پارسای داخل کشور کارشناسی ارشد 1400
پدیدآور: سیده ناهید حسین زاده 
استاد راهنما: الهه پنجه باشی
دانشگاه الزهرا (س)
چکیده

در طول تاریخ نگارگری ایران،هنرمندان برجسته ای ظهور کرده اندکه در عرصه ی نگارگری آثارشان برجسته می باشد. استاد محمد سیاه قلم در زمره ی این هنرمندان می باشد. هنرمند عجیبی که هویتش با گذشت چند صد سال همچنان در هاله ای از ابهام است .آثاراین هنرمند در سبک سیاه قلم درجهان بی همتاست و استثنایی در تاریخ نگارگری ایران به شمار می آید. این پژوهش با هدف مطالعه ی آثار عجایب نگارانه ی محمد سیاه قلم به توصیف و تحلیل آثار انسان_حیوان این هنرمند چیره دست پرداخته شده،که در پنج فصل تنظیم شده است. پاسخ به سوالات مهمی چون: آثار عجایب نگارانه ی محمد سیاه قلم به چه شکلی به تصویر درآمده اند؟ از نظر مضامین اسطوره ای چگونه می شود آثار این هنرمند را بررسی کرد؟ پیشینه ی هنری ایران و آشنایی با هنر شرق در خلق آثارش چه تأثیراتی داشته است ؟موضوع بحث این پژوهش می باشد که مخاطب را در شناخت بهتر این هنرمند و آثار اسطوره ای اش، یاری می کند. روش انجام این پژوهش، توصیفی _ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات ، اسنادی _ کتابخانه ای بوده است.نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این امر است که با توجه به نوع قلم گیری که شبیه به قلم گیری های هنرمندان شرق دور؛ روان پر چین و سیال نقش شده است و همین طور شیوه ی رنگ گذاری،بافت های ایجاد شده و نحوه ی چینش و عناصر و استفاده از موجودات ترکیبی در نگاره های این هنرمند، تأثیر هنر شرق را بیشتر از هنر نگارگری ایران در آثار اسطوره ای این هنرمند می توان مشاهده کرد. همچنین با توجه به شرایط سنگین حاکم در زمانه ی این هنرمند و نداشتن حق بیان آشکار، استاد سیاه قلم اعتراضش به اوضاع و شرایط آن دوره را در قالب موجودات ترکیبی دیو مانند به نمایش گذاشته است و این خود می تواند نشانگر ذهن خلاق و چیره دستی این هنرمند در خلق این آثارعجیب و غریب باشد.