حسن حبیبی
زندگی و خدمات علمی و فرهنگی دکتر حسن حبیبی
دکتر حسن حبیبی (۱۳۱۵-۱۳۹۱)، یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های علمی، فرهنگی، و سیاسی ایران معاصر بود. او در طول زندگی خود با تلاش‌های خستگی‌ناپذیر در عرصه‌های مختلف علمی، فرهنگی، و اجتماعی، خدمات ارزنده‌ای به ایران و فرهنگ ایرانی ارائه داد. این شخصیت بزرگوار، با دانش عمیق، اخلاق انسانی، و عشق به وطن، چهره‌ای ماندگار در تاریخ ایران به‌جا گذاشت.
زندگی‌نامه
- تولد: سال ۱۳۱۵ در تهران.
- تحصیلات:
- دکترای حقوق و جامعه‌شناسی از دانشگاه سوربن فرانسه.
- تحصیلات اولیه در رشته‌های زبان و ادبیات فارسی و حقوق در ایران.
- ویژگی‌های شخصیتی:
- انسانی اخلاق‌مدار، فروتن، و بی‌تکبر.
- عاشق ایران و فرهنگ ایرانی.
- تواضع و فروتنی او در برخورد با افراد مختلف، از فقیر و غنی گرفته تا عالِم و عامی، زبانزد بود.
خدمات علمی و فرهنگی
۱. تألیفات و ترجمه‌ها
دکتر حبیبی در حوزه‌های مختلف علمی و فرهنگی، آثار ارزشمندی تألیف و ترجمه کرده است. برخی از آثار او عبارت‌اند از:
- تألیفات:
- در جستجوی ریشه‌ها (۱۳۷۳)
- جامعه، فرهنگ، سیاست (۱۳۶۳)
- در آیینه حقوق: مناظری از حقوق بین‌الملل (۱۳۶۷)
- یک حرف از هزاران درباره برخی از مسائل علمی و فرهنگی و هنری و تمدنی (۱۳۸۰)
- ترجمه‌ها:
- افضل‌الجهاد (۱۳۵۶)
- اسلام و مسلمانان در روسیه (۱۳۵۷)
- عهدین، قرآن و علم (۱۳۵۷)
- اخلاق نظری و علم آداب (۱۳۵۸)
- جبرهای اجتماعی و اختیار یا آزادی انسانی (۱۳۵۸)
- حقوق بین‌الملل عمومی (۱۳۸۲)
۲. خدمات در حوزه ایران‌شناسی
بنیاد ایران‌شناسی:
دکتر حبیبی در سال ۱۳۷۶ بنیاد ایران‌شناسی را تأسیس کرد و طرح‌های مهمی مانند:
- وصف خلیج فارس در نقشه‌های تاریخی
- شهرهای ایرانشهر
- مساجد دیرینه‌سال تهران
- بازارهای ایران
- تقسیمات کشوری ایران
را به اجرا درآورد.
طرح وصف خلیج فارس در نقشه‌های تاریخی موفق به دریافت جایزه خوارزمی در سال ۱۳۸۷ شد.
بازگرداندن شاهنامه شاه‌طهماسبی:
با تلاش‌های دکتر حبیبی، این اثر نفیس که یکی از شاهکارهای نگارگری ایران است، از خارج از کشور بازگردانده شد.
۳. تأسیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی
- دکتر حبیبی نخستین رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود.
- او طرح‌های بزرگی مانند واژه‌گزینی، فرهنگ‌نویسی، و زبان و گویش‌های ایرانی را در این فرهنگستان پایه‌گذاری کرد.
- با تلاش‌های او، فرهنگستان صاحب کتابخانه‌ای تخصصی در زمینه ادب فارسی شد.
۴. توجه به ادبیات کودکان
- دکتر حبیبی به ادبیات کودکان علاقه وافری داشت و در این زمینه مقاله‌ها و تحقیقات متعددی انجام داد.
- او در صدمین سالگرد پیاژه مقاله‌ای درباره کودکان نوشت و به ادبیات کودک توجه ویژه‌ای داشت.
- با پیشنهاد او، بزرگداشتی برای مهدی آذریزدی، پیشکسوت ادبیات کودکان، در سال ۱۳۸۵ برگزار شد.
خدمات سیاسی و اجتماعی
دکتر حبیبی علاوه بر خدمات علمی و فرهنگی، در عرصه سیاست نیز نقش برجسته‌ای داشت:
- عضو و سخنگوی شورای انقلاب.
- نماینده تهران در دوره اول مجلس شورای اسلامی.
- عضو شورای بازنگری قانون اساسی.
- معاون اول رئیس‌جمهور.
- عضو دیوان دائمی داوری (لاهه).
- رئیس هیأت امنای فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی.
ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی
- فروتنی و تواضع:
دکتر حبیبی با وجود مقامات و مسئولیت‌های بالای خود، همواره فردی فروتن و ساده‌زیست بود. - عشق به ایران:
او عاشق ایران و فرهنگ ایرانی بود و همیشه برای اعتلای وطن تلاش می‌کرد. - انسان‌دوستی:
دکتر حبیبی مرهم دردهای دردمندان بود و هرگز از کمک به نیازمندان دریغ نمی‌کرد. - پایبندی به اخلاق:
او در تمام زمینه‌های سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی به اخلاق‌مداری پایبند بود.
یادبود و میراث دکتر حبیبی
- درگذشت:
دکتر حسن حبیبی در ۱۲ بهمن ۱۳۹۱ درگذشت و ملت ایران یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های علمی و فرهنگی خود را از دست داد. - یادبود:
فرهنگستان زبان و ادب فارسی به یاد او، سروی در فضای سبز فرهنگستان کاشت. - میراث:
آثار و خدمات دکتر حبیبی به‌عنوان گنجینه‌ای ارزشمند، همواره الهام‌بخش پژوهشگران و علاقه‌مندان به فرهنگ و ادب ایران خواهد بود.
جمع‌بندی
دکتر حسن حبیبی، شخصیتی چندبعدی بود که در عرصه‌های علمی، فرهنگی، و سیاسی تأثیرات عمیقی بر جای گذاشت. او با عشق به ایران، اخلاق‌مداری، و تلاش‌های خستگی‌ناپذیر خود، الگویی برای نسل‌های آینده است. میراث او، از جمله تألیفات، ترجمه‌ها، و خدماتش به ایران‌شناسی و فرهنگستان زبان و ادب فارسی، همچنان درخشان و ماندگار است. روحش شاد و یادش گرامی.
نظر شما