پارسای داخل کشور کارشناسی ارشد 1394
پدیدآور: هاجر قلی زاده 
استاد راهنما: علی رضایی کهنموئی
استاد مشاور: ندارم ندارم
دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
چکیده

تحقیق حاضر برآن است شئون شب قدر به‌ویژه ارتباط آن با نزول وحی را موردبررسی قرار دهد؛ شب قدر از چنان جایگاه والایی برخوردار‌ است که خداوند متعال یک سوره از سورههای قرآن کریم را به بیان شئون آن اختصاص داده و آن‌ را برتر از هزار ماه برشمرده است. زمان وقوع این شب مورد اختلاف علمای شیعی و سنی است؛ که در روایات شیعه بر شب بیست‌وسوم و در روایات اهل سنت بر شب بیست هفتم تأکید شده است.این شب برحسب فعل مضارع در آیهی (تَنَزَّلُ الْمَلائِکَهُ وَ الرُّوحُ فِیها) (قدر:4) و تصریح برخی روایات تا وقوع قیامت استمرار دارد.از مهم‌ترین شئون این شب، تعیین مقدرات در آن است. خدای متعال هر آنچه را در طول یک سال انجام خواهد گرفت، برنامه‌ریزی می‌کند و این برنامه‌ریزی با علم دقیق خدا به کردار آینده‌ی افراد به‌گونه‌ای توجیه می‌شود تا لطمه‌ای به مسئله‌ی اختیار وارد نیاید و افراد مقهور جبر نشوند؛ به‌گونه‌ای که انسان با تلاش خود از راه دعا و سایر اعمال نیک میتواند تقدیر موجود در لوح محو و اثبات که در آیهی شریفه (یَمْحُوا اللَّهُ ما یَشاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتاب) (رعد:39) به آن اشاره‌شده است را تغییر دهد؛ اما در مورد بداء پذیر بودن مقدرات این شب روایات رسیده از معصومین متفاوت است، برخی آن‌ را محتوم و برخی امکان تغییر در آن‌ را وابسته به اراده و مشیت الهی میدانند. منظور از آیهی (فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیم) (دخان:3) میتواند تعبیری از تعیین مقدرات در این شب باشد که ازطریق روح و ملائک به محضر امام زمان تقدیم می‌گردد. بنا به روایات رسیده و نظر برخی از صاحب‌نظران، روح مخلوقی برتر و متفاوت از ملائکه هست. این شب به دلیل جایگاه والایش شبی سرشار از سلام و به‌دوراز کید شیطان هست. در مورد نزول قرآن باید گفت آغاز نزول تدریجی آن از ماه رمضان با آیات سوره علق انجام گرفته است. در مورد وجود شب قدر پیش از اسلام و نزول وحی بر انبیاء پیشین در روایات و تفاسیر چندان مطلبی وارد نشده است و با اطمینان تمام میتوان گفت شب قدر سند امامت هست، در این شب به امام هر عصر و زمانی الهاماتی از سوی خداوند میشود.