موضوع : دانشنامه | ش

کامران شیردل

زندگی‌نامه
سال 1318 در تهران به دنیا آمد. او در رشته معماری و شهرسازی از دانشگاه رم
و در رشته‌ کارگردانی سینما و تلویزیون از دانشگاه  تجارب سینمایی رم مدرک گرفته است.

کامران شیردل حدوداً 18 ساله بود که به ایتالیا رفت و تحصیل در رشته معماری دانشگاه رم را آغاز کرد. چند سال بعد به عنوان اولین ایرانی، در کنکور دانشگاه سینمایی رم قبول شد و این برای او مثل یک رویا بود. در مدت تحصیل در آن مدرسه با اساتیدی چون روبرتو روسلینی، چزاره‌ زاواتینی، پیرپائولو پازولینی، میکل آنجلو آنتونیونی، فدریکو فلینی، روبر برسون و برناردو برتولوچی آشنا شد که دوستی‌اش با برناردو برتولوچی همچنان ادامه دارد. بلافاصله پس از تحصیل به عنوان دستیار چندم جان هوستون در فیلم «کتاب آفرینش» آغاز به کار کرد. شرایط ادامه کار در کشور ایتالیا برای او فراهم بود و تازه می‌خواست رشته معماری را کامل کند، اما به سبب عشقی که به کشورش داشت به ایران بازگشت.

اولین فیلم او در سال 1344، مستندی سفارشی به نام «بوم سیمین» درباره‌ هنر نقره‌کاری ایران بود و بعد از آن فیلم «ندامتگاه» را ساخت که به زندان زنان مربوط می‌شد. همزمان با این فیلم، دو اثر دیگر نیز ساخت که یکی از آن‌ها با عنوان «تهران پایتخت ایران است»، به فقر در جنوب شهر تهران می‌پرداخت و دیگری که «قلعه» نام داشت، درباره شهرنو و فقر و شرایط غیرانسانی حاکم بر زندگی زنان ساکن این محله بود.

سال‌ها بعد فیلم‌های مستند و تبلیغاتی بسیاری را در کارگردانی و تهیه کرد؛ از ‌جمله فیلم «پیکان» که تجربه‌ای نو در زمینه‌ سینمای مستند صنعتی ایران به ‌شمار می‌رود. شیردل بر اساس برنامه‌ای از پیش اعلام‌شده در سال‌های ۵۰-۵۱ اولین فیلم بلند سینمایی خود را به نام «صبح روز چهارم» تهیه و کارگردانی کرد که برداشتی آزاد از فیلم «از نفس افتاده» اثر معروف ژان لوک گدار بود. این فیلم برنده چندین جایزه از سومین دوره‌ جشنواره‌ «سپاس» شد. در سال ۱۳۵۳ فیلم «حماسه‌ روستازاده‌ گرگانی» بعد از شش سال توقیف به بخش مسابقه سومین دوره جشنواره‌ بین‌المللی فیلم تهران راه یافت و جایزه بزرگ جشنواره را به‌عنوان «بهترین فیلم مستند به مفهوم مطلق» به دست آورد. با پایان جشنواره و بازگشت هیئت ‌داوران خارجی (از جمله جیلو پونته کوروو، الن رب‌‌گریه، میکلوش یانچو، روبن مامولیان و دیگران) و روزنامه‌نگاران، این فیلم مجدداً توقیف شد و تنها پس از انقلاب برای نمایش کامل مجوز گرفت و به شهرت و اعتباری جهانی دست یافت.

سال ۱۳۵۴ دوباره به کار دعوت شد و به تهیه و کارگردانی اولین فیلم بلند سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با نام «دوربین» همت گماشت. این فیلم که برداشتی آزاد از اثر معروف نیکلای گوگول به نام «بازرس کل» بود در اواسط فیلم‌برداری به ‌دلیل صراحت در طرح انتقادات اجتماعی از طریق لحنی طنزگونه و گزنده متوقف و از ادامه‌ ساخت آن جلوگیری شد.

پس از انقلاب و در سال ۱۳۵۹ با پیدا شدن بخشی از نگاتیوها و متعلقات مربوط به فیلم‌های توقیف‌شده (صداها و غیره)، شیردل تدوین و صداگذاری این فیلم‌ها را آغاز کرد و به مدد منابع و عکس‌های موجود، از جمله عکس‌های کم‌نظیر مرحوم کاوه گلستان از شهرنو، آن‌ها را به اتمام رسانید. این فیلم‌ها یعنی «تهران پایتخت ایران است» و «قلعه»، پس از اتمام و نمایش در ایران موفق به کسب افتخارات و جوایز بسیاری از جشنواره‌های مختلف سینمایی مستند و مراکز هنری و سینمایی جهان شدند.

استاد کامران شیردل مدرک درجه یک هنری دارد و از ابتدای تأسیس مؤسسه هنرمندان پیشکسوت به عضویت آن درآمده است.

منبع: موسسه هنرمندان پیشکسوت

نظر شما