پیشنهاده دکتری تخصصی (PhD) 1400
پدیدآور: مهدی محمد کریمی
استاد راهنما: محمد یزدی 
استاد مشاور: رسول سپهری راد
دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین
چکیده

کانسار مس، طلا و آهن کرمجگان در فاصله حدود 30 کیلومتری هوایی جنوب شهر قم در استان قم قرار گرفته است.این کانسار به لحاظ تقسیمات زمین ساختی در بخش شمالی پهنه ایران مرکزی و در مرز پهنه آتش فشانی ارومیه-دختر واقع شده است.از لحاظ زمین‌شناسی این محدوده عمدتاً بوسیله سنگ های آتش فشانی ائوسن با ترکیب آندزیت و بازالت همراه با میان لایه هایی از آهک تشکیل شده که توسط سنگ های تخریبی جوانتر( اولیگوسن-میوسن) و تراورتن های عهد حاضر و رسوبات تخریبی پوشیده شده است. در بخش شمالی و میانی محدوده، توده‌های آذرین اسیدی به درون این واحدهای آتش فشانی و کربناته نفوذ نموده است. زمان نفوذ این توده بعد از ائوسن میانی و قبل از اولیگوسن میانی، احتمالاً در زمانی معادل ائوسن پایانی- اولیگوسن آغازی می باشد]3[ و احتمالا عامل اصلی کانه زایی در منطقه میباشد. همچنین رخنمون محدودی از واحد آواری با رنگ قرمز- قهوه ای در بخش جنوبی منطقه وجود دارد که شامل کنگلومرای چند سازندی با میان‌لایه های ماسه سنگی است. سیمان کنگلومرا عموماً از نوع کربنات همراه با اکسید آهن می باشد. واحد های آهکی-تخریبی اولیگومیوسن نیز در بخش های جنوب، شرق تا شمال شرقی محدوده گسترش دارد که احتمالاً به دلیل جوانتر بودن از توده نفوذی مذکور، فاقد کانه زایی فلزی میباشند. براساس توضیحات فوق و مشاهدات صحرایی، سنگ های دربرگیرنده کانی سازی به دو گروه اصلی میان لایه های کربناته و آذرآواری در کنتاکت واحد های نفوذی به صورت کانه زایی اسکارن فلزات پایه و همچنین واحدهای ریوداسیتی درون زون های کششی برای کانه زایی طلا میباشد. از نظر تکتونیکی، ماگماتیسم شدید ائوسن، آثاری از جنبش های کوهزایی اواخر کرتاسه در منطقه است]1[. گسل امتداد لغز بیدهند با روند خاوری- باختری، مهمترین گسل منطقه است و ناحیه را به دو بخش تقسیم می نماید]2[. این منطقه گسله متشکل از چند قطعه با آرایش نردبانی بوده و بنظر می رسد روند حرکتی بر روی آنها از نوع برشی راست گرد باشد که بسیاری از ساختمانهای موجود در منطقه وابسته به آن هستند. برونزد تعداد زیادی دایک به موازات گسله بیدهند و گسله های دیگر بخوبی نشانگر وابستگی آنها به سیستم های شکستگی اصلی است بطوریکه با نزدیک شدن به منطقه گسله بر تعداد و تراکم آنها افزوده می شود. بنظر می رسد فعالیت گسله های یاد شده پس از میوسن بوده است]2[. دگرسانی عمده در این منطقه پروپلتیکی است و به صورت محدود، دگرسانی کربناته در واحدهای اسکارنی، دگرسانی اکسید آهنی در واحد های ریوداسیتی و دگرسانی (هوازدگی؟) آرژیلیت در بخش های پراکنده ای از منطقه مشاهده میشود. در خصوص دگرسانی آرژلیت مشاهده شده در این منطقه، ابهام در خصوص ماهیت آن که آیا اساساً دگرسانی است و یا هوازدگی موجب به وجود آمدن آنها شده است وجود دارد که در این پایان نامه سعی خواهد شد پاسخ آن به دست آید.در این منطقه دو تیپ احتمالی کانه زایی مشاهده می شود که یکی اسکارن فلزات پایه و به صورت لایه ای در همبری توده های نفوذی و دیگری کانه زایی هیدروترمال کم سولفید فلزات گران بها در زون های کششی به صورت رگه ای است.