موضوع : دانشنامه | ب

برتولت برشت

برتولت برشت (به آلمانی: Bertolt Brecht)؛ ‏ نمایشنامه‌نویس، کارگردان تئاتر و شاعر آلمانی که اندیشه های سوسیالیستی داشت.

زندگی
برتولت برشت، در نهم فوریه سال ۱۸۹۸، در شهرک برتسینگ در نزدیک شهر در آوسبورگ آلمان متولد شد. سرودن شعرهایش را در ۱۵ سالگی و پیش از نمایشنامه‌نویسی آغاز کرد و نخستین سروده‌هایش را بین سالهای ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۷ سرود و آن ها را در نشریات محلی منتشر کرد. در سال ۱۹۱۸، هنگامی که به خدمت سربازی اعزام شد افزون بر کار در بیمارستان نظامی پشت جبهه، سروده‌هایش را همراه با نواختن گیتار برای سربازان می‌خواند و آن ها را مجذوب نوای گرم و سرود دلنشین خود می‌کرد.
در سال ۱۹۲۲ اولین قطعه انتقادی او تحت عنوان « طبل زدن در شب» در شهر مونیخ اجرا شد. در همین سال درام « بعل» را منتشر کرد. در سال ۱۹۲۴ به شهر برلین سفر کرد و به کار در تئاتر آن شهر تا سال ۱۹۲۷ پرداخت.
در سال 1931 در ساختن فیلم «شکم سرد» شرکت کرد. این فیلم با نام «دنیا به چه کسی تعلق دارد» نیز نشان داده شده‌است. سال بعد قسمت کنترل فیلم در برلین با نمایش آن به بهانة دفاع از ایده‌های چپ روانه مخالفت کرد.
با روی کار آمدن آدولف هیتلر در آلمان و قدرت گرفتن نازیسم در این کشور، برشت با تکیه بر اندیشه های انسانی به مخالفت با نازیسم پرداخت. در سال ۱۹۳۳ از چنگ گشتاپو به اتریش گریخت و پس از مدتی به سوئیس رفت. برشت در این مدت به انتشار نشریه ضد نازی «ورست» پرداخت و به دلیل اقدامات ضدنازیستی اش در سال 1935 تبعیت آلمانی اش از او گرفته شد.
در سال ۱۹۳۹، به سوئد رفت و با لشکرکشی هیتلر در سال 1940، به کشورهای نوردیک ابتدا به دانمارک و سپس به نروژ و فنلاند گریخت و با اشغال این کشورها در سال 1941 به آمریکا مهاجرت کرد.
برشت در سال 1943، عضو سازمان «شورا برای آلمان دموکراتیک» شد و در همین سال پسرش که در ارتش آلمان خدمت می کرد در جنگ کشته شد. در سال ۱۹۴۵، بعد از انفجارهای اتمی در شهرهای هیروشیما و ناکازاکی نمایشنامه «گالیله گالیله» را نوشت و دو سال بعد پس از اجرای این نمایش در آمریکا مورد بازجویی قرار گرفت و مجبور به ترک آمریکا شد و به سوئیس رفت.
در این سال ها اسم او به عنوان یک نویسنده کمونیست در لیست سیاه قرار گرفته بود و به همین دلیل مانع ورودش به آلمان شدند. برشت به همین دلیل به برلین شرقی رفت و در آن جا اقامت گزید و در سال 1951 به عنوان بهترین نویسنده آلمان شرقی معرفی شد.
برتولت برشت سرانجام در ۳۰ آوریل سال ۱۹۵۶، در اثر یک حملة قلبی و در سن ۵۸ سالگی، زمانی که در اوج بلوغ هنری بود در شهر برلین درگذشت.

آثار
برتولت برشت را بیشتر به عنوان نمایشنامه نویس و بنیانگزار تئاتر حماسی و به خاطر نمایشنامه های مشهورش چون زندگی گالیله، ننه دلاور و فرزندانش، زن نیک ایالت سچوان، دایره ی گچی قفقازی، آدم آدم است، ارباب پونتیلا و نوکرش ماتی، مادر، و سایر آثار نمایشی اش می شناسند. اما برتولت برشت افزون بر این که نمایشنامه نویسی اندیشمند وکارگردانی بزرگ بود، شاعری خوش قریحه نیز بود و شعر ها و ترانه ها و سرود ها و تصنیف های زیبا، پر معنا و دل انگیز بسیار سروده است.
به قول ارنست فیشر شعرهای برتولت برشت به انسان کمک می کند تا دیوار بلند و ضخیم نادانی، دروغ، فریبکاری و تاریکی را بشکافد و در آن رخنه ای، هر چند کوچک، برای عبور روشنایی حقیقت پدید آورد.
برتولت برشت همه گونه شعری سروده و در تمام حوزه های شعری طبع آزمایی کرده است، از شعر های ساده و بی پیرایه ی کودکانه تا شعرهای آموزشی برای دانش آموزان، از شعرهای روشنگرانه برای کارگران و کشاورزان تا شعرهای ادیبانه برای روشنفکران، از شعر عاشقانه تا شعر سلحشورانه، از شعر غنایی تا شعر حماسی، از شعر طنزآمیز و هجو پردازانه تا شعر جدی، از شعر های سنگین اجتماعی تا تصنیف های سبک کوچه و بازار.
شعرهای نمایشی برتولت برشت از مهم ترین شعر های او هستند. این ها شعرهایی هستند که به صورت سرود، تصنیف یا ترانه در متن نمایشنامه های او وارد شده اند و به مناسبت های موضوعی خاص، یا برای غنا بخشیدن به موضوع و افزایش میزان اثرگذاری و جلب توجه و جذاب و شورانگیز کردن متن، به صورت پیش درآمد، میان پرده، موًخره یا درمیان متن آورده شده و توسط بازیگران تک خوان یا گروه همسرایان، گاهی دکلمه و گاهی همراه با موسیقی به آواز خوانده می شوند. و نمایشنامه های مهم برشت سرشار است از این قبیل شعرها و سرودها.
این شعرها اغلب طنزآمیز یا هزل آمیز هستند و زیر پوسته ی زبان مطایبه آمیز و شوخ طبعانه ی خود، معناهای بسیار جدی هشدار دهنده و آگاهاننده دارند و پیام رسان ایده های نقادانه و اجتماعی برشت هستند. نقد برشت در این سرود ها نقدی کوبنده و گزنده است و چون پتکی سنگین بر ساختار باورهای سست بنیاد اما سخت جان و دیرمان فرود می آید و آن ها را به لرزه در می آورد.
بیشتر نمایش های مهم برشت در بر گیرنده یک یا چند سرود و ترانه و شعر است.
فهرستی از مهمترین نمایشنامه‌های وی به شرح زیر است:
1. بعل
2. مادر
3. آدم آدم است
4. زندگی گالیله
5. اپرای سه پولی
6. آوای طبل در شب
7. استثناء و قاعده
8. دایره گچی قفقازی
9. زن نیک ایالت سچوان
10. ترس و نکبت رایش سوم
11. کله گردها و کله تیزها
12. ننه دلاور و فرزندان او
13. ارباب پونیتلا و نوکرش ماتی
14. صعود و سقوط شهر ماهاگونی
15. آنکه گفت آری و آنکه گفت نه