کلاهبرداری اینترنتی مهمترین معضل فن آوری اطلاعات
کلاهبرداری اینترنتی که امروزه از کلاهبرداری های سنتی پیشی گرفته است به یک معضل بزرگ وپیچیده برای جوامع بشری تبدیل شده است به حدی که با قوانین سنتی نمی توان جوابگوی برخورد با مجرمانی بود که بصورت شبه و ناشناخته اقدام به کلاهبرداری می کنند.
جالب تر اینکه برای مجرمین اینترنتی نمی توان حد مرز مشخص تعریف کرد ضمن اینکه قوانین هر کشور در قلمرو ارضی آن کشور قابل اجرا است و برای خارج از کشور مشکلاتی را درپی دارد.
خلا قوانین موجود نیز باعث شده تا کلاهبرداران اینترنتی عرصه را برای خود باز تر ببینند و با سوء استفاده از این وضعیت بیشتر مرتکب کلاهبرداری وجرم های اینتنرنتی شوند.
امروز دنیا به فکر چاره افتاده و با یک اجماع قوانینی را برای حل این معضل پیش بینی کرده است
اما تکنولوژی اطلاعات در زندگی بشر چنان گسترده شده و سرعت یافته است که تمام جنبههای آن را تحت تأثیر قرار داده است.
تجارت نوین و پیشرفت فنآوری اطلاعات این مکان را به تاجران ، شرکتها و بخش صنعت میدهد که جریان امور خود را تسهیل کنند و بر توانیها و مهارتهایشان افزوده شود.
ولی با وجود این همه مزایا ، تکنولوژی اطلاعات ، عرصه را برای بزهکاران بازکرده و با ناشناس ماندن و صرف هزینه و وقت کمتر اعمال مجرمانه خود را انجام میدهند.
آری در محیط وب و اینترنت ، بزهکاران با حجابی افسونگر و بصورت ناشناس وارد این فضای مجازی میشوند در نتیجه نه تنها به مصرف کنندگان و سرمایهگذاران ضرر میرسانند بلکه اعتماد مصرف کنندگان را به تجارت الکترونیک و فنآوری اطلاعات تضعیف میکنند .
بزههایی همچون تجاوز به حریم خصوصی افراد ، ترویج مطالب غیر قانونی یا زیانآور و همچنین کلاهبرداری اینترنتی ، سرقت هویت ، محیط این فضای مجازی را ناامن کرده است . بنابراین دولت برای مقابله با این بزهها باید دست به کار شود .
سؤال این است که آیا قوانین سنتی ، جوابگوی حل معضلات و بزههای موجود در این محیط میباشند یا اینکه میبایست قوانین جدیدی و ساز و کارهای جدیدی تهیه و وضع شوند.
یکی از بزههای اینترنتی ، کلاهبرداری اینترنتیاست ، آیا قوانین راجع به کلاهبرداری سنتی ، توان پوشش دادن کلاهبرداری اینترنتی را دارد یا نه .
مقایسه بین کلاهبرداری سنتی و کلاهبرداری اینترنتی و راه کارهای نوین و تهیه قوانین راجع به تجارت الکترونیکی موضوع روز جامعه امروز است لذا تعریف این دو مقوله از منظر حقوقی برای اشنایی مخاطبین الزامی است.
تعریف کلاهبرداری سنتی :
ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری در حال حاضر عنصر قانونی جرم کلاهبرداری محسوب میشود : « هر کس از راه حیله و تقلب ، مردم را به وجود شرکتها یا تجارتها یا کارخانهها یا مؤسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیر واقع امیدوار نماید یا از حوادث و پیشآمدهای غیر واقع بترساند یا اسم و عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصا حساب و امثال آنها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب ... » .
بنابراین در این ماده ، جرم کلاهبرداری تعریف نشده است و فقط به ذکر مصادیق بسنده شده است ولی با توجه به مصادیق ذکر شده و رعایت اصل جامع مانع بودن تعریف ، جرم کلاهبرداری را میتوان اینگونه تعریف کرد :
« کلاهبرداری عبارتست از بردن مال غیر ، از طریق توسل توأم با سؤء نیت به وسایل یا عملیات متقلبانه »
تعریف اینترنت :
اینترنت را مجموعهای از شبکهها گویند و از طریق آن شبکههای مختلف رایانهای توسط سختافزار و نرمافزارهای مربوطه و با قراردادهای ارتباطی یکسان به یکدیگر متصل شده و با اختصاص آدرسهای الکترونیکی خاص هر یک از آنان می توانند به صورت متن ، صدا ، تصویر و حتی فیلم تبادل اطلاعات کنند .
بنابراین اینترنت ، موجب دسترسی آسان و سریع به حجم عظیمی از اطلاعات در کوتاهترین زمان گردیده و هر روز در حال گسترش و توسعه میباشد بطوری که امروزه بصورت اشعهای نور خود را بر پنج قاره جهان افکنده و دنیای شگفتانگیزی را بوجود آورده است که با ورود در آن میتوانید مطالب فراوانی در مورد ماهیت شبکهها و پایگاهها آموخته و علاوه بر آن میتوانید به تمامی موضوعات موجود و قابل بررسی در جهان دست یابید .
سال واقعی پیدایش اینترنت را سال 1983 میدانند چرا که در این سال تغییرات مهمی در کنترل شبکهها صورت گرفت و بسیاری از شبکهها از جمله شبکههای اروپا و ژاپن ، توسط دروازههایی به آرپانت وصل شدند .
در سال 1990 آرپانت منحل شد و وظائف آن به ساختار گستردهتری بنام اینترنت محول شده و به دنبال آن ممنوعیت جابجایی پیامهای تجارتی نیز برداشته شد و با تبدیل سیستم عامل « یونیکس » و دیگر برنامههای کاربردی علمی به « واسطهای تحت ویندوز » استفاده از اینترنت برای عموم راحت شده و اینترنت کنونی بوجود آمد .
کلاهبرداری اینترنت :
کلاهبرداری اینترنتی یکی از جرائم یقه سفیدهاست که با توسعه اینترنت و ارتباطات اینترنتی گسترش یافته است ، منظور از کلاهبرداری اینترنتی هرگونه کلاهبرداری است که بوسیله برنامههای کامپیوتری و رایانهای یا ارتباطات شبکه اینترنتی صورت میگیرد مثلاً از طریق سایتهای web ، پست الکترونیکی ( E-mail ) یا اتاقهای گفتگو ( chat rooms ) .
در واقع کلاهبرداری اینترنتی به هر نوع طرح متقلبانهای گفته میشود که یک یا چند بخش از اینترنت را به کار میگیرد تا درخواستهای متقلبانهای را به منظور انجام معاملات جعلی و بردن اموال ، با قربانیان احتمالی مطرح میسازد . پس میبینیم که کلاهبرداری اینترنتی از زمانی رواج پیدا کرد که محیط مجازی مثل محیط اینترنت پا به عرصه وجود گذاشت و تقریباً حدود ده دهه است که رواج پیدا کرده است .
اولین قانون راجع به جرائم اینترنتی در سال 1984 در آمریکا به تصویب رسید و در سالهای 1994 و 1996 این قانون اصلاح گردید.
حال ممکن است سؤال شود که آیا کلاهبرداری اینترنتی همان کلاهبرداری کامپیوتری است یا خیر ؟ باید گفت که قبل از به وجود آمدن اینترنت ، کامپیوتر وجود داشته و کامپیوتر دارای مفهومی قدیمیتر است .
کلاهبرداری کامپیوتر قبل از بوجود آمدن اینترنت وجود داشته ولی بعد از اینکه اینترنت بوجود آمده و محیط مجازی « yberspace » بوجود آمد کمکم اصطلاح کلاهبرداری کامپیوتر به کلاهبرداری اینترنت تغییر پیدا کرد بطوری که کلاهبرداریهای کامپیوتری همان کلاهبرداری اینترنتی میباشد و این دو اصطلاح به جای همدیگر به کار میروند .
البته بعضیها اشکال کردهاند و گفتهاند کلاهبرداری کامپیوتری مفهومی اعم از کلاهبرداری اینترنتی است .
از مطالبی که گفته شد به این نتیجه میرسیم که کلاهبرداری اینترنتی با کلاهبرداری سنتی متفاوتند .
بنابر این ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس و ارتشاء و کلاهبرداری نمیتواند مستند کلاهبرداری اینترنتی قرار بگیرد و در اینجا خلاقانونی وجود دارد و قانونگذار ما باید این خلا را پر کند و استفاده از کارشناسان صاحبنظر در علوم ارتباطات اینترنتی و حقوقدانان برجسته میتواند مجموعه قوانین مناسبی را تدوین نماید .
امروز نظام قضایی ما با این مساله دست به گریبان است زیرا قوانین عموماً در قبال مسائل فیزیکی و حقایق عینی و ملموس قابل اجراست در حالی که اطلاعرسانی در قلمرو مسائل غیرمادی و غیرملموس قرار دارد .
قوانین معمولاً توسط حکومتها وضع میشوند و در قلمروهای ارضی به اجرا در میآیند در حالی که اطلاعرسانی و محیط مجازی ( cybers pace ) نه مرزی میشناسد نه قلمرو و جغرافیایی .
توسعه اقتصاد اطلاعرسانی و جامعه اطلاعرسانی ، نظام قضایی را به چالش میطلبد تا قوانین حقوقی و شیوه نظارت بر اجرای آن و نیز اعمال مجازات لازم را تدارک و تدوین کند .
یکی ازمسایلی که قانونگذارما باید مدنظر قراردهد توجه به توسعه تکنولوژیهای نوین که مرزی نمیشناسند و قوانین ملی دیگر نمیتوانند کارایی لازم را از خود نشان دهند .
پیشگیری و مقابله مؤثر با جرائم رایانهای مستلزم شرایط خاصی میباشد که عبارتند از:
الف ـ دسترسی به فنآوریهای بازدارنده که این کار مستلزم یک محیط نظارتی متناسب است .
ب ـ آگاهی از خطرات بالقوه امنیتی و روشهای مقابله با آنها .
ج ـ وجود موازینی برای قانونگذاری ماهوی و شکلی با ملاحظه فعالیتهای کیفری داخلی و بینالمللی .
د ـ وجود پرسنل آموزش دیده و مجهز کافی در میان مجریان قانون .
هـ ـ همکاری مناسب میان تمام عوامل دخیل شامل کاربران و مصرف کنندگان بخش صنعت، مراکز انتظامی و حفاظت اطلاعات . این کار برای پیجویی جرائم اینترنتی و حفظ امنیت عمومی ضروری است .
بنابراین بخش صنعت باید در چارچوب وظایف و ضوابط مشخص عمل کند.
دولتها باید بدانند که نیازهای مجریان قانون ممکن است موانعی در بخش صنعت به وجود آورد لذا باید با اقدامات مناسب سعی در به حداقل رساندن این موانع کنند.
در عین حال، بخش صنعت هم باید در فرآیندهای تجارتی خود ملاحظات مربوط به امنیت عمومی را در نظر بگیرد.
منبع : دفتر مطالعات و بررسی های پیشگیری از وقوع جرم
منبع: / خبرگزاری / قسط
نظر شما