روان‌شناسی محیط، عنصری مهم در معماری
موضوع : پژوهش | مقاله

روان‌شناسی محیط، عنصری مهم در معماری

حرفه معماری به دلیل ماهیت بین رشته ای خود از مباحثی مانند علوم شناختی، علوم اجتماعی، علوم انسانی و هنر در بطن خود بهره می برد، در نتیجه نه تنها محصول نهایی طراحی، بلکه فرآیند طراحی و معماری لازم است مورد توجه و بررسی قرار بگیرد.
 
فاصله بین محیط بالقوه، یعنی محیط ذهنی و آرمانی طراح و محیط بالفعل یعنی محیطی که ساخته می شود و مورد بهره برداری قرار می گیرد، فاصله زیادی است. 
در صورتی محیط بالقوه به محیط بالفعل تبدیل می شود که شرایط اجتماعی، فرهنگی، روانی مخاطبان محیط در نظر گرفته شود. اهمیت شناخت کافی از موضوع طراحی، نقش تعاملی محیط فیزیکی در پیشبرد یا سرکوب افراد و همچنین بهره جستن از این تعامل از مهم ترین عوامل هستند.
 
روان‌شناسی محیط(Environmental psychology)، 
از مباحث میان‌رشته‌ای در معماری، روان‌شناسی و بوم‌شناسی است که به بررسی روابط متقابل میان رفتار فرد و محیط پیرامون وی می‌پردازد.
معماری و دیگر رشته‌های علمی طراحی مرتبط با آن، مانند طراحی شهری، معماری منظر، طراحی داخلی و … در کنار هم، طراحی محیط را به وجود می‌آورند. موضوعات کارشده در حوزه روان‌شناسی محیط، شامل: نظریه ادراک، شناخت، روان‌شناسی اجتماعی، مطالعه فرهنگ، روان شناسی رنگ ها، نوع بنا و..است.
 
روان‌شناسی محیط، بیشتر به همبستگی عضویت در گروه‌های اجتماعی و استفاده از الگوهای خاص محیط و ارزش‌گذاری آنها، مربوط است.  روان‌شناسانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، به بررسی آن نوع فرایندهای روانی می‌پردازند که ما را با طبیعت پیوند می‌دهند یا ما را از آن‌ها جدا می‌سازند.
 
روانشناسی محیط کاربرد زیادی در طراحی فضاهای معماری دارد. مطالعه بر روی چگونگی کارکرد اجتماعی، نیازهای روانشناختی مردم و علایق و سلایق آنها باید در برنامه ریزی رشد شهرها در نظر گرفته شود. از آنجا که محیط، شکل دهنده و محدود کننده رفتارها است، برنامه ریزی مناسب به منظور اطمینان یافتن از حداکثر رضایت مندی، کارایی و رشد، ضرورت دارد. 
 

و با در اختیار داشتن مدلی از شخصیت و رفتار انسانی، امکان طراحی، مدیریت، پیش بینی یا بازیابی محیطهایی اجتماعی ایجاد خواهد شد تا رفتار معقول یا مورد انتظار را ارتقاء دهد.  روانشناسی محیطی کاربردی نیز، سعی در فراهم ساختن معیارهایی برای مدیریت بهتر محیط به منظور زندگی بهتر و رشد شخصیت افراد دارد. 

 معماری نوعی عمل خالقانه است که مقصود آن شکل دادن به فضای زیست انسان است در تمامیتش، و گستره آن، از پاسخگویی   به نیازهای انسانی در پیوند با محیط و طبیعت تا بیان عواطف و اعتقادات او، طیفی وسیع را در بر می گیرد. 
 
ادراک انسان از محیط از محوری ترین مقولات در روان شناسی محیطی است. 

ادراک محیطی فرآیندی است که از طریق آن انسان داده های الزام را براساس نیاز از محیط پیرامون خود برمی گزیند.
ادراک فرآیندی هدفمند است و به فرهنگ، نگرش و ارزش های حاکم بر تفکر ادراک کننده بستگی دارد. از آنجا که مهندسان معمار   سازنده محیط فیزیکی هستند از طرفی می توانند آثار مثبت و منفی ساخته های خود را بر استفاده کنندگان احساس و بررسی کنند و از طرف دیگر جنبه های کاربردی روان شناسی را بهتر و بیشتر در نظر  
بگیرند.

نظر شما