موضوع : پژوهش | مقاله

همراه با شبکه، همگام با شور تشکل‏هاى غیر دولتى زنان‏(1)

سابقه تأسیس «NGO» و یا همان سازمان غیر دولتى به طور رسمى در ایران زیاد نیست هر چند فعالیت‏هاى مردمى به صورت سنتى در جهت رفع نیازهاى دیگران در زمینه‏هاى مختلف سابقه دیرینه‏اى در کشور دارد.
سازمان غیر دولتى حرکتى خودجوش و داوطلبانه است که با رویکردى ارزشى و انسان‏دوستانه و موضوعاتى متنوع با هدف خدمت به جامعه شکل مى‏گیرد و غیر حکومتى، غیر اقتصادى و غیر سیاسى بودن از ویژگى‏هاى بارز آن است. البته غیر حکومتى بودن به معناى ضد حکومتى بودن نیست. غیر سیاسى بودن نیز بدین معناست که تشکل مانند احزاب، رفتار سیاسى نداشته باشد. غیر اقتصادى بودن هم به این مفهوم است که اگر تشکلى غیر دولتى سوددهى داشته باشد، آن سود به خزانه تشکل واریز مى‏شود تا صرف خدمات و فعالیت‏هاى عام‏المنفعه گردد.


شبکه چیست؟
با این حساب تشکل غیر دولتى تنها بر مبناى ازخودگذشتگى و حسّ خدمت افرادى شکل مى‏گیرد که خواهان خدمت‏رسانى به جامعه و ساماندهى آن هستند. شبکه ارتباطى سازمان‏هاى زنان که توسط جمعى از زنان نخبه و مدیر اداره مى‏شود، شامل گروهى از همین سازمان‏هاست که با مدیریت زنان و یا با موضوعات مربوط به زنان به منظور اهداف و فعالیت‏هاى مشترک گرد هم آمده‏اند تا خلأ توزیع و پخش اطلاعات را پر کنند و با تعامل با دیگر سازمان‏ها باعث رشد سازمان غیر دولتى زنان شوند.
آمار نشان از آن دارد که تا سال 83 در کل، 6914 سازمان غیر دولتى زنان در کشور تأسیس شده است که مجوز فعالیت‏هاى خود را از وزارت کشور (استاندارى‏ها، فرماندارى‏ها)، نیروى انتظامى، سازمان ملى جوانان، سازمان بهزیستى، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکى، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى و سازمان حفاظت محیط زیست دریافت کرده‏اند. زمینه فعالیت این سازمان‏ها هم به ترتیب فراوانى، مالى و قرض‏الحسنه، نیکوکارى و خیریه، فرهنگى، حمایتى، آموزشى، محیط زیست، بهداشت و درمان، علمى و پژوهشى، مذهبى، توانبخشى، اجتماعى، آسیب‏دیدگان اجتماعى، هنرى، ورزشى، گردشگرى، ادبى و... بوده که بیشتر آنها حوزه فعالیت‏شان در شهرستان محل تأسیس و سپس استان، و بعد سطح ملى و بین‏المللى است.
قابل ذکر است عمده‏ترین منبع تأمین هزینه این سازمان‏ها نیز کمک‏هاى مردمى و سازمان‏هاى غیر دولتى، فروش کالا، انجام خدمات، حق عضویت اعضا، و در نهایت برخى کمک‏هاى دولتى و کمک‏هاى سازمان‏هاى بین‏المللى است.
قابل توجه است که برخى از این تشکل‏ها داراى کتاب، گاهنامه، فصلنامه، ماهنامه، هفته‏نامه و یا روزنامه هستند؛ همان طور که خود شبکه ارتباطى نیز داراى ماهنامه‏اى با عنوان «سبا» است که تا پایان سال گذشته هیجده شماره از آن چاپ شده بود.
از 6914 سازمان غیر دولتى زنان در کشور، حدود 400 تشکل عضو شبکه اطلاعاتى هستند که بهمن ماه سال 1384 پس از کسب مجوز رسمى شبکه، به عنوان شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان، در کیش گرد هم آمده و با انتخاب شوراى مرکزى و بازرسان به شبکه رسمیت دادند.
هر چند قبلاً شبکه در سال 74 با عنوان تعاونى و با مدیریتى متفاوت تأسیس شده بود. در حال حاضر علاوه بر شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان، شبکه‏اى دیگر نیز متشکل از برخى تشکل‏ها وجود دارد. بعضى از تشکل‏ها نیز در هر دو شبکه عضو مى‏باشند.
با این حال اولین مجمع سالانه شبکه با حضور اعضاى شوراى مرکزى و حدود 300 عضو شبکه و حضور سه خانم در مقام معاون وزیر، مشاوران زن وزرا، معاونین و مشاورین زن استاندارى‏ها، مدیر کل امور بانوان شهردارى تهران، برخى اعضاى شوراى اسلامى شهر تهران و مشهد و خانم «لاله افتخارى» نماینده تهران در مجلس شوراى اسلامى و دیگر میهمانان شبکه در سالن تالار نور شهر مشهد برگزار شد.
خانم دکتر «شهلا حبیبى» رئیس شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان که با تلاش بسیار سعى در بهتر برگزار شدن اجلاس داشت، هدف از برگزارى این اجلاس را تحقق اساسنامه شبکه و ماندگارى و رسمیت بخشیدن به شبکه ارتباطى در قالب قانون دانست.
وى تدوین برنامه جامعى براى شبکه را در دستور کار خود قرار داده است که برخى از آنها در اجلاس جامه عمل به خود گرفت.
خانم «محترم جمالى» رئیس ستاد برگزارى اجلاس نیز در خصوص اهداف برگزارى مجمع عمومى اعلام کرد تنظیم نهایى سیاست‏هاى کلان و برنامه جامع فعالیت‏هاى اعضاى شبکه، همچنین اعلام کلیات نحوه شکل‏گیرى شبکه اشتغال و کارآفرینى و نیز انتخابات شبکه استان خراسان به همراه ارائه گزارش فعالیت‏هاى انجام شده، متناسب با مجمع عمومى سالانه و راه‏اندازى شبکه‏هاى خیریه‏هاى بانوان کشور از جمله برنامه‏هاى نشست است.

سیاست‏هاى شبکه تصویب شد
در اولین مجمع سالانه شبکه پس از اینکه اعضاى شبکه از عملکرد شوراى مرکزى در سال گذشته مطلع شدند، رئوس سیاست‏هاى فعالیت ده ساله و راهکارهاى سه ساله شبکه توسط اعضا تصویب شد.
دفاع از کرامت انسانى زن و جایگاه محورى وى در خانواده بر مبناى تعالیم اسلامى؛ افزایش نقش زنان در صحنه‏هاى مختلف اجتماعى، سیاسى، فرهنگى و اقتصادى؛ ارتقاى آگاهى و دانش زنان جامعه و افزایش قابلیت‏ها و توانایى‏هاى آنان؛ تحقق عدالت جنسیتى و ایجاد فرصت‏هاى برابر و ارتقاى شاخص‏هایى از قبیل آموزش، سلامت، تأمین غذا، اشتغال، افزایش درآمد و مبارزه با فساد؛ تقویت نهاد خانواده و افزایش توجه به نقش سازنده زنان در خانواده و جامعه؛ فراهم آوردن محیط مناسب رشد فکرى و علمى زنان؛ ارتقاى کیفیت زندگى، افزایش سلامت و تأمین اجتماعى زنان؛ از جمله اهداف بلندمدت ده ساله شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان است که با تحقق این اهداف انتظار مى‏رود زنان جامعه نقش و جایگاه واقعى خود را در عرصه‏هاى مختلف اجتماعى با توجه به تعالیم اسلام و فرهنگ ایرانى به دست آورند.
اما جهت تدوین برنامه سه ساله شبکه بر اساس روش علمى، مراحل زیر تا به حال انجام شده است: شناخت وضعیت موجود سازمان‏هاى عضو شبکه با استفاده از گزارش ملى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان؛ بررسى برنامه‏هاى سوم و چهارم توسعه کشور در جهت شناخت ظرفیت‏ها و قابلیت‏هاى برنامه‏هاى مذکور؛ استخراج چشم‏انداز و اهداف شبکه بر اساس اهداف اساسنامه شبکه و برنامه‏هاى دولت و سازمان‏هاى بین‏المللى؛ اخذ نظر در خصوص فرصت‏ها، تهدیدها، نقاط قوت و ضعف شبکه جهت تحقق اهداف استخراج شده در قالب پرسشنامه؛ تدوین سیاست‏هاى سه ساله شبکه بر اساس نظرات جمع‏آورى شده، ارائه سیاست‏هاى تدوین شده اولیه به کمیته کارشناسى و اصلاح و ویرایش سیاست‏ها بر اساس نظر کمیته.
همچنین چهار مرحله دیگر نیز در دستور کار شبکه است که هنوز کاملاً عملى نشده‏اند. تصویب سیاست‏هاى مورد تأیید کمیته که در مجمع عمومى اعضاى شبکه مورد بررسى قرار گرفت؛ اخذ نظر در خصوص راهکارهاى اجرایى تحقق سیاست‏هاى سه ساله از کلیه اعضا در قالب پرسشنامه؛ تدوین راهکارهاى اجرایى برنامه بر اساس نظرات اعضا و کمیته کارشناسى؛ و ابلاغ راهکارهاى نهایى به کلیه اعضا جهت اجرا.
در این اجلاس پس از تشکیل چهار کمیته، اعضاى شبکه در قالب این کمیته‏ها با ارائه حداقل سه راهکار اجرایى مشخص و روشن، که قابل اجرا توسط شبکه و سازمان‏هاى عضو باشد، سیاست‏هاى مربوطه را اصلاح و تصویب کردند.
«کمیته اصلاح ساختار و تشکیلات» سیاست‏هاى اولیه زیر را بررسى و اصلاح کردند.
سیاست (1): شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان مکلف است با همکارى سازمان‏هاى عضو در چارچوب اهداف اساسنامه خود اصول مشترک سازمان‏هاى غیر دولتى زنان را تدوین و ابلاغ کند. این اصول باید منجر به تقویت ارتباط بین سازمان‏هاى عضو گردد.
سیاست (2): به منظور جلب مشارکت هر چه بیشتر زنان جامعه جهت عضویت و فعالیت در سازمان‏هاى غیر دولتى، شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان با همکارى سازمان‏هاى عضو موظف است نسبت به توسعه ارتباط مستمر با آحاد زنان جامعه اقدام کند.
سیاست (3): در راستاى سازماندهى و بهبود ساختار ارتباطى بین شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان و سازمان‏هاى عضو، شبکه ارتباطى موظف است با بهره‏گیرى از دانش روز مدیریتى اقدام به اصلاح ساختار سازمانى شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان کند. بدین منظور یکى از طبقه‏بندهاى زیر مورد توجه مى‏باشد: منطقه‏اى، استانى، موضوعى.
در جهت تقویت ارتباط درون‏گروهى بین سازمان‏هاى عضو، سرگروههاى هر گروه (منطقه‏اى، استانى یا موضوعى) موظفند فعالیت‏ها و امور عام‏المنفعه مشترک بین اعضاى خود را تعریف و اجرا نمایند. هر سرگروه موظف است در ابتداى هر سال، برنامه سالانه خود را جهت هماهنگى به شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان اعلام کند.
سیاست (4): شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان به منظور بسط و گسترش ارتباط بین سازمان‏هاى عضو موظف است ابزارهاى ارتباطى را شناسایى و تقویت کند. بدین منظور گسترش و بهبود سایت اینترنتى شبکه ارتباطى به گونه‏اى که کلیه سازمان‏هاى عضو بتوانند اهداف توانایى‏ها و نیازهاى خود را مطرح کنند در سال اول برنامه در دستور کار شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان قرار خواهد گرفت.
سیاست (5): کلیه سازمان‏هاى عضو شبکه به منظور شناسایى مشکلات عمومى زنان در جامعه و خانواده و ارائه راهکارهاى حل مشکلات مزبور، کار گروه خانواده تشکیل دهند. شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان مسئول پیگیرى تشکیل کار گروههاى مزبور و اقدامات آنان مى‏باشد.
«کمیته آموزش و تبلیغات» نیز این سیاست‏ها را مورد ارزیابى قرار دهند.
سیاست (6): به منظور گسترش آموزش‏هاى مورد نیاز زنان اعضاى سازمان‏هاى عضو، شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان موظف است برنامه جامع آموزشى سازمان‏هاى مزبور را تدوین و جهت اجرا، حتى‏الامکان با استفاده از تخصص‏هاى موجود در سازمان‏هاى عضو، ابلاغ کند.
سیاست (7): به منظور بسط و گسترش دوره‏هاى آموزشى براى زنان، شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان موظف است از طریق مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهورى و یا عضویت در ستاد هماهنگى آموزش‏هاى فنى و حرفه‏اى زمینه استفاده از امکانات دولتى را فراهم سازد.
سیاست (8): شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان موظف است زمینه لازم جهت ایجاد تعامل بیشتر سازمان‏هاى عضو با انجمن‏هاى اولیا و مربیان و سایر سازمان‏هاى مرتبط به منظور استفاده از امکانات مدارس جهت آموزش زنان را فراهم آورد.
سیاست (9): به منظور ارتقاى سطح دانش و مهارت اعضا، شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان موظف است ضمن ارتباط گسترده با مراکز دانشگاهى اقدامات زیر را به عمل آورد:
1- فراهم کردن زمینه آموزش اعضاى سازمان‏هاى عضو در مراکز فنى و حرفه‏اى، دانشگاهها و مراکز آموزش عالى.
2- پیشنهاد ایجاد و توسعه رشته مدیریت سازمان‏هاى غیر دولتى در دانشگاهها و مراکز آموزش عالى.
3- طراحى دوره‏هاى آموزش عالى ویژه زنان به منظور اشتغال‏زایى.
سیاست (10): شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان با همکارى سازمان‏دهى عضو موظف است به منظور برقرارى ارتباط مستمر با علما و مراکز دینى با استفاده از ابزارهایى همچون برگزارى سمینارها، همایش‏ها، پژوهش‏هاى دینى و دیدارهاى مشترک در جهت تبیین نقش سازنده زنان در جامعه و منزلت زنان در دین اسلام اقدام کند.
سیاست (11): به منظور ارتقاى فرهنگ عمومى نسبت به حقوق زنان و نقش آنان در جامعه و شناساندن اهداف و فعالیت‏هاى سازمان‏هاى غیر دولتى به آحاد مردم و مسئولان، شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان موظف به انجام اقدامات زیر است:
- ارتباط مستمر با رسانه ملى و رسانه‏هاى تخصصى.
- انجام پژوهش‏هاى دینى، علمى فرهنگى و تاریخى با تأکید بر سازمان‏هاى غیر دولتى زنان.
- کمک به ایجاد کتابخانه تخصصى سازمان‏هاى غیر دولتى.
- تهیه و تنظیم گزارش سالانه از فعالیت‏ها و عملکرد سازمان‏هاى غیر دولتى عضو.
- توسعه کمى و کیفى نشریه تخصصى سبا.
- راه‏اندازى خبرگزارى سازمان‏هاى غیر دولتى.
سیاست (12): به منظور تبیین نقش زن در خانواده، شبکه ارتباطى با همکارى سازمان‏هاى عضو موظف است از طرق مختلف اقدامات ترویجى فرهنگى به عمل آورد. محورهاى اصلى فعالیت‏هاى تبلیغى فرهنگى شبکه ارتباطى به قرار زیر مى‏باشد:
1- نقش زن در ارتقا و سلامت خود، خانواده و جامعه.
2- نقش زن در رشد و شکوفایى استعداد فرزندان.
3- نقش زن در اقتصاد خانواده و ارزش اقتصادى فعالیت‏هاى خانه‏دارى.
4- نقش سازمان‏هاى غیر دولتى زنان در افزایش مشارکت زنان در عرصه‏هاى مختلف اجتماعى.
«کمیته بازنگرى قوانین و مقررات» نیز این سیاست‏ها را بررسى کرد.
سیاست (13): با توجه به تکلیف دولت مبنى بر تهیه لایحه حمایت از ایجاد و گسترش سازمان‏هاى غیر دولتى، نهادهاى مدنى و تشکل‏هاى زنان، شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان موظف است با همکارى سازمان‏هاى عضو، پیشنهادهایى با محورهاى زیر جهت درج در لایحه مزبور تهیه و به دولت اعلام کند:
1- توانمندسازى زنان متناسب با نیازهاى جامعه.
2- افزایش فرصت‏هاى شغلى زنان.
3- ارتقاى کیفیت زندگى زنان و افزایش باورهاى عمومى نسبت به شایستگى آنان.
4- تقویت و تحکیم نهاد خانواده.
5- رفع خشونت علیه زنان.
6- گسترش ورزش بین زنان و افزایش امکانات ورزشى ویژه زنان.
7- شناسایى حقوق اساسى زنان.
سیاست (14): با توجه به تکلیف دولت مبنى بر تهیه طرح جامع کنترل و کاهش آسیب‏هاى اجتماعى، شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان موظف است با همکارى سازمان‏هاى عضو، طرح جامع کنترل و کاهش آسیب‏هاى اجتماعى زنان را با توجه به محورهاى زیر تهیه و جهت اعمال به دولت پیشنهاد کند:
1- ارتقاى سطح سلامت و بهداشت روانى زنان.
2- گسترش خدمات مددکارى براى زنان آسیب‏پذیر.
3- تقویت بنیان خانواده.
4- گسترش و بسط روحیه نشاط، شادابى، تعمیق ارزش‏هاى دینى و هنجارهاى اجتماعى.
5 - تقویت نقش سازمان‏هاى غیر دولتى در کنترل آسیب‏هاى اجتماعى زنان.
6- توانمندسازى زنان سرپرست خانوار.
7- تلاش در تأمین آزادى و امنیت لازم براى رشد سازمان‏هاى غیر دولتى در زمینه صیانت از حقوق زنان.
سیاست (20): شبکه ارتباطى موظف است در راستاى شناسایى نقاط قوت و خلأ قانونى در رابطه با حقوق زنان در خانواده و جامعه کارگروههاى حقوقى با استفاده از متخصصین سازمان‏هاى عضو و حقوق‏دانان خارج از شبکه ارتباطى تشکیل دهد. وظایف این کار گروه عبارت است از:
1- بررسى دقیق قوانین و مقررات موضوعه و شناسایى خلأهاى قانونى موجود.
2- ارائه راهکارهاى رفع موانع و مشکلات حقوقى در قالب لوایح و طرح‏هاى قانونى.
3- تدوین و پیشنهاد لایحه جامع سازمان‏هاى غیر دولتى.
«کمیته افزایش مشارکت زنان و تعامل با سازمان‏هاى داخلى و بین‏المللى» آخرین کمیته‏اى بود که تشکیل شد و دیگر سیاست‏هاى برنامه سه ساله را مورد بررسى قرار داد. این سیاست‏ها عبارت بودند از:
سیاست (15): به منظور مشارکت سازمان‏هاى غیر دولتى در سیاستگذارى، برنامه‏ریزى و اجراى سیاست‏هاى مزبور، شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان موظف به اقدامات زیر مى‏باشد:
- تلاش در ایجاد مرکز هماهنگى با سازمان‏هاى غیر دولتى در دستگاههاى دولتى مطابق ماده 140 برنامه چهارم توسعه.
- تلاش در کسب مقام مشورتى از دستگاههاى ملى.
- تلاش در کسب مقام مشورتى از دستگاههاى بین‏المللى.
- تشکیل سازمان نظام تشکل‏هاى غیر دولتى.
سیاست (16): به منظور توسعه عدالت اجتماعى زنان، شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان موظف است راهکارهاى لازم جهت حفظ حقوق زنان و رفع تبعیض و ظلم از آنان را شناسایى و به مراجع ذى‏ربط ارائه کند و پیگیرى‏هاى لازم را جهت اعمال و اجراى آن صورت دهد.
سیاست (17): به منظور تعامل فعال با نمایندگان بخصوص نمایندگان زن در مجلس شوراى اسلامى و شوراهاى اسلامى شهر و روستا و همچنین تعامل با سایر مراکز تصمیم‏گیرى، شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان با همکارى سازمان‏هاى عضو از طریق تدوین فعالیت‏هاى عام‏المنفعه مشترک و یا هر طریق دیگر، مشارکت هر چه بیشتر آنان را جهت حل مشکلات زنان جامعه جلب نماید.
سیاست (18): با توجه به کسب مقام مشورتى شبکه در سازمان ملل متحد و نظر به لزوم ایجاد تعامل، گفتگو و همکارى با ساز و کارهاى بین‏المللى حقوق بشر در جهت تحقق اهداف شبکه، شبکه ارتباطى سازمان‏هاى غیر دولتى زنان موظف است به منظور جلب حمایت آنان در ابعاد زیر اقدام مؤثر به عمل آورد:
1- انتقال و انعکاس فعالیت‏هاى انجام گرفته توسط شبکه به سازمان‏هاى بین‏المللى.
2- تجزیه و تحلیل فرآیندهاى بین‏المللى حقوق بشر در چارچوب اهداف شبکه.
3- ارائه مشورت کارشناسى و مؤثر به سازمان‏هاى بین‏المللى به ویژه شوراى حقوق بشر.
4- تأثیرگذارى بر فرایند مفهوم‏سازى و هنجارسازى سازمان بین‏المللى حقوق بشر.
5 - تأثیرگذارى بر فرآیند نظارتى سازمان‏هاى بین‏المللى حقوق بشر.
6- بهره‏بردارى از ظرفیت‏ها و فرصت‏هاى موجود در سازمان‏هاى بین‏المللى حقوق بشر.
7- ایجاد ارتباط و تعامل متوازن با سازمان‏هاى غیر دولتى و سایر سازمان‏هاى داراى مقام مشورتى.
سیاست (19): به منظور کمک به ایجاد امنیت اقتصادى زنان خانه‏دار، شبکه ارتباطى با همکارى سازمان‏هاى عضو موظف است پیگیرى‏هاى لازم را جهت تحقق کامل نظام بیمه خاص براى حمایت از زنان سرپرست خانوار و زنان خانه‏دار به عمل آورد.
با تشکیل این چهار کمیته و به عضویت در آمدن اعضاى شبکه در هر کدام از کمیته‏ها و ارائه راهکارهایى براى اجراى هر سیاست، خانم‏ها «شکوه نوابى‏نژاد»، «صادقى» و «حکیم شوشترى» و آقاى «ضرغامى» به عنوان کارشناسان و مسئولان کمیته‏ها گزارشى از بندهاى اصلاحى و راهکارهاى اعضا ارائه دادند.

پاى سخن سخنرانان اجلاس‏
آقاى «محمدزاده» استاندار خراسان رضوى با حضور در میان اعضاى شبکه گفت: «دولت باید در جهت شفاف کردن و حمایت از تشکل‏ها اهتمام ورزد. تشکل‏ها امروزه در برنامه چهارم توسعه، ضرورتى در جهت نظام
ادارى شناخته شده‏اند. تشکل‏ها، ساختارهاى مکمل ساختار ادارى، کارآفرین، فعال و اثرگذار هستند. مراقبت از رویکردهاى اصلى، حرکت غیر انتفاعى، جامعیت و گستردگى فعالیت جزو لوازمات تشکل‏هاست. امروزه 8500 تشکل در کل کشور فعال است. این تشکل‏ها باید با ارائه راه حل و پیشنهادات و برنامه‏ریزى و راهکارهاى عملى این باور را در دولت ایجاد کنند که مى‏توانند مسئولیت‏پذیر باشند و وکالت دولت را بر عهده داشته باشند.»
وى در خصوص تشکل‏هاى زنان افزود: «هر وقت به موضوع زن از دید الهى توجه شده است، شاهد حرکتى در جهت توسعه، اعتدال و شکوفایى بوده‏ایم. جاهلیت سنتى با زنده به گور کردن دختران و جاهلیت مدرن با فمینیسم و برهنگى، چهره زن را مخدوش کرده‏اند. این دو جاهلیت هر دو تعارض و شورش را تبلیغ مى‏کنند ولى این شورش براى زنان ایران قابل اعتماد نیست. انقلاب اسلامى خودباورى و حضور ارزش‏ها و حضور
زنان در صحنه‏هاى اجتماعى را فراهم آورد. زن ایرانى نشان فخر ایران و کشورهاى اسلامى است. خودباورى شاخص اصلى زنان است.
روشنفکران زن را ضعیفه مى‏انگارند ولى مطالعات نشان داده است زنان صبورتر از مردان هستند و بیشتر از آنان تحمل سختى و تلاش دارند، روحیه مقاومت در آنها بیشتر است و این طور نیست که اگر قدرت بدنى مردان بیشتر باشد، نشانه برترى آنهاست.»
مهندس «بصیرى‏پور» رئیس شوراى اسلامى شهر مشهد نیز در سخنان خود گفت: «مؤسسات مردم‏نهاد با وجود محدودیت‏هایى در مکان و بودجه، زحمات‏شان پنهان است و اطلاع‏رسانى در مورد آنها نشده است در صورتى که مردم باید با آنها آشنا شوند. این مؤسسات باید توسط دولت و مردم حمایت شوند تا نقش آنان در توسعه اجتماعى روشن شود. در واقع باید راه استفاده از تسهیلات دولتى براى این تشکل‏ها فراهم شود.
دکتر «علائى‏فر» ریاست اداره حقوق بشر وزارت امور خارجه، سخنران بعدى بود که در مورد چگونگى رفتار سازمان‏هاى غیر دولتى در سطح ملى و بین‏المللى سخن گفت و افزود سازمان‏هاى غیر دولتى یکى از ارگان‏هاى مدیریت جهانى هستند.
وى گفت: «استفاده استعمارى و کالایى از زن از مواردى است که جزو بردگى معاصر مى‏باشد و خشونت علیه زنان محسوب مى‏شود. تشکل‏هاى غیر دولتى زنان باید بتواند مفهوم این گونه خشونت را علیه زن در جهان جا بیندازد تا کشورهاى غربى متوجه این موضوع شوند.»
دکتر «ضرغامى» عضو شبکه ارتباطى و کارشناسى سازمان مدیریت و برنامه در مورد واگذارى کارهاى دولت به شبکه‏هاى غیر دولتى گفت: «براى انتقال امور دولتى به بخش خصوصى حرکت‏هایى شروع شده است تا فعالیت‏هاى اقتصادى و اجتماعى از بخش دولتى به بخش غیر دولتى منتقل شوند. سازمان‏هاى غیر دولتى نیز در این میان باید قابلیت‏هاى خود را آشکار کنند.»
دکتر «زهره طیب‏زاده» مشاور رئیس جمهور و رئیس مرکز امور زنان و خانواده با ارسال پیامى به نشست عمومى شبکه ارتباطى «سازمان‏هاى مردم‏نهاد» (سمن) در مشهد گفت: «امروز زمان آن فرا رسیده که سمن‏هاى زنان در کلیه حرکت‏هاى منسجم از قالب‏هاى حمایتى دولتى فراتر روند و به صورت نهادهاى بالغ و مستقل راه خود و کشور را به سوى توسعه هموار کنند.
امروزه ملت ایران از بحث نقش نهادها و تشکل‏هاى غیر دولتى در ساختار توسعه عبور کرده است و آنچه باید به آن پرداخت چگونگى تعمیق، تثبیت و گسترش اثر آن در توسعه نظام است چرا که توسعه پایدار و برگشت‏ناپذیر و همه جانبه تنها و تنها و تنها با تعریف ایفاى نقش مردم در روند آن قابل انجام است.
ما عقیده داریم براى توسعه همه جانبه نظام اسلامى و دستیابى واقعى به مفاهیمى از قبیل عدالت اجتماعى، محرومیت‏زدایى و غیره، گام نخست این حرکت باید از سوى مردم و براى مردم و با تقویت از سوى نظام اسلامى شکل گیرد.
دولت به مجموعه تشکل‏هاى غیر دولتى به عنوان همراه، یارى‏دهنده و تسریع کننده انجام تکالیف بزرگ کشور مى‏نگرد که به دلیل تعدد و فارغ بودن از حجم سنگین و بزرگ ساختار دولتى، توانایى حرکت جهشى و سریع در جهت رسیدن به اهداف نظام را داراست... زنان در جامعه اسلامى ایران نه فقط به عنوان نیمى از پیکر جامعه، بلکه به عنوان محور فرهنگساز و پیشگامان حرکت‏هاى اصیل و مردمى و به دور از منافع مادى و جناحى عمل کرده‏اند و با توجه به پیشینه تاریخى تشکل‏هاى مردمى و غیر رسمى زنان در قالب خیریه‏ها به یارى محرومان و مستضعفان شتافته‏اند و سابقه عملکردشان تنها به چند سال اخیر و در قالب فعالیت در سمن‏ها محدود نمى‏شود... ما امیدواریم با وجود مشکلات فرهنگى اقتصادى، اجتماعى که بر سر راه سمن‏هاست، شاهد حرکت فعال و نظام‏مند آنها به سمت ارتقاى کیفى که با برنامه‏ریزى و عزم جدى امکان‏پذیر است، باشیم.»
«مریم بهروزى» دبیر کل جامعه زینب (س)، نیز گفت: «زنان غربى یک قرن است که به خاطر دست یافتن به حقوق‏شان هشتم مارس را روز زن اعلام کرده‏اند آن هم در صورتى که هنوز حق‏کشى‏هایى نسبت به آنان اعمال مى‏شود و هنوز نتوانسته‏اند به تمام حقوق خود دست یابند؛ در حالى که پیامبر اکرم (ص) چهارده قرن قبل تحت فرامین الهى حقوقى را به زنان اعطا کرده است. آن هم در زمانى که حتى زن را آدم نمى‏دانستند. زن در اسلام در مقام دختر بودن، همسر بودن و مادر بودن ارزشمند است. چیزى که غرب ادعا مى‏کند به زنان داده است، اسلام چهارده قرن قبل کامل‏تر آن را به زن اعطا کرده است.
در انگلیس که حقوق زن و مرد را برابر کردند هنوز هم در بوق و کرنا مى‏دمند، ولى مثل زمان جاهلیت، اول زن را موجودى در خدمت مرد خواستند. ما مى‏توانیم با متفکرین دنیا به رقابت بپردازیم و ثابت کنیم که اسلام توجه بسیارى به زن قائل شده است. ارزشمند بودن زن در اسلام او را به عرصه حضور مى‏آورد، که زن مى‏تواند، و زن مى‏سازد. نمونه تربیت اسلام در زن هم حضرت فاطمه زهرا (س) و حضرت زینب (س) است که حتى در یک مقطع خاص توانستند به خاطر ایجاد تحول و با اتصال زنجیره انبیا با امامت، قیام کنند.
فرق ما با متفکرین غربى در این است که آنان اگر زن را به جاى مرد بگذارند مى‏گویند کار مهمى کرده‏اند در حالى که ما زن را اگر درست در جاى خودش بگذاریم مى‏گوییم کار خوبى کرده‏ایم. زن در جاى خودش بسیار والاست، زن اگر جاى مرد قرار بگیرد جایگاهى مسخ شده دارد و نمى‏تواند در آن جایگاه موفق شود.»
وى در ادامه در مورد تشکل‏هاى زنان گفت: «ما باید حیطه خودباورى را گسترش دهیم. در هر استان و شهرستانى باید نیازهاى زنان توسط خودشان بررسى شود و «NGO»هاى زنان افزایش پیدا کند تا هر آنچه زنان به آن احتیاج دارند توسط همین انجمن‏ها برآورده شود. باید این انجمن‏ها با همدیگر و با احزاب سیاسى تعامل داشته باشند تا بتوانند در تحولات اجتماعى تأثیرگذار شوند. باید تعداد زنان نماینده مجلس و شوراهاى شهر افزایش یابد و این امکان‏پذیر نیست مگر اینکه در سطح کلان به مدیریت زنان بیندیشیم.»

بازرسان شبکه انتخاب شدند
اعضاى پانزده نفرى شوراى مرکزى شبکه ارتباطى در اجلاس کیش براى سه سال انتخاب شده بودند ولى بازرسان هر سال در نشست عمومى مجدداً از سوى اعضا تغییر کرده و دو نفر دیگر براى بازرسى یک سال دیگر انتخاب مى‏شوند. جالب توجه هم اینجاست که پس از نامزد شدن افراد بسیارى دوباره خانم‏ها «پریسا اردلان» و «عاطفه پهلوان» که در اولین سال، بازرس شبکه بودند توانستند توسط اکثریت اعضا، دوباره رأى بیاورند و براى سال دوم به عنوان بازرس شبکه ایفاى نقش کنند.
دکتر «پریسا اردلان» که سابقه تدریس در چندین دانشگاه را دارد کارشناس و مسئول امور خانواده در سازمان علوم پزشکى شهر سارى است، در حال حاضر به عنوان یکى از مؤسسان، مشاور و پزشک در «انجمن دوستداران بهزیستى» و «گل یاس» که در حال خدمات‏دهى به مردم و بچه‏هاى بى‏سرپرست است، فعالیت مى‏کند. او که به مددکاران و دختران بى‏سرپرست مشاوره رایگان ارائه مى‏کند در زمینه کارآفرینى آنان نیز فعال است.
دکتر «اردلان» در مورد انگیزه کاندید شدن براى بازرسان شبکه گفت: «سال اول توسط یکى از دوستان متوجه اجلاس کیش شدم و به عنوان یک کارشناس به اجلاس رفتم و براى آشنایى بیشتر با شبکه و کنجکاوى که داشتم تصمیم گرفتم کاندیدا شوم ولى بعد با توجه به مشغولیت‏هاى بسیارى که داشتم حس کردم نمى‏توانم براى بازرسى وقت بگذارم ولى با اینکه مردد بودم به طور اتفاقى اسمم در کاندیدها رفت و رأى آوردم ولى در دوره دوم واقعاً معتقد به کار شبکه بودم و با وجود همان مشغولیت‏هاى همیشگى، قبول کردم که کاندید شوم و مثل سال گذشته براى حضور در جلسات شوراى مرکزى از سارى به تهران رفت و آمد داشته باشم.
نگاه من همیشه نگاه بازرسى است. سعى مى‏کنم امانت‏دارى را رعایت کنم و با هماهنگى و همت دیگر اعضا بتوانیم مداخله درستى در امور زنان کشور داشته باشیم. من به شخصه چشم‏انداز خوبى براى شبکه مى‏بینم و شبکه مى‏تواند با هدایت شبکه‏هاى زیرمجموعه و با ارائه خدمات بیشتر توانمندى‏هاى زن را شکوفاتر کند.
بازرس وظیفه بررسى با نگاهى تیزبین را دارد تا شبکه از اهدافش دور نیفتد. وظیفه ما این است کارى براى آنهایى که بعد از ما مى‏آیند انجام دهیم. زنانى که پایشان را از محیط خانه بیرون مى‏گذارند و تصمیم مى‏گیرند در مسائل اجتماعى مداخله کنند باید به قدم‏هایشان اهمیت داد. شبکه موظف است در مورد توانمندسازى این زنان و مدیران انجمن‏ها و احقاق حقوق زنان در مجامع بین‏المللى کارى انجام دهد. زنان ایران مى‏خواهند پلکان‏هاى ترقى را طى کنند و اگر در جایگاه مدیریتى قرار بگیرند هیچ وقت به شخص خودشان نمى‏اندیشند. جایگاه به انسان هویت نمى‏دهد بلکه انسان به آن جایگاه هویت مى‏بخشد.
مدیران نیز باید در سازمان‏هاى خود زنان نخبه را شناسایى و افتخار کنند که این زنان کارشناس در اداره آنها کار مى‏کنند نه اینکه زنان از امکانات شخصى خودشان هزینه کنند تا اثبات نمایند که قدرتى فراتر از آنچه تصور مى‏شود، دارند.»
«عاطفه پهلوان» دیگر بازرس شبکه که مدیر «انجمن مهرورزان توانا» در گرگان است در مورد انجمن خود گفت: «انجمن ما در سال 81 با هدف آموزش و توانمندسازى زنان و پیشگیرى از اعتیاد، ایدز و هپاتیت و رعایت بهداشت عمومى بر پا شد. کار ما در محلات حاشیه‏اى شهر گرگان است. با ایجاد جلسات مذهبى در میان مردم اعتماد آنها به ما جلب شده و ما نیز نیازهاى اهالى را مى‏سنجیم و با استفاده از نیروى کار داوطلبانه اعضا و با حضور پزشکان، کارشناسان و مشاوران رایگان، همایش بر پا کرده و در مورد آسیب‏هاى اجتماعى به زنان اطلاع‏رسانى مى‏کنیم.»
خانم «پهلوان» که دو دوره نایب رئیس مجمع مشورتى استان گلستان بوده، اضافه کرد: «گلستان یکى از استان‏هایى است که به جز استان تهران، مجمع مشورتى دارد و 60 تشکل زنان این استان را زیر پوشش فعالیت‏هاى خود قرار داده است.»
مجمع تشکل‏هاى غیر دولتى زنان گلستان چهار سال قبل به منظور توسعه کمى و کیفى تشکل‏هاى زنان در این استان تشکیل شده و قصد دارد کارگاههاى آموزشى در جهت توانمندسازى تشکل‏ها در استان برگزار کند.

ادامه دارد...

منبع: ماهنامه پیام زن 1386 شماره 182، اردیبهشت ۱۳۸۶/۰۲
نویسنده : مریم ‏ بصیرى

نظر شما