قرآن در اینترنت
فهرست عناوین
منبع: روزنامه رسالت
محمد مهدی صمدی
برای پژوهش در زمینه قرآن و موضوعات وابسته به آن قبل از هر چیز باید معین کنید که دقیقا به دنبال چه چیزی هستید؟ این امر به شما کمک می‌کند که بدانید از کجا و چگونه و از چه ابزاری آغاز کنید. اگر چه این مرحله بسیار ساده به نظر می‌رسد، اما از اهمیت زیادی برخوردار است.
در یک نگاه کلی، دو روش را می‌توان پیش روی کاربران نهاد. البته واضح است که انتخاب هر یک از دو روش، به نوع مطلب و خواسته کاربر بستگی دارد. این دو راه عبارت‌اند از:
روش اول، مراجعه به موتورهای جستجو و استفاده از آنها برای دستیابی به مطلب مورد نظر است، و روش دوم، مراجعه به فضاهای طبقه‌بندی موضوعی در اینترنت است که شاهراه‌های اطلاعاتی، فهرست‌های راهنما و دسته‌بندی‌های موضوعی در پایگاه‌های قرآنی و اسلامی را شامل می‌شود.
در مورد روش اول مطلب خاصی را ارائه نمی‌کنیم؛ زیرا موتورهای جستجو و قابلیت‌های آن یک موضوع کلی‌اند و به موضوعات قرآنی اختصاص ندارند. موتورهای جستجو یک ابزارند؛ یعنی اطلاعات این پایگاه‌ها توسط کسی جمع‌آوری و طبقه‌بندی نشده است؛ بلکه ابزاری وجود دارد که اطلاعات داخل پایگاه‌ها را به صورت خودکار جمع‌آوری می‌کند و صفحات اینترنت را بر اساس خواسته ما مرتب کرده، نمایش می‌دهد، از این‌رو، در مورد اهمیت و جایگاه روش اول در اینجا به بیان مطالبی بسنده می‌نماییم.
این روش، زمانی کاربرد بهینه دارد که موتور جستجوی مناسبی را برگزینید و در جستجو نیز واژگان کلیدی خوبی را انتخاب کنید. چنانچه موضوع تحقیقی شما، موضوعی تازه، به روز و جزئی باشد، استفاده از موتورهای جستجو و شروع کار با آنها بهتر است. چون پایگاه داده‌های موتورهای جستجو بسیار وسیع است باید موضوع تحقیقی و نیز واژگان کلیدی مرتبط با آن که در کادر جستجو درج می‌شوند، کاملا مشخص و جزئی باشد؛ زیرا با امتحان یک موضوع کلی در موتور جستجوی بزرگ، نتایج بی شماری ارائه خواهد شد و قطعا نتایج نامربوط در آنها بسیار خواهد بود. در حال حاضر، بهترین و مناسب‌ترین ابزار برای این کار موتور جستجوی “گوگل” است که امروزه به عنوان معروف‌ترین و قدرت‌مندترین موتور جستجوی وب شناخته شده و به تعبیر دیگر، برای عده زیادی از کاربران در سراسر دنیا، به صفحه اول اینترنت تبدیل شده است.
برای دستیابی به منابع بهتر و مناسب‌تر از قسمت جستجوی پیشرفته گوگل استفاده کنید. در این قسمت می‌توانید کلمات و عبارات مورد جستجوی خود را به شکل‌های مختلف تعریف کنید و دامنه جستجو را به زبان، قالب هر پرونده (فایل)، زمان ارائه در اینترنت و جایگاه مطلب در صفحات وب محدود کنید. ضمن اینکه می‌توانید جستجوی خود را به نشانی خاصی در اینترنت نیز محدود نمایید.
اما در روش دوم، فرض بر این است که شما می‌خواهید از طریق دنبال کردن درخت موضوعات به مطلب مورد نظر خود برسید. برای این کار، چند محور به عنوان رئوس اصلی خواسته‌های شما مد نظر است. محورهای کلی که در این قبیل تحقیقات و پژوهش‌ها متصور است، عبارت‌اند از:
1
الف - متن قرآن و ترجمه
متن قرآن کریم در اینترنت بسیار عرضه شده و به آسانی قابل دستیابی است که البته برخی از آنها همراه با ویژگی‌هایی متفاوت ارائه شده‌اند. برای دسترسی به آیات و سوره‌ها بهترین مورد، جایی است که سوره و شماره آن قابل انتخاب باشد و امکان مقابله بین متن و ترجمه -عملا ترجمه‌های فارسی و انگلیسی- فراهم باشد و کاربر بتواند به‌سرعت متن را ملاحظه کند، ترجمه آن را ببینید و یا بین ترجمه‌های مختلف به مقایسه بپردازد. از این رو، پایگاه‌هایی که متن قرآن را همراه با اعراب به صورت فونت ارائه کرده‌اند، بهتر از پایگاه‌هایی هستند که متون را به صورت تصویر ارائه نموده‌اند که معمولا هنگام نمایش از سرعت کمتری برخوردارند.
چنانچه امکان جستجو در متن قرآن با ترجمه‌ها نیز فراهم باشد، امر تحقیق به مراتب آسان‌تر خواهد بود، و کاربر با سرعت بیشتری به مطالب خود دست می‌یابد.
برای این کار، پایگاه‌های زیر به عنوان بهترین پایگاه‌های داده در اینترنت معرفی می‌شوند:
1 .پایگاه الشیعهwww.al-shia.com
با امکان نمایش متن قرآن به صورتPDF و تصویر، و همچنین امکان مشاهده چهار ترجمه فارسی و جستجو در متن قرآن و ترجمه‌ها همراه با امکان شنیدن صوت آیه مورد نظر.
2. پایگاه قرآن مقدسwww.holyquran.net
با قابلیت جستجو در متن قرآن از طریق وارد کردن کلمه یا عبارت، محدود کردن دامنه جستجو به قسمتی خاص در قرآن.
3. پایگاه حوزهwww.hawzah.net
با امکان مشاهده متن قرآن و دو ترجمه فارسی آیت الله مکارم و استاد فولادوند و یک ترجمه انگلیسی همراه با امکان آشنایی با سوره‌ها از طریق کتاب “آشنایی با سوره‌ها”، تالیف استاد جواد محدثی.
4. پایگاه www.usc.edu/dept/msa/quran/index.html
برای مقایسه ترجمه انگلیسی یوسفعلی، شاکر و پیکثال با همدیگر به صورت آیه به آیه.
2
ب - تفسیر قرآن
به منظور استفاده از تفاسیر، نیاز اولیه کاربر دسترسی به متن تفاسیر و پس از آن، امکانات پژوهش در آنهاست. درباره ارائه متون تفسیری شیعه پایگاه‌های زیر در اختیار کاربران قرار دارد:
1 .پایگاه قرآن مقدس www.holyquran.net
متن کامل تفاسیر: المیزان، مجمع البیان، نورالثقلین و تقریب القرآن الی الاذهان در این پایگاه ارائه شده است.
2. پایگاه غدیر www.ghadeer.org
این پایگاه شامل متن کامل ترجمه تفسیر المیزان، تفسیر نمونه، تفسیر نور، تسنیم تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی و تفاسیر موضوعی و تک سوره‌ای از مرحوم شهید مطهری و استاد قرائتی می‌باشد.
3. پایگاه دانشگاه اسلامی www.u-of-islam.org
متن کامل تفسیر التبیان، نورالثقلین، کنز الدقائق، تفسیر بنائی، تفسیر امام عسکری و تفسیر عیاشی در این پایگاه قابل دستیابی است.
پایگاه‌های شیعی متاسفانه امکانات پژوهشی مناسبی برای متون اصلی تفسیری خود فراهم نکرده‌اند. با این حال در پایگاه “قرآن مقدس” این امکان وجود دارد که کاربر تفسیر هر آیه را با انتخاب یکی از سه تفسیر المیزان، نورالثقلین و تقریب‌القرآن الی الاذهان ملاحظه نماید. ضمن اینکه ترجمه انگلیسی هر آیه نیز در کنار آن نمایش داده می‌شود. همچنین در این پایگاه امکان کاوش در متن کتاب‌های تفسیری و سایر کتاب‌های مربوط به علوم قرآن نیز فراهم می‌باشد.
برای دسترسی به منابع تفسیری اهل سنت، به پایگاه الاسلام www.al-islam.com مراجعه کنید. آنچه در پایگاه‌های شیعی به عنوان یک نقطه ضعف نسبت به متون تفسیری به حساب می‌آمد، دقیقا نقطه مقابله آن را در این پایگاه می‌یابید.
امکانات پژوهش بسیار جالبی در این پایگاه طراحی شده است. گرچه بیشتر یا همه این قابلیت‌ها در برخی از پایگاه‌های دیگر اهل سنت نیز وجود دارد، اما در این مجال همین یک پایگاه به عنوان بهترین محیط برای این جهت معرفی می‌شود.
در صفحه قرآن پایگاه الاسلام می‌توان متن قرآن را به صورت تصویری زیبا و خوانا همراه با قابلیت‌های ذیل ملاحظه کرد: امکان انتخاب سوره، شماره سوره، شماره آیه، نام قاری، ترجمه قرآن به شش زبان: انگلیسی، فرانسه، ترک، مالایی، اندونزیایی و هلندی و امکان انتخاب تفسیر مورد نظر از میان تفاسیر ابن کثیر، جلالین، طبری و قرطبی. افزون بر اینکه تفسیر هر آیه به صورت جداگانه نمایش داده می‌شود و اختیار اعراب‌گذاری متن تمام متون تفسیری نیز در اختیار کاربر قرار دارد.
3
ج - علوم قرآنی
مباحث مربوط به علوم قرآنی را در دو پایگاه: حوزه www.hawzah.net و بلاغ www.balagh.net بیابید. نمودارهای درختی و مباحث طبقه‌بندی شده نسبتا مناسبی در هر دو پایگاه در این زمینه قرار دارد که از طریق درخت موضوعات و ریز موضوعات می‌توانید به مطالب مورد نظر خود دست یابید.
پایگاه‌های دیگری هم در این خصوص مطالبی را به صورت پراکنده آورده‌اند. در صورتی که دو پایگاه مذکور شما را از این جهت بی‌نیاز نکرد، بهتر است برای دسترسی به سایر مطالب، از طریق جستجو یا فهرست‌های مقالات قرآن اقدام کنید.
نظر شما