارشد 1398
پدیدآور: وحید بهروزیان 
استاد راهنما: علی روحانی
دانشگاه سوره، دانشکده هنر

چکیده

این پژوهش می‌کوشد امر جنون‌آمیز در سینما را به مثابه یک واکنش، یک اجبار یا انتخاب آزادانه و دوگانه‌ای در تقابل با خرد مدرن و عقلانیتی که مدرنیته برای تمدن بشری بهمراه آورده، ببیند و با یاری از آرای فلاسفه انتقادی، بر علل و سرچشمه‌های بیرونی و مادی امر جنون آمیز در دو بستر متفاوت (سینمای ایران و سینمای آمریکا) در آثار داریوش مهرجویی و استنلی کوبریک مداقه کند. این تحقیق مدعی است که میان امر جنون آمیز در سینمای داریوش مهرجویی با سینمای استنلی کوبریک می‌تواند نسبت‌هایی معنادار بر قرار کند. بر اساس نگرش این تحلیل امر جنون آمیز در واقع همان دیگریِ عقلانیت و خرد است و عقلانیت همان دیگریِ جنون. نظریه پردازان انتقادی با پرداختن به مقوله هایی نظیر عقلانیت، عقلانیت ابزاری، خرد سوبژکتیو، خرد مدرن، و مفاهیمی از این دست، در حقیقت و به طور ضمنی دغدغه و اشاره ای دارند به نیرو یا عنصری که در برابر این عقلانیت قد علم می کند. این نیرو از منظری هستی شناسانه و فلسفی (و نه الزاما روانشناختی) همان امر جنون آمیز خواهد بود. قاطبه ی اندیشه های انتقادی در پی نقد عقلانیتی هستند، که وضعیت جنون آمیز را ایجاد یا مؤکد می کند. به عبارتی بیشتر بر آسیب شناسی خودِ عقل است که تاکید می کنند تا بر جنون. ما در بررسی و پرداختن به امر جنون آمیز چاره ای نداریم، جز اینکه از دریچه ی پرداختن به امر عقلانی به جهانِ امرجنون آمیز ورود کنیم. امر جنون آمیز در نهایت یک وضعیت است، درست همانند یک وضعیت عقلانی.