طرح چهارفصل یکی از طرح‌های اصیل قالی ایران است که در دوره قاجار به جامعه قالی ایران و جهان معرفی شد. این طرح، بازتابی از طبیعت و زیبایی‌های آن است و از محبوبیت خاصی در بین مردم برخوردار است.
ریشه‌های طرح چهارفصل
ریشه‌های طرح چهارفصل را می‌توان در طرح‌های باغی پیش از اسلام ایران جستجو کرد. در این طرح‌ها، معمولاً باغی با درختان، گل‌ها و فواره‌ها به تصویر کشیده می‌شد. این طرح‌ها، نمادی از زیبایی، طراوت و زندگی بودند.
با ورود اسلام به ایران، طرح‌های باغی نیز تحت تأثیر هنر اسلامی قرار گرفتند. در این دوره، عناصری مانند خطوط اسلیمی و ختایی به طرح‌های باغی اضافه شدند. این عناصر، علاوه بر زیبایی بصری، معنا و مفهوم خاصی نیز داشتند. به عنوان مثال، خطوط اسلیمی نمادی از نظم و هماهنگی بودند و خطوط ختایی نمادی از حرکت و پویایی بودند.
طرح چهارفصل در دوره قاجار
طرح چهارفصل در دوره قاجار، به شکل کنونی خود درآمد. در این دوره، معمولاً چهار فصل سال، به صورت جداگانه در چهار قسمت قالی به تصویر کشیده می‌شد. هر فصل، با استفاده از عناصر و رنگ‌های خاصی، نشان داده می‌شد.
به عنوان مثال، فصل بهار با گل‌های رنگارنگ و درختان سرسبز، فصل تابستان با میوه‌های رسیده و خورشید سوزان، فصل پاییز با برگ‌های زرد و نارنجی و فصل زمستان با برف و یخ نشان داده می‌شد.
طرح چهارفصل در دوره قاجار، با استقبال خوبی از سوی مردم مواجه شد. این طرح، به دلیل زیبایی و تنوع خود، به یکی از محبوب‌ترین طرح‌های قالی ایران تبدیل شد.
طرح چهارفصل در دوره‌های بعد
طرح چهارفصل در دوره‌های بعد نیز، همچنان به یکی از محبوب‌ترین طرح‌های قالی ایران باقی ماند. در این دوره‌ها، تغییراتی در طرح چهارفصل ایجاد شد. به عنوان مثال، گاهی اوقات، علاوه بر چهار فصل سال، عناصر دیگری نیز به این طرح اضافه می‌شدند. به عنوان مثال، در برخی از قالی‌های چهارفصل، تصاویری از حیوانات، پرندگان و حتی انسان‌ها نیز دیده می‌شود.
طرح چهارفصل امروزه نیز، یکی از طرح‌های پرطرفدار قالی ایران است. این طرح، به دلیل زیبایی، تنوع و نمادی که از طبیعت دارد، همچنان مورد توجه مردم قرار دارد.