نويسنده : زهرا پورعلی

استاد راهنما : جواهری محمد رضا

استاد مشاور : صمدی محمود

دانشگاه : حوزه علمیه خراسان

واحد : مدرسه علمیه نرجس(س) - کاشمر

کلمات کليدي : حضور قلب ، خشوع ، نماز ، صلاه

عنوان این رساله " حضور قلب در نماز" است که با هدف بیان اهمیت حضور قلب و ثمرات و فواید آن در نماز می باشد، و اینکه حضور قلب شرط قبولی نماز در دین اسلام بوده و ازآن جا که نماز پایه و اساس دین است ایجاد حضور قلب در نماز اهمیت بیشتری پیدا می کند که در این جا عوامل ایجاد حضور قلب و موانع حضور قلب به رشته تحریر درآمده است. روش تحقیق در این رساله به صورت کتابخانه ای بود که از منابع مختلفی استفاده شده است. از جمله منابع لغوی؛منابع و کتب تفسیری مثل " تفسیر نمونه مکارم شیرازی" و در " تفسیر المیزان سیدمحمد حسین طباطبایی" و منابع حدیثی مانند " اصول کافی کلینی" و کتب عرفانی ، مانند « حضور قلب در نماز» امام خمینی رحمه الله و « چهل حدیث» امام خمینی رحمه الله و کتب محققین و علما مانند « قصه های نماز» حسن جلالی عزیزیان و « هزار و یک حکایت اخلاقی» اثر محمدحسین محمدی و « نماز معراج خاکیان» عزیزا... محمدی. این رساله شامل چهار فصل می باشد : فصل اول : معنای قلب و معنای حضور قلب و بیان تأثیر حضور قلب در نماز. فصل دوم: بیان ثمرات مراتب و اهمیت حضور قلب و بررسی آن در قرآن و سنت. فصل سوم : بیان موانع حضور قلب از قبیل موانع درونی و بیرونی فصل چهارم: بررسی عوامل حضور قلب در نماز. در دین مقدس اسلام به نماز اهمیت فراوانی داده شده و از قول ائمه معصومین علیهم السلام نقل شده: کسی که نماز را سبک بشمارد در قیامت از شفاعت پیامبر و ائمه محروم می شود و نماز مرز میان اسلام و کفر می باشد و از طرفی فرموده اند نمازی اهمیت دارد و مورد قبول درگاه الهی می باشد که همراه با حضور قلب باشد و نماز بدون حضور قلب در هم پیچیده می شود و به صورت نمازگزار زده می شود. برای ایجاد حضور قلب در نماز باید چیزهایی که مانع حضور قلب است را بشناسیم و آنها را برطرف کنیم که مهمترین آنها حب دنیا و دنیادوستی است که باعث می شود دائماً فکر در انحطاط باشد و باعث هرزه گردی خیال می شود و داخل نماز هم انسان به فکر دنیا و حل مسائل دنیایی و رسیدن به مادیات می باشد و از توجه به مفاهیم و عمق معنای نماز غافل و دچار وسوسه های شیطانی می شود. عوامل ایجاد حضور قلب که مهمترین آنها خشوع است باید شناسایی شود و مورد تقویت قرار گیرد. حضور قلب عوامل مختلفی دارد که به یک بار نمی شود همه آنها را در خود عملی کنیم و یک روزه تصمیم بگیریم که نماز با حضور قلب کامل داشته باشیم بلکه بایدمرحله به مرحله با تمرین و تکرار این عوامل را در خود تقویت کنیم تا بتوانیم نسبتاً یک نماز با حضور قلب داشته باشیم.. قلب انسان دائماً در حال دگرگونی و انحطاط است و به یک بار نمی شود به آرامش کامل قلب برسیم. کلید واژه: حضور قلب ، خشوع ، نماز ، صلاه .