نویسنده: شمس السادات زاهدی
گروه مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده:
توسعه پایدار فرایندی است که طی آن مردم یک کشور نیازهای خود را بر می آورند و زندگی خود را ارتقا می بخشند. بدون اینکه از منابعی که به نسلهای آینده تعلق دارد مصرف کنند. بنابراین توسعه را زمانی پایدار می خوانیم که مخرب نباشد و امکان حفظ منابع، اعم از آب، خاک، منابع ژنتیکی، گیاهی و جانوری را برای آیندگان فراهم آورد. در توسعه پایدار، اصل این است که منابع طبیعی پایه به گونه ای محافظت شوند که نسلهای آینده دست کم بتوانند به اندازه نسل کنونی تولید و مصرف کنند. انواع توریسم را با توجه به عملکرد توریستهای می توان به پایدار و ناپایدار تقسیم کرد. از میان انواع توریسم، اکوتوریسم از سایر انواع، با توسعه پایدار همخوانی و سازگاری بیشتری دارد. اکوتوریسم پایدار توریسمی است که از نظر اکولوژیکی پایدار باشد. یعنی به نیازهای فعلی اکوتوریستها پاسخ دهد و به حفظ و بسط فرصتهای اکوتوریستی برای آینده بپردازد و به جای صدمه زدن به اکولوژی، در جهت پایدرای آن تلاش ورزد. در اکوتوریسم پایدار، انگیزه اصلی مسافرت به طبیعت، دیدار از جذابیتهای طبیعی یک منطقه است و اکوتوریست پس از مشاهده جذابیتها، بدون اینکه خللی در آن وارد آورد و به تخریب آنها بپردازد، محل را ترک کرده، امکان استفاده را برای دیگر علاقه مندان باقی می گذارد. به این ترتیب، در عین حال که از فرهنگ، سوابق تاریخی و نمودهای طبیعی منطقه، شناخت حاصل میکند، شذن و جایگاه اکوسیستم را حفظ و در ضمن، فرصتهای اقتصادی و درآمدزایی را برای مردم محلی ایجاد می کند. واقعیتهای موجود حاکی از آن است که متأسفانه تحت عنوان اکوتوریسم، خسارات جبران ناپذیری بر منابع طبیعی وارد آمده است. در این نوشتار، ضمن ارائه مدلی برای اکوتوریسم پایدار و اشاره به مصادیقی از رفتار خصمانه بشر با طبیعت، نسبت به ارائه پیشنهادهای اقدام می شود که امید است با به کار بستن آنها، روند تخریبی فعلی متوقف گردد و در حفظ جذابیتهای جغرافیایی و پدیده های زیست محیطی که سرمایه های تجدید ناپذیر بشریت هستند تلاش شود و از این منابع ارزشمند که برای بقای امروز و فردای بشر نقش حیاتی دارند محافظت به عمل آید.