بومی سازی علوم انسانی در دانشگاه ها از جمله مسایلی است که مقام معظم رهبری به آن تأکید فراوان دارند و این مسأله از آن جهت اهمیت دارد که دانشگاه ها در پیشرفت علمی و فرهنگی کشور نقش بسزایی دارند و با توجه به اینکه سالانه میلیونها نفر در دانشگاه ها برای تحصیل وارد می شوند و از طرفی دیگر نیز در سال تعداد زیادی از دانشگاه ها فارغ التحصیل می شوند، بنابراین توجه به این مقوله دارای اهمیت می باشد، زیرا نقش علوم انسانی در اداره کشور بسیار مهم است.
اما علوم انسانی که امروز در دانشگاه ها تدریس می شود، اغلب برگرفته از منابع غیراسلامی است، زیرا قبل از انقلاب اسلامی وابستگی به حکومتهای سلطه طلب باعث شده بود که تدبیر و اندیشه های آنها در دانشگاه ها حاکم شود و چون سابقه دانشگاه ها حدود 80 سال بیشتر نیست و از یک طرف سلطه استعمار در کشور ما بعد از دوران قاجار زیاد شد و شکل گیری مراکز آموزش عالی با مدیریت غربی ها آغاز شد و همین امر نیز باعث شد تا قبل از انقلاب نیز اکثر متون درسی در دانشگاه ها به نوعی برگرفته از غربی ها باشد که این امر به دلایل گوناگون از جمله به واسطه ترجمه هایی که شده خیلی از عقاید غربی ها در مباحث علوم انسانی مثل جامعه شناسی، روان شناسی و غیره در دانشگاه ها مشهود باشد پس همه این عوامل باعث شد که تحول فرهنگی و بومی سازی علوم انسانی در دانشگاه ها مطرح شود و اصل این فکر با در نظر گرفتن این مسایل درست است. در سالهای اخیر برنامه ریزیهای زیادی در این راستا صورت گرفته ولی کافی نیست و وضعیت علوم انسانی امروزه در دانشگاه ها مطلوب نیست و مقام معظم رهبری نیز در فرمایشات خود بارها به آن اشاره کرده اند و نگرانی مقام معظم رهبری نیز از این جهت است که با توجه به سرمایه های بسیار مهم اسلامی که در حوزه علمیه و درون کشور وجود دارد طبیعتاً علوم انسانی در دانشگاه ها باید بر اساس علوم اسلامی و دینی پایه ریزی شود و آنچه که در دانشگاه ها تدریس می شود، بر اساس متون دینی و الهی باشد و مقام معظم رهبری هم تأکید دارند که فارغ التحصیلان دانشگاه ها با اندیشه های الهی و دینی فارغ التحصیل شوند نه با اندیشه های مادی و انسانی که در دانشگاه های غربی تهیه شده است. بنابراین بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیاز به تحول فرهنگی در کشور و متون درسی دانشگاه ها ضروری به نظر می رسد و امیدواریم آنچه را که امروز در دانشگاه ها شروع شده به سرانجام برسد. در این راستا شورای انقلاب فرهنگی که مهمترین مسؤولیت آن بررسی تحولات فرهنگی در دانشگاه ها که بخشی از آن نیز به متون درسی در دانشگاه ها مربوط می شود شکل گرفته است.
اینکه اگر بخواهیم متون دینی و مبانی آن در دانشگاه ها و علوم جای خود را پیدا کند و مبانی فکری دینی در متون درسی گنجانده شود، نیازمند این است که همه دست به دست هم دهند و محققان و اندیشمندانی که احساس مسؤولیت می کنند باید تأمل نمایند و راهکارهای لازم را برای تحقق منویات رهبری ارایه دهند، هر چند ایجاد تحول در حوزه علوم انسانی زمان بر است، زیرا فعالیتهای انجام شده در علوم انسانی باید گروهی و نظام مند باشد و به صورت فردی امکان پذیر نیست. در اینجا باید تیم هایی از مراکز مختلف جمع شوند و تقسیم کار کنند و برنامه های لازم را انجام دهند تا مبانی علوم انسانی در متون درسی گنجانده شود.
یکی دیگر از راه ها برای تغییر و تحول در علوم انسانی ایجاد وحدت حوزه و دانشگاه می باشد، زیرا با توجه به ظرفیتهای موجود در حوزه علمیه و از آنجا که فارغ التحصیلان حوزه از یک پایگاه فکری و دینی برخوردار هستند و خود به عنوان یک مبلغ عمل می کنند و شاخص های اسلامی در حوزه روز به روز رشد می کند، بنابر این لازم است در دانشگاه ها هم این گونه باشد.

منبع: روزنامه قدس ۱۳۸۹/۱۲/۱۲
نویسنده : سید رضا مؤدب