ماه شعبان که می­ رسد عطر و بوی اعیاد ولایت، فضا را عطر آگین می­ کند. با رسیدن هر کدام از این مناسبت­ های مبارک، شایسته است که نهایت تلاش و کوشش خود را به کار گیریم تا خود را حتی الامکان به خلق و خوی این بزرگواران متخلق نماییم و راهکارهای رسیدن به حیات طیبه را از سخنان و سنت ­های رسیده از آنان اتخاذ نماییم.

مشکلات کنونی جامعه بشری از معضلات اقتصادی و اجتماعی گرفته تا انواع بیماری­ها علی الخصوص بیماری مسری کرونا که در این برهه از زمان دامنگیر مردم جهان شده است؛ گذشته از لزوم پیگیری عوامل انسانی و یا طبیعی آن، عذابی الهی است که می ­تواند ریشه در سلوک و روابط انسانی جوامع مختلف داشته باشد. ریشه ­یابی این قهر الهی در لابلای گفتار و سبک زندگی معصوم امکان پذیر است.

سنت­های حسنه ­ای که در پیچیدگی زندگی کنونی نخ نما شده و نزدیک است که به طور کلی به چاه فراموشی فرو رود. از جمله این فضایل می توان به خدمت رسانی و لزوم اشاعه­ فرهنگ کمک به هم­نوعان اشاره کرد.

امام حسین (علیه السلام) نه تنها خود نمونه­ بارز انفاق و خدمت­گزاری در جامعه آن روز بودند، بلکه تلاش داشتند این اندیشه عالی و دیدگاه بلند را به جامعه اسلامی القاء نمایند. برای تحقق همین امر است که فرمودند:

«ای مردم! با ارزشهای والای اخلاقی زندگی کنید و برای به دست آوردن سرمایه­ های سعادت شتاب کنید، کار خوبی را که برای آن شتاب نکردید به حساب نیاورید، ستایش را با کمک کردن به دیگران به دست آورید، با کوتاهی کردن، سرزنش­ ها را به جان نخرید، اگر نیکی به کسی روا داشتید و آن شخص قدردانی نکرد؛ نگران نباشید، زیرا خداوند او را مجازات خواهد کرد، و خدا بهترین پاداش دهنده و بهترین هدیه دهنده است.»

آن­گاه نیاز دیگران به انسان و برآورده کردن آن را از نعمت­های الهی به شمار آورده و بی ­تفاوتی و چشم فرو بستن در برابر احتیاج بندگان الهی را، از عوامل عذاب معرفی فرمودند:

«واعلموا ان حوائج الناس الیکم من نعم الله علیکم فلا تملوا النعم فتحور نقما» بدانید نیازهای مردم به سوی شما، از نعمت­های پروردگار برای شما است؛ پس نعمتها را [پس نزنید و] از دست ندهید که دچار عذاب الهی می شوید.» (کشف الغمه، ج ۲، ص ۲۹)

سلوک ایشان به نحوی بود که حتی قبل از درخواست نیازمندان جویای احوال آن­ها شده و به استقبال زدودن غبار غم از چهره­ آنان می ­رفتند و همواره در صدد رفع مشکلات مردم بودند. گفته ­اند روزی امام حسین (علیه السلام) برای عیادت «اسامه بن زید» که سخت بیمار بود؛ به خانه او رفت. وقتی نگاه او به امام افتاد آهی کشید و از اندوه خود یاد کرد. حضرت فرمودند: «و ما غمک یا اخی؟ ای برادر! چه اندوهی داری؟»

اسامه عرض کرد: اندوه من قرض فراوان است. من شصت هزار درهم بدهکارم. حضرت فرمودند: «ادای دین تو بر عهده­ من است.» اسامه گفت: می­ ترسم از دنیا بروم و قرض من پرداخت نگردد. حضرت فرمودند: «لن تموت حتی اقضیها عنک; پیش از آن­که مرگ تو فرا برسد من قرض تو را می پردازم» (بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۱۸۹، حدیث ۲ )

بنابراین آنچه واضح است در راستای رفع مشکلات از جوامع باید هر کس خود را از بند نگاه فردی و خویشتن محوری برهاند و سعادت و سلامت فردی را در نجات و رفع مشکل از جامعه بیابد. اگر این تفکر در بین افراد نهادینه شود، فراهم شدن زمینه­ خدمت‌رسانی را نه تنها وزر و وبال؛ بلکه نعمتی لایق شکر محسوب می­کنند. دیگر کسی برای سود بیشتر ماسک و لوازم بهداشتی را احتکار نخواهد کرد. دیگر کسی برای گریز از بیماری به نقاط دیگر کوچ نمی ­کند و باعث انتقال ویروس به دیگران نمی ­شود و مسلما دیگر کسی را نمی ­یابی که تنها به رهایی خود از مشکلات بیاندیشد.

آزاده ابراهیمی فخاری