اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال عصبی تحولی است که بر ارتباطات اجتماعی، تعاملات اجتماعی و رفتارهای تکراری و محدود تأثیر می گذارد. یکی از نشانه های رایج ASD، نارسایی در کنش های اجرایی است. کنش های اجرایی شامل توانایی های ذهنی مانند بازداری، تغییر توجه، مهار هیجان، سازماندهی مواد، حافظه کاری، نظارت و برنامه ریزی است.
کنش های اجرایی برای عملکرد روزانه ضروری هستند و می توانند بر توانایی کودکان مبتلا به ASD در مدرسه، خانه و جامعه تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، کودکان مبتلا به ASD ممکن است در انجام تکالیف مدرسه، پیروی از دستورالعمل ها، کنترل خود و مدیریت زمان دچار مشکل شوند.
دو مدل مداخله که برای بهبود کنش های اجرایی در کودکان مبتلا به ASD مورد استفاده قرار می گیرند، مدل درمان پاسخ محور (ABA) و مدل درمان و آموزش کودکان با اختلال اوتیسم و ناتوانی های مرتبط با آن با تأکید بر یکپارچگی حسی (DIR/Floortime) هستند.
مدل درمان پاسخ محور
ABA یک رویکرد رفتاری است که بر تقویت رفتارهای مطلوب و کاهش رفتارهای نامطلوب تمرکز دارد. در ABA، درمانگران از تکنیک هایی مانند تقویت مثبت، تقویت منفی، خاموشی و محرومیت استفاده می کنند تا رفتارهای مطلوب را افزایش دهند و رفتارهای نامطلوب را کاهش دهند.
ABA برای بهبود طیف وسیعی از مهارت ها در کودکان مبتلا به ASD، از جمله کنش های اجرایی، استفاده شده است. تحقیقات نشان داده اند که ABA می تواند در بهبود کنش های اجرایی کودکان مبتلا به ASD موثر باشد.
مدل درمان و آموزش کودکان با اختلال اوتیسم و ناتوانی های مرتبط با آن با تأکید بر یکپارچگی حسی
DIR/Floortime یک رویکرد رشد محور است که بر ارتباطات، تعاملات اجتماعی و بازی تمرکز دارد. در DIR/Floortime، درمانگران از تکنیک هایی مانند بازی، داستان سرایی و موسیقی استفاده می کنند تا به کودکان مبتلا به ASD کمک کنند تا مهارت های خود را در این زمینه ها توسعه دهند.
DIR/Floortime برای بهبود طیف وسیعی از مهارت ها در کودکان مبتلا به ASD، از جمله کنش های اجرایی، استفاده شده است. تحقیقات نشان داده اند که DIR/Floortime می تواند در بهبود کنش های اجرایی کودکان مبتلا به ASD موثر باشد.
مقایسه اثربخشی دو مدل
چندین مطالعه مقایسه ای اثربخشی ABA و DIR/Floortime بر کنش های اجرایی کودکان مبتلا به ASD را بررسی کرده اند. نتایج این مطالعات نشان می دهد که هر دو مدل می توانند در بهبود کنش های اجرایی کودکان مبتلا به ASD موثر باشند.
با این حال، مطالعات نشان می دهند که ABA ممکن است در بهبود برخی از مولفه های کنش های اجرایی، مانند بازداری، تغییر توجه و مهار هیجان، موثرتر از DIR/Floortime باشد. DIR/Floortime ممکن است در بهبود برخی از مولفه های دیگر کنش های اجرایی، مانند سازماندهی مواد، حافظه کاری، نظارت و برنامه ریزی، موثرتر از ABA باشد.
در نهایت، انتخاب بهترین مدل مداخله برای بهبود کنش های اجرایی در کودکان مبتلا به ASD به نیازهای فردی کودک بستگی دارد.
نتیجه گیری
ABA و DIR/Floortime هر دو می توانند در بهبود کنش های اجرایی کودکان مبتلا به ASD موثر باشند. انتخاب بهترین مدل مداخله به نیازهای فردی کودک بستگی دارد.