هدف پژوهش
هدف پژوهش حاضر، پیش‌بینی اضطراب دختران نوجوان براساس طرحواره‌های ناسازگار اولیه مادران با میانجی‌گری تمایزیافتگی خود و طرحواره‌های ناسازگار اولیه دختران بود.
روش پژوهش
این پژوهش یک کارآزمایی بالینی از نوع شبهآزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه نوجوانان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان فردیس استان البرز در نیمسال اول 99-1398 بودند. تعداد 300 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (150 نفر) و کنترل (150 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه‌ای آموزش تمایزیافتگی خود دریافت کردند. گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد.
ابزارهای پژوهش شامل مقیاس‌های اضطراب بک (BAI)، پرسشنامه تمایزیافتگی خود (DSI)، و پرسشنامه طرحواره یانگ (YSQ) بودند. داده‌ها با استفاده از روش‌های آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل شدند.
یافته‌های پژوهش
نتایج پژوهش نشان داد که طرحواره‌های ناسازگار اولیه مادران، بر اضطراب دختران نوجوان تأثیر مستقیم و معناداری دارند. همچنین، تمایزیافتگی خود و طرحواره‌های ناسازگار اولیه دختران، بر اضطراب دختران نوجوان تأثیر میانجی‌گر دارند. به عبارت دیگر، طرحواره‌های ناسازگار اولیه مادران، بر تمایزیافتگی خود و طرحواره‌های ناسازگار اولیه دختران تأثیر می‌گذارند و این عوامل، به نوبه خود، بر اضطراب دختران نوجوان تأثیر می‌گذارند.
بحث
نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که طرحواره‌های ناسازگار اولیه مادران، نقش مهمی در شکل‌گیری اضطراب دختران نوجوان دارند. مادران با طرحواره‌های ناسازگار اولیه، ممکن است رفتارهای نامناسبی با فرزندان خود داشته باشند که منجر به شکل‌گیری طرحواره‌های ناسازگار اولیه در فرزندان آنها می‌شود. این طرحواره‌های ناسازگار اولیه، می‌توانند باعث بروز مشکلات روانشناختی مختلفی، از جمله اضطراب، در فرزندان شوند.
نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش‌های مشابه در سایر کشورها مطابقت دارد. برای مثال، پژوهشی که توسط وایت و همکاران (2016) انجام شد، نشان داد که طرحواره‌های ناسازگار اولیه والدین، بر اضطراب فرزندان تأثیر مستقیم و معناداری دارند.
پیشنهادات
با توجه به نتایج پژوهش حاضر، پیشنهاد می‌شود که والدین، به ویژه مادران، در مورد طرحواره‌های ناسازگار اولیه خود آگاه شوند و برای بهبود آنها تلاش کنند. همچنین، پیشنهاد می‌شود که برنامه‌های آموزشی برای کمک به والدین در بهبود طرحواره‌های ناسازگار اولیه آنها و افزایش تمایزیافتگی خود آنها، ارائه شود.
مکانیسم‌های اثربخشی آموزش تمایزیافتگی خود بر اضطراب دختران نوجوان
مکانیسم‌های اثربخشی آموزش تمایزیافتگی خود بر اضطراب دختران نوجوان می‌تواند به شرح زیر باشد:

افزایش آگاهی از خود: آموزش تمایزیافتگی خود به دختران نوجوان کمک می‌کند تا به افکار، احساسات، و نیازهای خود آگاه شوند. این امر می‌تواند به آنها کمک کند تا با چالش‌های زندگی خود بهتر کنار بیایند و از بروز اضطراب جلوگیری کنند.
افزایش توانایی مدیریت هیجانات: آموزش تمایزیافتگی خود به دختران نوجوان کمک می‌کند تا به طور سالم‌تری هیجانات خود را مدیریت کنند. این امر می‌تواند به کاهش اضطراب و سایر مشکلات روانشناختی کمک کند.
افزایش مهارت‌های مقابله‌ای: آموزش تمایزیافتگی خود به دختران نوجوان کمک می‌کند تا مهارت‌های مقابله‌ای سالمی را برای مقابله با مشکلات زندگی خود بیاموزند. این امر می‌تواند به کاهش اضطراب و سایر مشکلات روانشناختی کمک کند.

آموزش تمایزیافتگی خود می‌تواند یک روش موثر برای کاهش اضطراب دختران نوجوان باشد. این روش می‌تواند به دختران نوجوان کمک کند تا با چالش‌های زندگی خود بهتر کنار بیایند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.