هدف از نوشته حاضر بیان پارادایمیک بودن چیستی علم سیاست است. به این ترتیب پرسش مقاله حاضر این است که ماهیت علم سیاست چیست؟ مدعای این مقاله آن است که توضیح سرشت علم سیاست بستگی به تعلق خاطر به یکی از سه پارادایم مسلط در علم سیاست دارد: پاردایم پیشاعلمی، علمی و پساعلمی. برای این منظور از روش اسنادی استفاده شده است. از نتایج این نوشته می توان در فلسفه علم سیاست، روش شناسی سیاسی، روش های پژوهش در علم سیاست و بررسی پارادایمیک بودن علم سیاست برآمده در جهان اسلام استفاده کرد.
“بنابراین در نامگذاری این دو نوع دانش سیاسی ملاحظات ارزشی مطرح نیست؛ به صورتی که سیاست علمی نسبت به دانش سیاست پیش از خود ترجیح داده شود اما نظریه و رهیافت پارادایم پیشامدرن رهیافت نهادی (institutional approach) است که با کمک رهیافت حقوقی (legal approach ) و رهیافت تاریخی (historical approach) توضیح داده می‌شود. علم سیاست در این پارادایم مطالعه دو نهاد رسمی سیاسی یعنی دولت و پارلمان است که از طریق بررسی ساختارهای رسمی آنها، توجه به تاریخ پیدایش و تحولشان و با ملاحظه قوانین اساسی و حقوق مدنی قوام بخش آنها انجام می‌پذیرد. » (مارش و استوکر، ۱۳۷۸: ۳۲ و ۳۷) ادعاهای دو نویسنده مزبور درباره تحلیل گفتمان، نزد بیشتر دانشمندان علم سیاست معیارهایی هستند که به وسیله آنها یک نظریه معتبر تلقی می‌شوند و اهمیت زبان، نهادها و مناظره‌های سیاسی که پیرامون این‌گونه از نظریات شکل می‌گیرد، کمتر مورد انکار قرار می‌گیرند. دیوید مارش و جری استوکر نیز از ورود نظریه‌های فمینیسم و تحلیل گفتمان این رشته را محدود ارزیابی کرده‌اند و دلیل آن را خصلت محافظه‌کارانه آن معرفی کرده‌اند اما باید به یاد داشت که بررسی سرشت علم سیاست بر اساس سه پارادایم پیشاعلمی، علمی و پساعلمی در این فصل از آن روی انجام گرفته است تا امکان مقایسه آنها با سرشت علم سیاست (بدان‌گونه که فیلسوفان مسلمان معرفی کرده‌اند) فراهم گردد. این پارادایم با الگو پذیری از علوم زیستی و فیزیکی تعریفی تجربی از علم سیاست ارائه داده است و از این رو پدیده‌های سیاسی بیشتر به عنوان متغیرهای سیاسی در نظر گرفته شده‌اند که غالبا روابط علی و پیوستگی آماری میان آنها برقرار است.”

محمد پزشگی
سیاست نامه مفید – بهار و تابستان ۱۳۹۶ – شماره ۱ (۱۴ صفحه – از ۱۰۷ تا ۱۲۰)