پارسای داخل کشور کارشناسی ارشد 1390
موضوع: هنرهای نمایشی
پدیدآور: فریده قربانی‌دانش
استاد راهنما: قطب‌الدین صادقی
استاد مشاور: امیرکاووس بالازاده
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده هنر و معماری
چکیده

اقتباس ازآثار ادبی ونمایشی کردن آن ها،یا به عبارتی تبدیل این آثار به قالبی مناسب برای اجرای صحنه ای کارآسانی نیست.ازاین رو به رغم داشتن منابع فراوان ادبی دردنیا،غالباًاقتباس از این آثار وسعی درنمایشی کردن آنها بی فایده بوده وبه شکست انجامیده است.واسطه هایی که بتوانندآثارادبی رانمایشی کنند وآنها رابرای اجراهایی درتئاتر آماده سازند،بسیار اندک وانگشت شمارند وبه تبع آن ،آثار اقتباسی ونمایشی موفق نیز درطول تاریخ تئاتر بسیار اندکند.ضعف یا قوت درنمایشی کردن آثار بیشتر به شناخت دقیق فرد یا افرادی باز میگردد که وظیفه ی اقتباس ازاثر ادبی را برعهده دارند.آنها درواقع بایدبه تمام عناصر واجزای تشکیل دهنده ی درام واقف باشندوالقای حس های مختلف شخصیت ها وکشمکش های درونی وبیرونی شان ونیز فضای کلی داستان و..به تماشاگرومخاطب رادرجای جای کارازابتدامدنظر قرار دهند.اگراین موضوع ،روند درست خود رادرنمایشی کردن اثرپیداکند،اثرنمایشی به اندازه یاثرادبی،جذاب وگاه حتی اثرگذارتر خواهدشد.در ایران نیز از زمان به وجود آمدن اقتباس وترجمه ی متون خارجی وایرانیزه کردن آنها تا به امروز که کارگردانان برزرگی دست به اقتباس ادبی برای نمایش نامه های خود زده اندشاهد متون مختلفی هستیم که برخی از آنها دچار نقاط ضعف وبرخی جز بهترین اقتباس های موجودو هستند ودرنهایت برخی به برداشتی سطحی از اثر مبدأاکتفا کرده اندوبرخی به خلق اثری قابل تأمل ودرخوراز اثر مبدأدست زده اند. وبرخی از کارگردانان ایران سعی شان بر این بوده است که بیشتر متون نمایشی خود را از متون ادبی مختلف اقتباس کنندو برای برخی نیزاقتباس به شکل سبک کاری آنها تبدیل شده است.شاید از دلایل روی آوردن کارگردانان در تئاتر نبود متون نمایشی مناسب باشد وبا توجه به اینکه ادبیات وعلی الخصوص ادبیات ایران دارای داستان ها وموضوعات مناسبی برای اقتباس فراهم می آورد،دست به اقتباس نمایشی زده اند.دراین پروژه به بررسی مفهوم اقتباس- بررسی تئوری های مرتبط با اقتباس-بررسی روند اقتباس وکارگردانی درتئاتر ایران از زمان پیدایش ونیز بررسی چند نمونه از اجراهایی که درتئاتر ایران به واسطه ی اقتباس به روی صحنه رفته است پرداخته شده است.