پارسای داخل کشور کارشناسی ارشد 1390
موضوع: طراحی
پدیدآور: عسل براتی
استاد راهنما: محمد رزاقی 
استاد مشاور: علیرضا اژدری
دانشگاه هنر تهران، دانشکده هنرهای کاربردی

چکیده

جشن‌سوری یا چهارشنبه‌سوری از آیین‌های باستانی ایران زمین است که در شب آخرین چهارشنبه سال- در آستانه‌ی نوروز- به-صورت دسته‌جمعی در فضاهای باز محلّی با اجرای مراسمی چون پریدن از روی آتش، پایکوبی و شادی، آتش‌بازی و همراه با دیگر آداب جشن، برپا می‌شده است .همراه با تحوّلات تاریخی- اجتماعی جامعه‌ی ایران و همچنین پیشرفت علم و تکنولوژی(تحولات جهانی)، از دوران باستان تا به امروز، شرایط کشور در بسیاری از زمینه‌ها دستخوش تغییرات اجتماعی گشته ‌است. رسوم و آداب اصیل جشن‌سوری نیز در شهرهای بزرگی چون تهران، رو به فراموشی است و آن‌چه از این آیین باقی مانده، تنها آتش‌بازی‌هایی است که به نمایش بازی‌های خطرناک و صحنه‌های آتش‌سوزی دلخراش تبدیل شده است. در پی پاسخ به این سوال که چه عواملی اجتماعی-فرهنگی بر این تحولات تاثیرگذار بوده و چگونه از طریق طراحی می‌توان به کاهش رفتارهای ناهنجار کنونی جشن کمک کرد؛ طی دو فاز بررسی ریشه‌های اجتماعی-فرهنگی دگرواری جشن‌سوری و شناخت رفتارها، نیازها و علایق شرکت‌کنندگان آن، تعداد 200 نفر از شهروندان تهرانی در دو گروه سنّی50 سال به بالا و 18 تا30سال مورد مطالعه قرار داده شدند. بررسی‌های جامعه‌شناسانه- روانشناسانه منتج به این شد که اولا عامل مهم موثر بر مشکلات جشن‌سوری ریشه در عدم مدیریّت و برنامه‌ریزی فرهنگی- اجتماعی داشته و ثانیا اگرچه چهارشنبه‌سوری تحت عنوان حفظ سنّت و آداب ملّی صورت می‌پذیرد، امّا آن‌چه باعث زنده نگاه‌ داشتن این سنّت حتی به شکل امروزی‌اش می‌شود‌، پاسخی جمعی به تخلیه‌ی هیجان و نیاز به شادمانی است. از این‌رو، در راستای برنامه‌ریزی و هدایت شرکت‌کنندگان در مسیر مناسب با الهام از ایده‌ی "فضا آرایی"، مدلی برای تخلیه‌ی هیجانی دسته‌جمعی شرکت‌کنندگان ارائه می‌گردد. به این امید که با احیای مناسب سنّت‌ها بتوان در برپایی هرچه امن‌تر، باشکوه‌تر جشن و حفظ سلامت افراد و جامعه قدمی موثر برداشت.