رسالت عظیم سازمان عقیدتی سیاسی ارتش عهده‌دار بودن تغذیه اعتقادی و گسترش و تعمیق مبانی دینی و سیاسی و اجتماعی و افزایش توانمندیهای نیروهای مسلح در دفاع از انقلاب اسلامی و آرمانهای والای حضرت امام (ره) است.
حجت الاسلام سید علی فقیه از جمله روحانیونی است که با قبول مسئولیت عقیدتی سیاسی لشکر 21 حمزه سیدالشهداء (ع) آذربایجان قسمتی از این مسئولیت بزرگ را به دوش کشیده است.
وی معتقداست که جوانهای ما باید با تاریخ پرماجرای جنگ که مملو از تجربه‌هاست آشنا شوند ولذا هفته دفاع مقدس را بهترین فرصت برای بیان مسایل جنگ دانسته وگفتگویی با خبرنگار ما در تبریز داشته است که از نظر شما خوانندگان گرامی میگذرانیم.

* حوادث قبل از آغاز تجاوز عراق به ایران را چگونه تحلیل می‌کنید و جریانهای ضد انقلاب چه تاثیراتی در تشویق و تصمیم صدام برای حمله به ایران را داشتند؟
- در طول تاریخ مناقشات ایران و عراق اگر چه انعقاد قراردادها به منزله پایان مناقشه بود و هر دو طرف امکانات زیادی را صرف بهبود روابط و رفع تنگناهای موجود سیاسی می‌کردند، ولی تجربه نشان می‌دهد که به محض روی کار آمدن دولتی استبدادی، همه مناسبات و شرایط سیاسی بهم می‌خورد، چون حکومتهای مستبد (نظیر صدام حسین) به دلیل ماهیت تجاوزگری، حقوق سایر ملل را نادیده می‌گیرند.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به جهت سرنگونی رژیم شاهنشاهی و اشغال لانه جاسوسی امریکا در ایران معارضه جدیدی بینانقلاب و استکبار جهانی آغاز شد و آمریکا جهت خارج شدن از فشارهای سیاسی، در پنجم اردیبهشت سال 59 برای آزادی گروگانهای خود دست به عملیات طبس زد که با شکست مواجه شد و پس از این ناکامی کودتای پایگاه نوژه را دامن زد که آن نیز با عدم موفقیت روبرو گردید.
از طرفی بنی صدر می‌خواست از بحران تجاوز رژیم عراق به ایران در جهت حذف نیروهای مکتبی و در رأس همه آنها روحانیت آگاه و متعهد به ولایت فقیه- خصوصا شخص آیت‌الله بهشتی- استفاده مطلوب ببرد. و همچنین عواملی مانند خروج کارشناسان نظامی و فرار فرماندهان نظامی به خارج از کشور که عمده فنون و تخصصهای نظامی را در اختیار داشتند، دشمنان انقلاب اسلامی - خصوصا آمریکا- را بر آن داشت تا با اطلاع دقیق از ماهیت ارتش ایران، این باور را داشته باشند که ارتش کارایی لازم را نخواهد داشت و تصمیم گیرندگان حمله عراق به ایران در تجزیه و تحلیل خود از اوضاع ایران،ضعف بنیه دفاعی ایران را نقطه امید صدام برای حمله و پیروزی سه روزه مبدل کرده بودند ولذا به این فکر افتادند که ایجاد یک غائله مرزی را ترتیب دهند.

* مهمترین عوامل افزایش توان دفاعی نیروهای مسلح و آحاد ملت برای مقابله با دشمن متجاوز چه بودند؟
پس از آنکه خط مشی دفاع از سوی امام راحل (ره) تبیین شد مقاومت خودجوش مردمی در همه جای شکل گرفتو امام راحل با حذف بنی صدر خودشان فرماندهی جنگ را به عهده گرفتند، و همچنین حذف تفکر لیبرال‌ها در تصمیم گیری و رویکردی کلاسیک به جنگ عامل دیگری برای موفقیت بیش از پیش ملت در برابر رژیم بعث شد و تجهیز گروههای مردمی (بسیج) عامل دیگری برای بالا رفتن توان رزمی ملت گردید. و از سویی وحدت بین ارتش و سپاه و دیگر نیروهای مردمی مانند بسیج توان و قدرت نظامی ایران را افزایش داد.
همچنین خودباوری و اراده ملی یکی از مولفه‌های مهمی بود که امام راحل (ره) به عوامل افزایش توان دفاعی ضمیمه کرد، تقویت خودباوری دینی در آحاد ملت بود که در ایمان به خدا و عشق به شهادت تجلی کرد.

* مواضع آمریکا و کشورهای اروپایی و سازمانهای بین‌المللی بعد از عملیات بیت المقدس چگونه بود و چرا ایران پس از فتح خرمشهر پیشنهاد صلح شورای امنیت را نپذیرفت؟
- دولت آمریکا که در آغاز تجاوز رژیم عراق، خود را بی‌طرف جلوه داد، بعد از فتح خرمشهر نتوانست خشم وناراحتی خود را از پیروزی‌های رزمندگان اسلام پنهان کند، لذا ژنرال هیگ - وزیر خارجه وقت آمریکا- در اقدامی شتاب زده اعلام کرد آمریکا در برابر هر گونه تغییر اساسی در منطقه خلیج فارس که ناشی از جنگ ایران و عراق باشد، بی‌تفاوت نخواهد بود. پس از فتح خرمشهر، مجامع و سازمانهای منطقه‌ای و بین‌المللی سکوت خود را شکستند و تصمیمات گوناگونی اتخاذ نمودند، به عنوان مثال: ریاست شورای همکاری خلیج فارس یعنی شاهزاده فهد ولیعهد وقت کشور عربستاندر تاریخ 9/3/61 تشکیل جلسه داد و خواهان توقف جنگ شد. سازمان کنفرانس اسلامی نیز با تشکیل جلسه کمیته میانجیگری، درصدد برآمد که جنگ بین ایران و عراق را متوقف کند. شورای امنیت سازمان ملل متحد که طبق منشور سازمان، مسئولیت دفع تجاوز به کشورها را عهده‌دار است. به طور جدی قضیه جنگ ایران و عراق را دنبال نکرد و کاملا سکوت نمود و فقط به تصویب قطعنامه‌ها‌ی معمولی اکتفا کرد. مانند قطعنامه 479 و قطعنامه 514 که هیچ مشکلی را حل نکردند، و ایران قطعنامه 514 را که حاوی صلح دو طرفه بود نپذیرفت زیرا هنوز تا خواسته‌های مشروع خویش نظیر: معرفی متجاوز و پرداخت خسارت و تضمین صلح راه درازی در پیش رو داشت و قطعنامهی 514 هیچ راهکاری برای تحقق مقاصد مشروع ایران پیشنهاد نکرد.

* دوران دفاع مقدس فرازها و فرودها، سختی‌ها ومشکلات فراوانی داشته و در این دوران تصمیمات تعیین‌کننده‌ای برای دفاع در برابر متجاوز اتخاذ گردید مرحله پایانی و چگونگی خاتمه دادن به جنگ یکی از تصمیمات مهم به شمار می‌رود و شما روند پایان جنگ و پذیرش قطعنامه 598 را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
- ایران نه آغازگر جنگ بود و نه مسئولیتی در ادامه آن داشت.‌آن چه که مسلم است، مسئولیت ادامه جنگ به عده شورای امنیت سازمان ملل می‌باشد، که به سبب فشار حامیان صدام، به ویژه امریکا، در تصمیم گیری تعلل می‌ورزید، همچنان که اکنون در اجرای مفاد قطعنامه 598 کوتاهی می‌کنند. امام خمینی (ره) همواره خواهان پایان دادن به جنگ بودند اما پایانی که متضمن حقوق ملت مظلوم ایران باشد وانگهی امام راحل در هر کاری به نظر کارشناسان و متخصصان بسیار اهمیت می‌دادند و تحقیقا اگر از نظر فرماندهان و کارشناسان جنگ مبتنی بر ادامه دفاع مقدس بود حضرت امام‌(ره) همان نظر را می‌پذیرفتند و از همه مهمتر لحن سخنان و محتوای رهنمودهای امام به ویژه بعد از فتح خرمشهر گویای صلحی عادلانه بود که از ارکان حقوقی صلح حکایت می‌کرد. امام راحل (ره) همین منطق را تا پایان جنگ دنبال نمودند و حتی مفاد قطعنامه 598 را که پذیرفتند، متضمن صلح واقعی و عادلانه نداستند، از این رو پذیرش آن را چون نوشیدن زهر دانستند.

* نقش امام راحل (ره) را در فرماندهی و هدایت نیروهای دفاعی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
- دفاع از دیدگاه امام راحل(ره) را می‌توان به دو نوع دایمی و غیر دایمی تقسیم کرد.
استراتژی دایمی یا کلی که حفظ اسلام و مصالح مسلمین است، و استراتژی غیر دایمی یا موسمی که اتخاذ شیوه دفاع در جهت حفظ اسلام است، یعنی اگر دشمن با ابزار نظامی به جنگ ما می‌آید، لزوما ما هم باید با ابزار و ادوات نظامی دفاع کنیم، یا اگر دشمن با ابزار فرهنگی و سیاسی به میدان آید، ما هم با ابزار فرهنگی و شیوه‌های سیاسی مناسب از خود دفاع کنیم. و همه این شیوه‌ها باید در راستای استراتژی کلی حفظ اسلام و مصلحت جامعه باشد. امام راحل (ره) با تغییر شیوه دفاع، دشمنان را خلع سلاح، و تلاش چند ساله ملت شهید پرور را حفظ می‌کنند و این با توجه به شرایط ایجاد شده برای ما نتیجه مطلوبی بود.

* بعد از اتمام جنگ، آغازگر جنگ چگونه شناسایی و به افکار عمومی جهان معرفی شد؟-
بعد از اتمام جنگ با تصویب قطعنامه 598 سازمان ملل که در آن چندین بند مهم وجود دارد و سرانجام کشور عراق با استناد به این بندها به عنوان آغازگر جنگ شناخته شد، هر چند که توضیحات زیادی در بردارد اما گزارش دبیر کل سازمان ملل تلویحا کشور عراق رانقض‌کننده آشکار امنیت خاک ایران دانست و نوشت که توضیحات دولت عراق برای جامعه جهانی قابل قبول نمی‌باشد و جنایات زیادی انجام داده است، و از این طریق افکار عمومی جهان از دولت عراق منزجر شدند.

* مهمترین پیامدها و دستاوردهای داخلی دفاع مقدس چه بود؟
- مهمترین پیامدها و دستاوردها را می‌توان در:
تثبیت اقتدار جمهوری اسلامی- تضمین استقلال کشور- اعتماد به نفس و خود باوری در بین آحاد ملت ایران مخصوصا در میان نیروهای مسلح- ایجاد الگوهای مبارزه با قدرتهای بزرگ- اثبات مظلومیت ایران در جهان-رشد باورهای دینی، مذهبی و فرهنگی شهادت و ایثار-تحول در صنایع دفاعی و نظامی کشور-تولد تفکر بسیجی و ابتکار عمل‌های داهیانه رهبری در مسائل و تصمیمات استراتژیکی جنگ تا ابتکارات و نوآوریهای نیروهای بی‌ادعا و خالص بسیجی و...

* بدون شک یکی از عوامل مهم و اساسی مقاومت و پیروزی در دفاع هشت ساله جوانان عاشق و شهادت طلب بودند، نقش ایثار و روحیه شهادت طلبی را در پیروزی رزمندگان اسلام چگونه می‌دانید و مهمترین پیامها و انتظارهای شهیدان را چه می‌دانید؟
- اگر چه جنگ ظاهری زشت و هراسناک دارد، اما کیمیاگرانی در 8 سال دفاع مقدس پیدا شدند که صحنه‌هایی زیبا آفریدند و همانند سفیر کربلا از مرگ و خون، زیبایی خلق نموده و میدان مرگ را به همایش دعا و نیایش با پروردگار تبدیل نمودند و اسرار قرآن و ادعیه معصومین (ع) را بر دلهای پاک و مستعد حقیقت گشودند.
از بیانات مختلف مولای متقیان امیرمومنان(ع) عشق به مقام شهادت و لقای حق موج می‌زد، وصف حال رزمندگان ما نیز همانند مولایشان بود.اگر چه همه دنیای استکبار را در مقابل خود می‌دیدند، اما عشق به لقای دوست و وصال یار، آنها را در اوج ایثار و از خود گذشتگی قرار داده بود، و این مهمترین عامل پیروزی در جنگ حق علیه باطل و استکبار جهانی شد.
و اما انتظار شهیدان از ما:1- ولایت فقیه راپاسداریم 2- نماز 3- جلب رضایت خدا 4- رعایت حجاب 5- پاسداری از انقلاب

* برای بزرگداشت هفته دفاع مقدس چه کارهای اساسی ضروری است؟
- تجلیل از رزمندگان و جانبازان دوران دفاع مقدس- برگزاری جلسات و نشستهای سیاسی برای شناخت ابعاد سیاسی جنگ- برگزاری یادمان شهدا در هفته دفاع مقدس- آشناسازی جوانان با تاریخ 8 ساله دفاع مقدس- سخنرانی و برگزاری کلاسهای آموزشی برای دانشجویان- اعزام دانشجویان و جوانان به مناطق جنگی- نوشتن کتاب داستان- فیلم سازی و عکس و دهها برنامه دیگر برای بزرگداشت هفته دفاع مقدس ضروری به نظر می‌رسد.
* آیا رسانه‌ها و مطبوعات و صدا و سیما توانسته‌اند در انعکاس حرکتهای شجاعانه و حضور ارتش در حفظ کیان و سرزمین ایران اسلامی رسالت خود را انجام دهند؟
- واقعیت این است که ادبیات مقاومت همزمان با شروع جنگ تحمیلی پا به عرصه وجود نهاد و برخاسته از فضای معنوی و حماسی ویژه جبهه‌ها و نیز شرایط حاکم بر جامعه بود، که در آن بخشی از افکار، اعتقادات تجلی پیدا کرد. خاطره‌های رزمندگان، اولین و مهمترین آثار مربوط به ادبیات مقاومت راتشکیل می‌دهد. سینمای جنگ، تکمیل‌کننده ادبیات جنگ در کشورمان شد که به سینما و هنر دفاع مقدس شهرت یافت ولی این همه کافی نیست و همت و شتاب بیشتری را می‌طلبد.

منبع: روزنامه جمهوری اسلامی ۱۳۹۰/۷/۵
گفت و گو شونده : سید علی فقیه