معماری و هنر ایران در دوره اشکانی (250 قبل از میلاد تا 224 میلادی) دوره ای از شکوفایی و نوآوری بود. این دوره شاهد ظهور سبک جدیدی از معماری بود که ویژگی های منحصر به فرد خود را داشت.

معماری

معماری اشکانی در درجه اول تحت تأثیر سنت های ایرانی و یونانی بود. اشکانیان از عناصر معماری یونانی مانند ستون ها و سرستون ها در ساخت بناهای خود استفاده می کردند. با این حال، آنها این عناصر را با عناصر معماری ایرانی مانند طاق ها و ایوان ها ترکیب می کردند.

یکی از ویژگی های بارز معماری اشکانی استفاده از طاق گهواره ای بود. طاق گهواره ای نوعی طاق است که در آن قوس از یک نقطه در بالا به دو نقطه در پایین متصل می شود. این نوع طاق بسیار قوی و مقاوم است و می تواند فضاهای بزرگی را پوشش دهد.

از دیگر ویژگی های معماری اشکانی استفاده از ایوان بود. ایوان یک فضای باز است که توسط دو ستون یا دیوار احاطه شده است. ایوان ها اغلب در جلوی ساختمان ها قرار داشتند و برای ورود و خروج استفاده می شدند.

نمونه های برجسته معماری اشکانی

طاق کسری: طاق کسری یا طاق ایوان کسرا یکی از بزرگترین و باشکوه ترین سازه های دوران اشکانی است. این طاق در نزدیکی شهر تیسفون، پایتخت اشکانیان، قرار دارد.

آرامگاه گورکانی: آرامگاه گورکانی در شهر شوش واقع شده است. این آرامگاه متعلق به یک نجیب زاده اشکانی است و از سنگ و آجر ساخته شده است.

شهر هترا: هترا یک شهر باستانی است که در نزدیکی شهر موصل، عراق، قرار دارد. این شهر در دوران اشکانیان به عنوان یک پایگاه نظامی مهم مورد استفاده قرار می گرفت.

هنر

هنر اشکانی نیز در دوره ای از شکوفایی قرار داشت. اشکانیان در زمینه های مختلفی از هنر از جمله نقاشی، مجسمه سازی، فلزکاری و سفالگری فعالیت داشتند.

نقاشی

نقاشی اشکانی بیشتر در زمینه تزئین بناها و اشیا به کار می رفت. نقاشی های اشکانی اغلب صحنه های مذهبی یا تاریخی را به تصویر می کشیدند.

مجسمه سازی

مجسمه سازی اشکانی نیز در درجه اول به منظور تزئین بناها و اشیا استفاده می شد. اشکانیان مجسمه های مختلفی از جمله مجسمه های شاهان، الهه ها و حیوانات را می ساختند.

فلزکاری

فلزکاری اشکانی یکی از پیشرفته ترین هنرهای این دوره بود. اشکانیان در ساخت ظروف، جواهرات و سلاح های فلزی مهارت داشتند.

سفالگری

سفالگری اشکانی نیز از کیفیت بالایی برخوردار بود. اشکانیان ظروف سفالی مختلفی از جمله ظروف کاربردی و تزئینی می ساختند.

نمونه های برجسته هنر اشکانی

• مجسمه اردشیر دوم اشکانی: این مجسمه از سنگ مرمر ساخته شده است و در موزه ملی ایران نگهداری می شود. این مجسمه اردشیر دوم، یکی از شاهان اشکانی، را به تصویر می کشد.
• نقش برجسته تاج گذاری اردشیر دوم اشکانی: این نقش برجسته بر روی دیوار کاخ آشور در شهر شوش قرار دارد. این نقش برجسته اردشیر دوم را در حال تاج گذاری به تصویر می کشد.
• ظروف سفالی اشکانی: ظروف سفالی اشکانی اغلب با نقوش تزئین می شدند. این نقوش شامل نقوش گیاهی، حیوانی و انسانی بود.

معماری و هنر اشکانی تأثیر عمیقی بر فرهنگ و هنر ایران گذاشت. این دوره شاهد ظهور سبک جدیدی از معماری بود که ویژگی های منحصر به فرد خود را داشت. هنر اشکانی نیز در زمینه های مختلفی از جمله نقاشی، مجسمه سازی، فلزکاری و سفالگری پیشرفت کرد.