موسی معروفی، فرزند ” امین الملک” در سال ۱۲۶۸ در خانواده‌ای متدین و موسیقی دوست متولد شد.
او به موازات تحصیلات قدیمه ( کلاسیک) نزد آقا یوسف صورتگر، که از عکاسان خاص دربار ناصری بود نواختن سه تار را شروع کرد و گاه پیانو نیز می‌نواخت.
سپس او به محضر اساتید بزرگ آن زمان و دست آخر نزد ” درویش خان” رفت و شاگردی ” یا پیر جان” را به اشتیاق پذیرفت.
معروفی، سال‌ها کار کرد تا اینکه به اخذ نشان تبرزرین از دست درویش خان نائل شد.
وی پس از چندی، نزد سلطان حسین خان هنگ آفرین ( صاحب منصب نظام و نوازنده ویولون و سه تار) به فرا گرفتن ”‌نت” پرداخت.
او از همان سن نوجوانی به این فکر افتاد تا ردیف موسیقی سنتی ایران به خط نت نوشته و به زغم خود آن را از دستبرد زمان و آسیب محفوظ دارد. در سال ۱۳۰۲ به مدرسه ” کلنل علی نقی وزیری” رفت و معلومات علمی خود را در آنجا تکمیل کرد. اوبا اینکه از قابلیت‌های بسیار برای احراز مقام ” نوازنده حرفه‌ای” برخوردار بود، عشق به جمع‌اوری و نوشتن ردیف او را از صرافان نوازندگی انداخت و فقط به تدریس پرداخت.
برای نوشتن ردیف باهمه اساتید زنده زمان خود تماس گرفت تا با جمع‌آوری ردیف هر کدام از آن‌ها و انطباق آن‌ها با یکدیگر ، صحیح‌ترین روایت را بیابد.
این کار سی سال از عمر و وقت موسی خان را گرفت و در این چند سال، نخست دکتر لطف‌الله مفخم پایان ( موسیقی شناس)، و بعدها ” محمد بهارلو” ( نوازنده و آهنگساز) تنها یاوران او بودند.
جزوه ” آواز دشتی” نیز یادگار همین همکاری است.
معروفی در سال ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۷ که دوباره ضبط صفحات موسیقی باب شد، به همراه صبا و مشیر همایون و چند نفر دیگر به خارج مسافرت کرد و صفحاتی را پر نمود.
شیوه نوازندگی او تا سال ۱۳۰۲ که وارد مدرسه موسیقی کلنل شد، همان شیوه سنتی ” میرزا حسینقلی” و ” درویش” بود ولی بعد از آن تحت تاثیر مدرسه و تعلیمات کلنل، تغییراتی را در شیوه خود داد.
معروفی علاوه بر نوازندگی، ذوق آهنگسازی نیز داشت و در سال ۱۳۳۰، روح‌الله خالقی آهنگ‌ زیبای ” مرغ حق” را با شعر رهی معیری و آواز بنان در ارکستر گل‌ها اجرا کرد.
او در اوایل تاسیس رادیو، با نوازندگان آنجا همکاری داشت ولی این دوران خیلی کوتاه بود.
معروفی سال‌ها در هنرستان موسیقی ملی تدریس کرد و در پیچ و خم‌های توانفرسای سلسله مراتب اداری در فشار بود او برای انتشار هر یک از آثار خود، زحمات و سختی‌های فراوان کشید ولی با این حال از زحمات و مشقات توانفرسای او هیچ گونه تقدیری به عمل نیامد و حتی اداره‌ی هنرهای زیبا ، هنگام چاپ کتاب او به آوردن عنوان ساده ” گردآورنده‌ی موسیقی: معروفی” اکتفا کرد.
موسی معروفی در ۷ شهریور ۱۳۴۴ در تهران درگذشت