«چت» یا همان «گپ زدن» یکی از کارکردهای ارتباطی فضای سایبر است. که یکی از پایه ترین نیازهای بشر یعنی «برقراری ارتباط» را در خود تجلی می دهد. چت به معنی گپ خودمانی است نه گفت وگوی رسمی! پس از نام چت کارکرد آن به خوبی یافت می شود، در نهایت صمیمی شدن و راحت بودن. چت کردن خود برای خود قواعد نانوشته ای دارد که کاربران با آن ها آشنا می شوند و کاربران به عمل به آنها می پردازند. حتی آرگوهای چت و مختصرسازی کلمات نوعی از فرهنگ چت هستند.

افراد با داشتن یک شناسه ی کاربری در سایت هایی که خدمات چت کردن را ارائه می دهند هم چون ای او ال(AOL)، یاهو مسنجر(YAHOO)، ام اس ان(MSN) و گوگل تاک (GoogleTalk) و... می توانند برای خود شبکه ای از دوستان را تشکیل دهند.
در این میان چت روم ها(اتاق های گفتگو )ی مختلفی که بر اساس موضوع شکل گرفته اند، دریچه ای برای ورود افراد به عرصه ای برای دوست یابی و تبادل اطلاعات است.
موضوعاتی چون هنر، سیاست، مذهب، ورزش، ادبیات، موسیقی و یا حتی بر اساس منطقه و کشور و زبان تقسیم بندی شده اند.
این تقسیم بندی دسترسی کاربر را آسان ساخته است و به راحتی بر اساس علاقه و یا نیاز خویش می تواند در اتاق ها حضور یابد.
در این میان به دلیل شناخت این محیط و هم چنین نیاز کاربران ابزارهای چت اسلامی هم شکل گرفته اند و یا برخی از سایت های مذهبی در کنار سایت خود اتاق گفت وگویی تشکیل داده اند که البته کارکرد این اتاق های جای بحث و گفتگو دارند. زیرا مباحث مطرحی در این اتاق ها، ایدئولوژیک هستند و بیشتر بر پایه پرسش و پاسخ استواراند. در اینجا به چند نکته اصلی در باره ی چت و اتاق های چت اسلامی می پردازیم:
1) ویژه گی چت و کارکرد آن
2) اتاق های گفتگوی دینی (اهداف و عملکرد آنها)
3) خصوصیات کاربران و نیازهای آن ها و تیپ شناسی

چت و کارکرد آن
«چت» یا همان «گپ زدن» یکی از کارکردهای ارتباطی فضای سایبر است. که یکی از پایه ترین نیازهای بشر یعنی «برقراری ارتباط» را در خود تجلی می دهد. چت به معنی گپ خودمانی است نه گفت وگوی رسمی! پس از نام چت کارکرد آن به خوبی یافت می شود، در نهایت صمیمی شدن و راحت بودن. چت کردن خود برای خود قواعد نانوشته ای دارد که کاربران با آن ها آشنا می شوند و کاربران به عمل به آنها می پردازند. حتی آرگوهای چت و مختصرسازی کلمات نوعی از فرهنگ چت هستند.
موره شین اللهیاری، کارشناس ارتباطات معتقد است:« در واقع آن چه در چت رد و بدل می شود «کلمه» است و از آن جا که هرجا پای کلام و مکتوب شدن آن به میان می آید، عقلانیت -مکالمه یا متن- نیز افزایش می یابد، می توان به این موضوع اشاره کرد که چت به حکم ویژه گی نوشتاری بودن اش و دادن امکان تفکر و تامل به فرد، می تواند باعث افزایش بار معنای متن گردد. به همین خاطر اگر چه تحلیل چت ممکن است برای بسیاری از افراد کاری نامعقول باشد، می توان ادعا کرد که این امکان وجود دارد که از ورای آن چه بین دو نفر رد و بدل می شود، کم و بیش به مفاهیم و معانی ذهنی آن ها و حتی فرهنگ و باورهاشان پی برد.»

خصوصیات کاربران و نیازهای آنها و تیپ شناسی
کاربران به صورت ناشناس هستند و این ویژه گی باعث می شود که خود به پردازش یک شخصیت دیگر و یا تنها بروز بعضی از ویژه گی های خود و یا حتی به بیان آن چه هستند بپردازند. تنها آن چه که از فرد می دانید نوع انتخاب شناسه ی کاربری وی است که می تواند معرفی مختصر از روحیات وی باشد. با دادن یک ای اس ال(ASL) (سن/جنسیت/مکان) تا حدودی با فرد آشنا می شوید.
البته نباید از این نکته غافل شد که به دلیل نبود چند عنصر، شما فرد را از دریچه ی گفته های خود وی می شناسید شاید در برخورد با وی چنین تعریفی از شخصیت وی نداشته باشید. هر چه قدر چت به سوی مولتی مدیا شدن پیش می رود حلقه های گمشده را به مخاطب می دهد داشتن صدا و تصویر کمک بسیاری برای عدم رخداد کج فهمی ها می شود.
اساس چت بیشتر بر نوشتار است . و این نوشتار اجازه تفکر بیشتر و مکث کردن می دهد اما یک نکته دیگر آن است که در چت نوشته را آن طور که خود دوست داریم می خوانیم و این باعث کج فهمی هایی می شود.
این مهم نباید فراموش شود که اینترنت یک ابزار است با آنکه در پنجره ها و خانه های مجازی هستید ولی آن شخصی که به شما پیام آن لاین می دهد حقیقتی و واقعیت به نام یک فرد انسانی است. پشت پنجره ی مجازی واقعیتی نشسته است. این واقعیت ها هر کدام شخصیتی دارند و لازمه شناخت فضای سایبر و کاربران آن دانستن تیپ شناسی افراد است. مک ویلیامز سبک های شخصیتی را بدین قرار می داند.
- سایکوپتیک (ضد اجتماعی)
- خود شیفت گر (نارسی تیک)
- شیزوئید
- پارنوید
- افسرده و مانیک (تکانشی)
- مازوخیستی (خود آزار)
- وسواسی و بی اختیار
- هیستریک (Histrionic)
- منفک گرا ( دگر گریز)
ممکن است شما در یک لحظه با چندین پنجره با چندین شخصیت متفاوت مواجه شوید.

اتاق های گفتگوی دینی (اهداف و عملکرد آنها)
این بحث به بررسی اتاق های گفتگوی دینی می پردازد.
این اتاق ها با هدف پاسخ گویی کاربران درباره مسائل دینی به وجود آمده اند و یا بهتر است بگوییم برای کاربرانی که دوست دارند با افرادی که یک صفت بارز دارند و آن هم دین و مذهب است در ارتباط باشند. برای مثال پسر 20 ساله ای از مصر بر این اعتقاد بود که به دلیل اشتراک در صفتی با نام اسلام می توان دوستان خوبی را یافت.
البته در این میان اتاق های عمومی چون اتاق های یاهو داریم و اتاق های تخصصی را در پالتاک و ابزارهای گفت وگوی دینی چون ارتباط شیعی می بینیم.

یاهو مسنجر
«یاهو مسنجر» یکی از نرم افزارهای محبوب یاهو به شمار می آید، این نرم افزار به یکی از ابزارهای رایج کاربران ایرانی تبدیل شده است. وجود اتاق های مختلف و حضور کاربران درآن ها، دست رسی شبانه روزی به اتاق های گفتگو و وجود آیکون ها و تمهیدات یاهو مسنجر بر جذابیت آن افزوده است.
با آنکه اتاق های گفت وگوی زیادی در یاهو مسنجر وجود دارد که محور بحث اتاق اسلام است اما با چرخی در این اتاق ها درمی یابید که کاربران آن الزاماً مسلمان نیستند و از اتاق بیش تر برای دوست یابی استفاده می کنند تا به اشتراک گذاشتن عقیده به صورت گروهی و بحث درباره موضوعی خاص، که البته این موضوع تنها مخصوص اتاق های گفت وگوی اسلامی نیست بلکه تمام اتاق های گفتگو به آن دچار هستند.
یکی از ویژه گی های بارز اتاق های گفتگوی اسلامی گره خوردن آن با ادبیات عرب است. زیرا زبان مشترک تمام مسلمانان عربی است و افرادی که در این اتاق ها حضور دارند بیشتر سخن خود را با «سلام علیکم» شروع می کنند. با اینکه به زبان انگلیسی می نویسند و حتی صحبت می کنند اما آغاز با سلام است.


کاربران از مناطق مختلف که بیشتر خاورمیانه هستند، حضور دارند. برای مثال مصر، دوبی، لبنان، ایران، پاکستان، هندوستان و ...
در اتاق های یاهو باید حتما به زبان انگلیسی تسلط داشته  باشید تا بتوانید ارتباط مفیدی برقرار کنید و در این اتاق ها با فرهنگ های مختلف اسلامی آشنا می شوید و تفاوت های فرهنگی در عمل به آیین ها را به خوبی می توانید از کاربران جویا شوید.
پالتاک نرم افزار مفیدی است که البته مثل یاهو مسنجر نبوده و دارای شرایط خاصی است. برای عضویت در برخی از اتاق های گفتگو نیاز به تأییدیه دارید. پالتاک مباحث تخصصی تری دارد و افرادی که در اتاق ها حضور دارند بیشتر درباره همان موضوع اصلی سخن می گویند.
در پالتاک دو اتاق اسلامی «حضرت معصومه(س)» و «امام رضا(ع)» وجود دارد. که اتاق امام رضا 5 ساعت در روز فعالیت دارد و اتاق پرسش و پاسخ است و وابسته به حرم مطهر امام رضا (ع) است. در این اتاق متخصصان امور دینی و اساتید به عنوان پاسخ گو حضور دارند .

پالتاک
البته باید در نظر داشت که به دلیل محدودیت، ایرانی ها نمی توانند وارد اتاق های گفت وگوی پالتاک بشوند و تنها ایرانیان خارج از کشور می توانند از این نرم افزار بهره ببرند و این دو اتاق نیز از مخاطب شناسی کابران غیرایرانی و یا ایرانیان مقیم خارج از کشور پیش تر نمی روند.


ارتباط شیعی نرم افزاری است که در آن مخاطبان می توانند با مشاوران دینی صحبت کنند و این نرم افزار با دسته بندی موضوعی و هم چنین دسته بندی دفتر مراجع، دسترسی کاربر را آسان ساخته است.
ساعات حضور اساتید پاسخ گو نیز ذکر شده است اما تنها 10 نفر همزمان می توانند در این اتاق حاضر شوند.

ارتباط شیعی
اساتید حاضر نیز بیشتر تمایل به چت صوتی دارند.
چند نکته را از دید مخاطبان این سایت می توان گفت:
- کاربران با افرادی کاملا رسمی در ارتباط هستند چون اساتید حاضر در مقام پاسخ گو حاضر هستند پس با کاربر خود در یک سطح نیستند بلکه از موضعی بالاتر و آگاه تر قرار دارند. کاربر با انکه با آی دی ناشناسی وارد شده است (که البته با شماره مشخص می شود)، باید به صورت رسمی صحبت نماید.


- کاربران با آگاهی وارد این اتاق می شوند و از ابتدا با قصد پاسخ گویی سوال های خود وارد اتاق شده اند.
- کارکرد دوست یابی را در این اتاق کم رنگ تر می یابیم.
- این ابزار کاملا فارسی است در نتیجه ابزاری فارسی-شیعی است.
مباحثات الکترونیکی به عنوان جایگزین یا مکمل های بالقوه ای برای گردهم آیی های الکترونیک به حساب می آیند. در این مباحثات، گروه ها و افراد می توانند در فرایند شکل دهی به افکار عمومی در جامعه مدنی و فرایندهای تصمیم گیری و تصمیم سازی در امور دولتی شرکت کنند. در اواخر دهه 1990 صدها هزار گروه مباحثه و گروه های خبری در اینترنت ظاهر شد.(ون دایک، جان، قدرت و سیاست در جامعه شبکه ای)
در پایان باید گفت هر کدام از ابزارها و برنامه ها تنها با تعریف مخاطب خود به شکل دهی موضوعی و محتوایی پرداخته است که این اتاق ها به سوی تخصصی شدن پیش می روند.

منبع: / سایت / تبیان ۱۳۸۶/۰۲/۲۲
نویسنده : مطهره آخوندی