موضوع : پژوهش | مقاله

نظریه بوردیو در مورد ساختمان ذهنی و سبک زندگی

همانطور که اشاره کردید، بوردیو، نظریه پرداز برجسته فرانسوی، مفهوم "ساختمان ذهنی" را به عنوان یکی از پایه های اصلی نظریه خود در مورد سبک زندگی معرفی می کند. این مفهوم به ساختارهای ذهنی و شناختی و نظام تمایلات افراد اشاره دارد که به واسطه آن ها با جهان اجتماعی تعامل دارند.
ساختمان ذهنی در واقع طرحواره ها و الگوهای ذهنی هستند که درونی شده و به عنوان چارچوبی برای فهم، تفسیر و ارزشیابی دنیای اجتماعی عمل می کنند. این ساختارها نه تنها بر نحوه ادراک و قضاوت ما در مورد پدیده های اجتماعی، بلکه بر انتخاب ها و رفتارهای ما در زندگی روزمره نیز تاثیر می گذارند.
ارتباط بین ساختمان ذهنی و سبک زندگی از دیدگاه بوردیو، سبک زندگی صرفاً مجموعه‌ای از رفتارها و سلیقه های فردی نیست، بلکه انعکاسی از ساختارهای ذهنی و موقعیت اجتماعی افراد در جامعه است. به عبارت دیگر، سبک زندگی هر فرد بر اساس منطق درونی و نظام تمایلاتی شکل می گیرد که در ساختمان ذهنی او نهادینه شده است.
هرم معنا : بوردیو برای تبیین این رابطه از مفهوم "هرم معنا" استفاده می کند. هرم معنا سلسله مراتبی از ارزش ها و تمایلات است که در ساختار ذهنی افراد طبقه بندی شده و به رفتارهای آنها جهت می دهد. در راس این هرم، ارزش ها و تمایلاتی قرار دارند که برای افراد از اهمیت بیشتری برخوردارند و در سطوح پایین تر، تمایلات ثانویه و کم اهمیت تر جای می گیرند.
نقش سرمایه های فرهنگی و اجتماعی: بوردیو همچنین به نقش "سرمایه های فرهنگی و اجتماعی" در شکل گیری ساختمان ذهنی و سبک زندگی تاکید می کند. به عقیده او، افراد با برخورداری از سرمایه های فرهنگی (مانند دانش، مهارت و مدارک تحصیلی) و سرمایه های اجتماعی (مانند شبکه های ارتباطی و روابط اجتماعی) موقعیت های متفاوتی در جامعه اشغال می کنند و در نتیجه، ساختارهای ذهنی و سبک زندگی متفاوتی نیز خواهند داشت.
مثالی از رابطه بین ساختمان ذهنی و سبک زندگی: 
فرض کنید دو فرد با موقعیت های اجتماعی و اقتصادی متفاوت را در نظر بگیرید. فرد اول از طبقه اجتماعی بالا و با سطح تحصیلات عالیه و سرمایه فرهنگی بالا برخوردار است. در مقابل، فرد دوم از طبقه اجتماعی پایین و با سطح تحصیلات و سرمایه فرهنگی پایین تر است.
ساختمان ذهنی این دو فرد به طور قابل توجهی با یکدیگر متفاوت خواهد بود. فرد اول به دلیل برخورداری از سرمایه فرهنگی بالا، تمایلات و ارزش های متفاوتی نسبت به فرد دوم خواهد داشت. به عنوان مثال، ممکن است به دنبال فعالیت های فرهنگی و هنری باشد، به ارزش هایی مانند آموزش و پرورش اهمیت بیشتری بدهد و سبک زندگی سالم تری را دنبال کند.
در مقابل، فرد دوم به دلیل محدودیت های سرمایه فرهنگی، ممکن است تمایلات و ارزش های متفاوتی داشته باشد. به عنوان مثال، ممکن است به دنبال فعالیت های تفریحی و سرگرم کننده باشد، به ارزش هایی مانند معاشرت و روابط اجتماعی اهمیت بیشتری بدهد و سبک زندگی متفاوتی را دنبال کند.
نتیجه:
دیدگاه بوردیو در مورد ساختمان ذهنی و سبک زندگی، به ما کمک می کند تا رابطه بین ساختارهای ذهنی افراد و موقعیت اجتماعی آنها را درک کنیم. این دیدگاه نشان می دهد که سبک زندگی صرفاً مجموعه‌ای از رفتارهای تصادفی نیست، بلکه انعکاسی از ساختارهای ذهنی و موقعیت اجتماعی افراد در جامعه است.

نظر شما