مجله  رواق اندیشه  رواق اندیشه، شماره 33، شهریور 1383 

نویسنده : شیرودی، مرتضی
مرتضی شیرودی[1]

چکیده:
کمی بیش از نیم قرن از شکل گیری اسرائیل می گذرد و در این دوره پنجاه ساله، صهیونیسم جهانی کوشیده است، رژیم اشغال گر قدس را سرزمینی بهشتی بنمایاند. نوشتار حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که آیا به راستی همین گونه است؟ البته پرسش دیگری را می توان از درون پرسش نخست بیرون کشید و آن این که: در صورت اثبات بحران در اسرائیل، علت یا علتهای این بحران چیست؟ پاسخ به این دو سؤال، تصویر کاملی از بحران و علت آن در رژیم صهیونیستی ارائه می کند.

مقدمه
روزنامه صهیونیستی معاریو، با انتشار یک نظرسنجی اعلان کرد که محبوبیت شارون به پایین ترین سطح خود از زمان تصدی پست نخست وزیری، در مارس سال 2001 (اسفند 1380) رسیده است. به گزارش خبرگزاری فرانسه، این روزنامه افزوده است: در این نظر سنجی، 59 درصد افراد از عملکرد شارون ناراضی، 33 درصد موافق و 8 درصد نیز درباره فعالیتهای وی در اداره امور، اظهار نظری نکردند.

این نظر سنجی که از سوی یک مؤسسه مستقل صهیونیستی انجام گرفته، از وخامت اقتصادی و بحران امنیتی در اسرائیل، به عنوان عامل اصلی نارضایتی عمومی و کاهش محبوبیت شارون نام برده است. برخی از این بحرانها بر پایه بعضی از منابع عبارتند از:

1- در آستانه برگزاری اجلاس سه جانبه آمریکا، رژیم صهیونیستی و دولت خود گردان فلسطین در اردن، درباره طرح نقشه راه (سال 1381)، وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی خواهان به رسمیت شناختن این رژیم از سوی کشورهای عربی در یک موضع گیری رسمی شد.

به گزارش روزنامه لبنانی السفیر، سیلوان شالوم، وزیر امور خارجه اسرائیل اعلام کرد: اسرائیل به واشنگتن پیشنهاد داده است که در پایان نشست سه جانبه آمریکا، اسرائیل و دولت خود گردان در اردن، از کشورهای عربی بخواهد که با صدور یک بیانیه رسمی مشترک، مشروعیت اسرائیل به عنوان یک کشور را به رسمیت بشناسند. بنابراین، اسرائیل هنوز با بحران شناسایی مواجه است.[2]

2 - روزنامه مصری الاهرام، در یکی از شماره های خرداد 1382 خود به نقل از رسانه های رژیم صهیونیستی خبر داد، در سال 2002 (1381)، 18 هزار یهودی در جریان مهاجرت معکوس از سرزمینهای اشغالی فلسطینی فرار کردند. بر پایه گزارش این روزنامه، منابع اسرائیلی خاطر نشان کردند که نرخ مهاجرت معکوس یهودیان در سال 2002 نسبت به سال 2001، 50 درصد افزایش یافته است. الاهرام افزود: منابع اسرائیلی دلیل افزایش مهاجرت یهودیان از فلسطین اشغالی را بحرانی شدن اوضاع امنیتی دانسته اند. بر اساس نظر سنجی که توسط یک آکادمی صهیونیستی انجام شده، از هر 5 اسرائیلی، دست کم یک نفر ترجیح می دهد از اسرائیل خارج شود. این نظر سنجی که بنا به درخواست مجلس رژیم صهیونیستی، توسط آکادمی هانوخ اسمیت انجام شده، مشخص می سازد بیش از 20 درصد اسرائیلی ها تمایل به زندگی در تل آویو ندارند و خواهان خروج فوری از مناطق اشغالی هستند.

پارلمان رژیم صهیونیستی به دنبال این مساله، پدیده روزافزون مهاجرت صهیونیستها از اسرائیل به کشورهای دیگر را بررسی کرد. عزمی بشاره، نماینده عرب پارلمان رژیم صهیونیستی دراین باره گفت: مهاجرت صهیونیستها به دلیل نبود امنیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در رژیمی مانند اسرائیل، امری طبیعی است؛ زیرا صهیونیستها تصور می کنند که اسرائیل از تمام نقاط جهان برای آنها امن تر است، در حالی که امروز اسرائیل بر طبق آمارهای بین المللی، به خطرناکترین مکان برای یهودیان جهان تبدیل شده است.

بر اساس اعلام موسسه آمار رژیم صهیونیستی، از سال 1327 (سالروز تشکیل رژیم اشغال گر قدس) تاکنون، بیش از 650 هزار اسرائیلی، کشورشان را ترک کرده اند، اما مجلس رژیم صهیونیستی این آمار را تا یک و نیم میلیون نفر اعلام کرده است. شارون، نخست وزیر رژیم صهیونیستی در سفر اخیر خود به مسکو، تلاش زیادی کرد تا هزاران اسرائیلی را که از مناطق اشغالی به روسیه باز گشته اند، برای بازگشت مجدد به اسرائیل متقاعد کند، اما تلاشهای وی با شکست مواجه شد.[3]

3- هزاران اسرائیلی در 29 شهریور 1382 به در خواست جنبش صلح، دست به تظاهرات زدند و خواستار خروج ارتش صهیونیستی از سرزمینهای اشغالی شدند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، در این تظاهرات 10 هزار نفری، تظاهر کنندگان، شعارهایی در مخالفت با اقدامات ارتش صهیونیستی در ترور فعالان فلسطینی و حمله به فلسطینیان سر دادند و برای نجات اسرائیل، خواستار خروج آن کشور از سرزمینهای فلسطین شدند.

همچنین، به دنبال اعتراض مجمع عمومی سازمان ملل متحد با طرح اخراج رئیس تشکیلات خودگردان از سرزمینهای اشغالی، مقامات صهیونیست، ابراز خشم کردند، ولی مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با صدور قطعنامه ای به اتفاق آرا از اسرائیل خواسته اند که از تهدید به اخراج عرفات دست بردارد.

در این حال، شائول موفاز، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی با تأکید بر حذف عرفات از صحنه، مدعی شد، عرفات منتظر دستیابی ایران به سلاحهای هسته ای است و اعتقاد دارد که در این صورت، فلسطینیان د ر شرایط بسیار بهتری می توانند حتی درباره اصل موجودیت کشور یهودی، مذاکرات را از سر بگیرند.[4] ضعف درونی رژیم صهیونیستی، آن را از شکل گیری هرگونه اتحاد مخالفین اسرائیل می ترساند.

4 - 27 خلبان اسرائیلی با امضای طوماری، مخالفت خود را با مشارکت در عملیات کشتار غیرنظامیان فلسطینی اعلام کردند. به نوشته روزنامه القبس، یکی از خلبانان این رژیم گفت: پایان اشغال مناطق فلسطینی، تنها راه حل مشکل خاورمیانه است. وی افزود: مخالف توجیه های فرماندهان نظامی رژیم صهیونیستی است که می گویند، عملیات گزینشی در مناطق فلسطینیان، به منزله عمل جراحی است که با هدف درمان صورت می گیرد.

وی تاکید کرد در دنیا هیچ جراحی وجود ندارد که با داس و تبر، جراحی کند. خبرگزاری فرانسه نیز گزارش داد: یک گروه از روشنفکران اسرائیلی از دادگاه عالی این رژیم خواستند، ژنرال دان ها لوتز، فرمانده نیروی هوایی اسرائیل را به جرم کشتار غیرنظامیان فلسطینی در حمله هوایی به غزه که به بهانه بازگرداندن ثبات به اسرائیل صورت گرفت، به مجازات مرگ محکوم کند.

موفاز، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در واکنش به طومار خلبانان نیروی هوایی، آن را نیرنگ و فریب خواند و گفت: به خلبانان فرصت داده شده است تا اشتباه خود را بپذیرند و توبه کنند. این در حالی است که معضلات اجتماعی این رژیم نیز اوج گرفته است.

روزنامه صهیونیستی «ها آرتص» نوشت، اعتصاب 50 هزار نفری کارمندان سازمانها و وزارتخانه های رژیم صهیونیستی در 8 مهر 1382 انجام شد. در این اعتصاب که در اعتراض به کاهش خدمات شهری انجام گرفت، کارمندان مؤسسه ملی بیمه و فرودگاه بین المللی بن گوریون نیز شرکت داشتند.[5]

5- آمریکا در 22 مهر 1382، قطعنامه پشنهادی فلسطینی ها در شورای امنیت، به منظور جلوگیری از امتداد دیوار به اصطلاح حائل، نژادپرستی یا امنیتی به زعم رژیم صهیونیستی به داخل کرانه غربی را وتو کرد. به گزارش رویترز از سازمان ملل متحد، در این قطعنامه همچنین طرحهای اسرائیل برای احداث 600 واحد مسکونی جدید در شهرکهای اسرائیلی در سرزمینهای فلسطینی محکوم شده بود.

آمریکا پس از ناکامی در جلب نظر دیگر اعضای شورای امنیت در دادن رأی منفی به این قطعنامه، آن را وتو کرد. گفتنی است، آمریکا در طول حیات نامشروع رژیم صهیونیستی تقریبا تمام قطعنامه های صادر شده در محکومیت جنایت این رژیم را وتو کرده و همواره، جنایات صهیونیستها را دفاع از خود دانسته است.[6]

6- امروز با گذشت حدود 60 سال از افسانه کشتار نازیها، شاهد پیدایش یهودی ستیزی در اروپا هستیم، و این یهودی ستیزی، فقط یهودیان را هدف قرار نداده، بلکه علیه اسرائیل نیز صورت می گیرد. به گزارش رویترز، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی، ضمن اعلام مطالب فوق گفت: یهودی ستیزی بین اعراب و مسلمانان نیز در حال گسترش است؛ لذا ما باید با این پدیده که در سطح گسترده ای در کشورهای عربی و اسلامی دیده می شود، مقابله کنیم. وی مدعی شد این پدیده نه فقط قتل عام یهودیان به دست نازیها را تکذیب می کند، بلکه دست به حملات هر روزه علیه ملت یهود و دولت اسرائیل می زند.

شالوم این سخنان را در آستانه دیدار با وزیر خارجه آلمان مطرح کرد. وی افزود: اسرائیل تنها تضمین کننده سلامت یهودیان است. علت این سخنان شالوم آن است که از زمان وحدت مجدد دو بخش آلمان در سال 1990، این کشور، صحنه گسترش یهودی ستیزی به ویژه در بخش شرقی است. مثلا در مهر 1382، دو مقبره یهودیان تخریب شد و نژاد پرستان، علامت نازیها را بر روی قبرها رسم کردند.[7]

7- طرحهای دولت رژیم صهیونیستی برای سامان دهی اوضاع اقتصادی نامطلوب کشور، با اعتراض واعتصاب کارمندان دفتر نخست وزیر رژیم اشغال گر مواجه شده و آنها درچارچوب این اعتصابات، از وصل کردن تماسهای تلفنی به دفتر نخست وزیری خودداری کرده اند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، یا کوف سیلترز، رئیس کمیته کارمندان دفتر شارون گفت: ما در اعتراض به طرحهای اخراج کارمندان از ادارات دولتی یا همان طرح ریاضت اقتصادی وزارت دارایی و تصمیم دولت برای تسلط بر صندوقهای بازنشستگی کارمندان، از وصل کردن تلفنها به نخست وزیر خودداری کردیم. وی هشدار داد اگر وزارت دارایی این طرح را متوقف نکند، نخست وزیر مجبور خواهد شد آب و غذای خود را بیاورد و ما نمی توانیم به چنین نخست وزیری سرویس ارائه کنیم. به هر روی، ما قصد داریم اعتصابات را تشدید کنیم.[8]

8 - درپی انتشار نتایج نظر سنجیها در اتحادیه اروپا مبنی بر این که بسیاری از مردم این قاره، رژیم صهیونیستی را بزرگترین تهدید علیه صلح در جهان می دانند، کمیسیون اروپا اعلام کرد، سازمانهای یهودی و اتحادیه اروپا در نظر دارند، به منظور بررسی علت این مسأله، سمیناری برگزار کنند.

به گزارش رویترز از بروکسل، این تصمیم پس از دیدار و گفتگوی رومانو پرودی، رئیس کمیسیون اروپا با گروه های مختلفی چون اتحادیه ضدافتراگویی و کنگره جهانی یهود مستقر در امریکا، اتخاذ شد. پرودی در این زمینه و در سخنانی در نیویورک گفت که از نتایج این نظر سنجیها بسیار نگران است.

پرودی افزود: این نتایج احتمالا نشانه احساسات یهودی ستیزی عمیق در اروپا است. بر اساس نتایج بررسیهای به عمل آمده در اروپا، 59 درصد اروپاییها، رژیم صهیونیستی را بیش از کشورهای ایران، آمریکا و کره شمالی، تهدید کننده صلح جهان می دانند. در این حال، فرانکو فراتینی، وزیر امور خارجه ایتالیا که کشورش ریاست دوره ای اتحادیه اروپا را بر عهده داشت، مدعی شد این نظر سنجی بر اساس سوالاتی مبهم، مطرح شده و نشان دهنده موضع اتحادیه اروپا نیست؟![9]

9 - نخست وزیر رژیم صهیونیستی به بحران اقتصادی فزاینده این رژیم و نقش اساسی نابسامانی امنیتی در این بحران، اعتراف کرد. آریل شارون در این باره گفت: اسرائیل در شرایط اقتصادی دشواری به سر می برد. با این حال، وی مدعی شد که وضعیت امنیتی واحساس ناامنی جامعه رژیم صهیونیستی، تنها علت این شرایط اقتصادی دشوار نیست، بلکه این امر به رکود اقتصاد جهانی نیز ارتباط دارد.

ولی سندیکای کارگران رژیم صهیونیستی تهدید کرده است که در صورت موافقت نکردن کابینه این رژیم با خواسته این سندیکادر مورد خودداری در کاهش دستمزدها، دست به اعتصاب خواهند زد.[10] بر اساس این ادله، رژیم اشغالگر قدس از بحران اقتصادی رنج می برد.

10 - ایتالیاییها احساسات خوبی نسبت به رژیم صهیونیستی و جامعه یهودی در کشورشان ندارند. به گزارش روزنامه هاآرتص، بر اساس نتایج یک نظر سنجی که از سوی انجمن تحقیق و به ریاست یک جامعه شناس ایتالیایی برجسته صورت پذیرفت، 17 درصد معتقد بودند که اگر رژیم صهیونیستی در کنار فلسطینیان نباشد، اوضاع بهتر خواهد بود. همچنین، 22 درصد از پاسخ دهندگان اظهار داشتند که شهروندان یهودی ایتالیا، ایتالیایی واقعی نیستند و 51 درصد آنان معتقدند تفکرات و روش زندگی یهودیها با ایتالیاییها متفاوت است.

در این نظر سنجی مشخص شد 52 درصد ایتالیاییها رژیم صهیونیستی را به عنوان یک نظام مشروع قبول ندارند. نظر سنجی مذکور متعاقب نظرسنجی اتحادیه اروپاست که در آن 59 درصد از شرکت کنندگان در نظر سنجی معتقد بودند رژیم صهیونیستی تهدیدی علیه صلح جهانی، به شمار می رود.

بر اساس خبری دیگر، مارتین هرمان، نماینده مجلس فدرال آلمان و عضو حزب دمکرات مسیحی این کشور به علت اظهارات ضد یهودی، از حزب خود اخراج شد. نامبرده در سالروز وحدت دو آلمان، یهودیان را عامل کشتار مردم روسیه در انقلاب کمونیستی و مسؤول برپایی جوخه های اعدام خوانده بود.[11] نتیجه این که، کاهش مشروعیت اسرائیل در جامعه اروپا رو به افزایش است.

11 - چهار رئیس سابق سرویس امنیتی داخلی رژیم صهیونیستی، موسوم به شین بث با هشدار شدید به آریل شارون، نسبت به فرو پاشی این رژیم ابراز نگرانی کردند. به نوشته روزنامه گاردین چاپ انگلیس، یاکوف پری، امی ایاکون، اوراهام شالوم و کارمی گیلون، ضمن انتقاد از سیاست های کنونی اسرائیل، گفتند: خودداری آریل شارون از پیگیری انعقاد صلح با فلسطینیان، اسرائیل را با خطر بزرگی روبرو کرده است.

پری گفت: ما در سراشیبی سقوط قرار داریم و اگر بخواهیم به کمک شمشیر زندگی کنیم، تنها خود را نابود خواهیم کرد. گیلون نیز گفت: دولت اسرائیل فقط با یک سئوال روبروست و آن این که چگونه از وقوع یک حمله دیگر جلوگیری کند. به این ترتیب، روشن است که ما به سوی نابودی پیش می رویم.

این چهار مقام صهیونیستی با تاکید بر لزوم اتخاذ گامهای سریع برای پایان دادن به اشغال مناطق فلسطینی افزودند، باید نوارغزه را با تمام دشواریهای آن ترک کنیم و شهرکهای غیر قانونی را برچینیم. اورهام شالوم با حمایت از اظهارات ژنرال گیلون، رئیس ستاد ارتش رژیم صهیونیستی، مبنی بر اشتباه بودن برخورد با غیر نظامیان فلسطینی گفت: ما باید یک بار و برای همیشه بپذیریم که طرف دیگری نیز وجود دارد و نیز مقاومت طرف مقابل، ناشی از اشغال سرزمینش است.[12]

12 - معاون نخست وزیر رژیم صهیونیستی در مصاحبه با رادیو اسرائیل اعلام کرد: این رژیم خود را در برابر قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره طرح صلح بین المللی خاورمیانه، موسوم به نقشه راه، متعهد نمی داند، ولی این امکان وجود دارد که ما با دولت جدید فلسطینی بر اساس نقشه راه وارد مذاکره شویم. شورای امنیت سازمان ملل متحد با وجود مخالفت شدید اسرائیل و مخالفتهای اولیه آمریکا، با اکثریت آرا، قطعنامه پیشنهادی روسیه در حمایت از نقشه راه و تشکیل کشور فلسطینی تا سال 2005 را به تصویب رساند.

گفتنی است، پیشتر، شارون در دیدار با پوتین، تلاش فراوانی کرد که از طرح مسکو برای تبدیل نقشه راه به یک قطعنامه لازم الاجرا در شورای امنیت جلوگیری به عمل آورد، اما با پاسخ منفی پوتین روبرو شد و بدون به دست آوردن هیچ نتیجه ای، به فلسطین اشغالی برگشت.[13]

13 - 760 هزار یهودی در سالهای اخیر به علل امنیتی، اقتصادی و اجتماعی، از فلسطین اشغالی مهاجرت کردند. وزارت امور مهاجران رژیم صهیونیستی، ضمن اعلام این خبر افزود: 370 تا 400 هزار نفر از این مهاجران در آمریکا، 70 هزار نفر در کانادا، 40 هزار نفر در فرانسه، 20 هزار نفر در انگلیس، 20 هزار نفر در استرالیاو بقیه در کشورهای اروپایی زندگی می کنند. این وزارتخانه افزود: بیشتر یهودیان ساکن آمریکا در شهرهای نیویورک و لوس آنجلس به سر می برند، به طوری که 130 هزار یهودی در نیویورک و 100 هزار یهودی در لوس آنجلس سکونت دارند.

این وزارتخانه نیز اعلام کرد: سن این مهاجران از 22 تا 42 سال است و اغلب آنها تحصیلات دانشگاهی دارند. اکثر این مهاجران پس از ناامید شدن از امکان موفقیت در اسرائیل و با توجه به اوضاع نامناسب امنیتی و اقتصادی، به خارج از فلسطین مهاجرت، و تعداد اندکی از آنها به علل اجتماعی از جمله طلاق، اسرائیل را ترک کرده اند. البته وزارت امور مهاجران می کوشد این مهاجرین را طی یک برنامه 5 ساله، به اسرائیل باز گرداند.[14]

14 - پارلمان رژیم صهیونیستی در دی 1382، با 58 رای موافق در برابر 46 رای مخالف، بودجه این رژیم را برای سال 2004 میلادی تصویب کرد. کل بودجه سال 2004 اسرائیل، معادل 59/33 میلیارد دلار است و نسبت به بودجه سال قبل، 2/2 میلیارد دلارکاهش یافته است. در این میان، بودجه امور نظامی اسرائیل، 13/5 میلیارد دلار تعیین شد. بنیامین نتانیاهو، وزیر دارایی اسرائیل از تصویب این بودجه که با ریاضت اقتصادی همراه شده است، ابراز خرسندی کرد، ولی موفاز، وزیر جنگ اسرائیل، با اعتراض به کاهش بودجه نظامی گفت: این بودجه به مثابه یک زلزله برای ارتش است، وی هشدار داد، کاهش بودجه نظامی بر عملیات حیاتی نظامی، تاثیر خواهد داشت، وبه امنیت ملی اسرائیل لطمه خواهد زد.

وی که به عنوان استاد دانشگاه هم شناخته می شود، افزود: ژنرالهای ارتش برای گرفتن امتیازات مالی تلاش می کنند و این امری طبیعی است، اما نتانیاهو آنها را از این عمل باز می دارد. منابع نظامی نیز بر این باورند که کاهش بودجه نظامی، بر نیروهای زمینی اسرائیل تاثیر زیادی خواهد داشت؛ زیرا برای مقابله با تهدیدهای متعارف کافی نیست.

طرفداران کاهش بودجه نظامی معتقدند، در شرایط فعلی، هیچ یک از دشمنان سابق، ما را تهدید نمی کنند. ما با مصر در صلح به سر می بریم، رژیم صدام در عراق از بین رفته است، اوضاع سوریه از سوی آمریکا تحت کنترل است و از سوی دیگر، به نظر می رسد تهدیدات مربوط به حملات غیر متعارف از سوی ایران و لیبی منتفی شده است و لذا دیگر دلیلی ندارد که همانند الگوی دوران جنگ 1973 رفتار کنیم.[15]

15 - حدود 50 هزار یهودی از مهاجران روسی که به خاطر مشکلات امنیتی و اقتصادی، قادر به ادامه زندگی در اسرائیل نبودند، به کشور اصلی خود در شوروی سابق بازگشتند. روزنامه اماراتی البیان، به نقل از روزنامه معاریو چاپ اسرائیل، با اعلام این خبر افزود: ناامیدی آنها نسبت به اوضاع اقتصادی و امنیتی در اسرائیل، و از سوی دیگر، بهبود وضعیت اقتصادی و ثبات اجتماعی شان در روسیه باعث شده یهودیان روسی تبار اسرائیل، روز به روز، علاقه بیشتری نسبت به بازگشت به موطن اصلیشان، یعنی روسیه، از خود نشان دهند.

این روزنامه در پایان نوشت: در پنج سال اخیر، میانگین مهاجرت از روسیه به اسرائیل، 75% کاهش داشته است. این در حالی است که آمریکا مبلغی معادل ده میلیون دلار از بودجه روزانه اش را به دولت اسرائیل برای بهبود وضع اقتصادی آن کشور، اختصاص داده است. این امر، تحت تاثیر فعالیت گروه ها و قدرتهایی است که در درون طبقه و هیأت حاکمه آمریکا به جانبداری از اسرائیل عمل می کنند، اما همه گروه های فعالِ تعیین کننده سیاستهای داخلی و خارجی آمریکا، موافق چنین امری نیستند.

رهبران و نمایندگان سیاهان نیز با توجه به این واقعیت، بارها نسبت به آن اعتراض کرده اند. جسی جکسن، لوئیس فرکان و آندرو یانگ، به کرّات تصریح کرده اند که اگر آنها قدرت حکومتی و سیاسی آمریکا را در حیطه اختیار داشته باشند، کمک ده میلیون دلاری آمریکا به اسرائیل را ابتدا در جهت بهبود اوضاع سیاهپوستان و سایر طبقات فقیر آمریکایی و امور مربوط به خدمات اجتماعی که در بهبود وضعیت زیستی مردم آمریکا تاثیر داشته باشد، صرف خواهند کرد.[16]

16 - یک گزارش تحقیقی از اسرائیل نشان می دهد که 75 درصد مردم این رژیم، زندگی در اسرائیل را شکنجه روحی می دانند، به طوری که دچار افسردگی و نگرانی شده اند. نشریه کول هزمان که در اسرائیل چاپ و منتشر می شود، در ادامه نوشت: بنابراین گزارش، 60 درصد اسرائیلیها، سیاستهای خشونت بار شارون را عامل افزایش حملات فلسطینیان علیه یهودیان دانسته و 50 درصد از آنان نیز از نبود امنیت جانی برای خود و خانواده شان رنج می برند.

روزنامه وایت ترکیه نیز با بیان این که شارون، سر دسته تروریستهای جهان است، نوشت: شارون از آغاز انتفاضه تاکنون، بیش از 3500 نفر را به قتل رسانده است. این قصاب فلسطینیها اکنون از سوی خود اسرائیلیها نیز به عنوان عامل خشونت و وحشت در منطقه معرفی می شود.[17]

17 - رژیم صهیونیستی از افزایش تعداد طرحهای اقتصادی که به علت رکود اقتصادی تعطیل شد، خبر داد. به گزارش یک شبکه تلویزیونی، این رژیم اذعان کرد: سال گذشته، 33 هزار طرح اقتصادی تعطیل شد. از سوی دیگر، اتحادیه های کارگری در اسرائیل اعلام کردند: شمار طرحهای تعطیل شده به 58 هزار طرح می رسد که در پی تعطیل شدن این طرحها، 170 هزار نفر بیکار شدند.

وزارت بازرگانی اسرائیل اعلام کرد: بیشترین طرحهای تعطیل شده به منطقه حیفا و 11 درصد از آنها به شهر قدس اختصاص دارد. خسارت و زیان اقتصادی وارد بر رژیم صهیونیستی ناشی از انتفاضه فلسطینی، بیش از 8 میلیارد دلار است.

بانک مرکزی رژیم غاصب اسرائیل در گزارش سالانه خود ضمن اعلام آمار فوق، انتفاضه را عامل اصلی رکود اقتصادی خود دانسته و افزود: این زیان شامل میلیاردها دلار هزینه های امنیتی و نظامی می شود. بر اساس همین گزارش، وخامت اوضاع اقتصادی فلسطینیان نیز به نوبه خود، تاثیر منفی بر اقتصاد اسرائیل می گذارد.[18]

نتیجه: ریشه ها و بسترهای بحران
روزنامه صهیونیستی هاآرتص نوشت: بر اساس نتایج نظر سنجی که یک مؤسسه تحقیقی در رام الله صورت داده، 75 درصد از مصاحبه شوندگان گفته اند: در شرائط کنونی، از حملات شهادت طلبانه، مانند آن چه در حیفا رخ داد، حمایت می کنند، و دو سوم از مصاحبه شونده ها نیز گفته اند: به اعتقاد آنان نقشه راه، مرده است. این روزنامه همچنین نوشت: در این نظر سنجی، 50 درصد از فلسطینیان از یاسر عرفات حمایت کرده اند که در مقایسه با ماه ژوئن، 15 درصد افزایش داشته است.

به نوشته هاآرتص، هواداران عرفات، علت حمایت خود از او را تهدیدات اسرائیل علیه وی عنوان کرده اند. بر اساس این نظر سنجی، 96 درصد از فلسطینیان معتقدند که آمریکا در برخورد با مسائل فلسطین، صادقانه عمل نمی کند.[19] توجه بیش از حد به جنگ و عملیات تروریستی توسط سازمانهای امنیتی و اجتماعی رژیم صهیونیستی، باعث غافل شدن از مسائل جوانان شده است.

رادیو تل آویو گزارش داد: یک سوم دانشجویان دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی رژیم صهیونیستی، معتاد به مواد مخدر هستند. مصرف مواد مخدر نه تنها میان دانشجویان، بلکه در مدارس هم رایج شده است. شارون، نخست وزیر اسراییل، همه سازمانهای امنیتی و اجتماعی رژیم صهیونیستی رابه مقابله با این خطر و اتخاذ تدابیر جدی و فوری فراخواند. همچنین، در نظر سنجی روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحرونوت، بیش از 60 درصد پرسش شوندگان، جامعه اسراییل را در مقایسه با دیگر جوامع، جامعه ای غیر سالم دانستند.[20]

اخباری را که برشمردیم، وجود بحران را در همه عرصه ها ثابت می کند، و هیچ جای تردید باقی نمی گذارد که اسرائیل، علی رغم ظاهر فریبنده، از بحرانهای فرساینده رنج می برد، اما جا دارد که بپرسیم، علت این بحرانها چیست؟

علتهای مختلفی را می توان برای این همه بحران، مطرح ساخت که از یک نظر، توجه فزاینده به ارتقای توان نظامی، موجب صرف بودجه کلان به این بخش و غفلت و یا عدم اختصاص بودجه لازم به بخش های دیگر است. به این ابعاد نظامی، حتی می توان یک مسأله مرتبط به آن را هم افزود و آن، مسأله انتفاضه است که تلاش اسرائیل برای مهار آن، هزینه های زیادی را بر او تحمیل کرده است. پروسه فوق را می توان عمیقتر از این و به شرح ذیل تبیین کرد:

1- رویکرد نظامی و امنیتی: برخورداری از ارتش مجهّز و روحیه میلیتاریستی[21]، دو ویژگی دولت غاصب اسرائیل است. ارتش که از ادغام چند سازمان نظامی و شبه نظامی، مانند هاشومیر (= نگهبان)، هاگانا (= سازمان دفاع یهودی)، پالماخ (= نیروهای هجومی)، ارگون (= سازمان نظامی ملی) در سال 1327 / 1948 پدید آمد، بقای رژیم صهیونیستی را تأمین کرده است.[22]

عنصر اصلی سیاست دفاع اسرائیل، باز داشتن دولتهای عربی از حمله به آن کشور، مقابله با مجاهدان فلسطینی، سرکوب هرگونه خطر تهدیدکننده و نیز حفظ هویت یهود است. با این حال، سیاست اسرائیل، عبارت از پایان دادن به نبرد دراز مدت و فرسایشی با اعراب است؛ زیرا: اولاً، اسرائیل نمی تواند برای مدتی بسیار به بسیج نظامی مردم بپردازد؛ ثانیا، امکانات اعراب برای ادامه جنگ دراز مدت بیشتر از اسرائیل است و ثالثا، عدم برخورداری از عمق استراتژیک[23]، آسیب پذیری مراکز حیاتی آن را افزایش داده است. از این رو، حمله غافل گیرانه، هجوم سریع متکی بر سلاح پیشرفته، آموزش بالا و تربیت نیروی انسانی کیفی، از اصول رزمی اسرائیل به شمار می رود.

نیروی زمینی اسرائیل، دارای 499 هزار عضو است که در دوازده لشکر زرهی و مکانیزه، چهار لشکر پیاده، پنج تیپ مستقل زرهی و مکانیزه و پنج تیپ چترباز و هوابرد، سازماندهی شده اند. این نیرو، دارای 3895 دستگاه تانک و 1925 قبضه توپ است. گسترش گروه زرهی و مکانیزه در ارتش اسرائیل، نشان دهنده نیاز به مانور سریع در میدان جنگ است.

نیروی هوایی نیز از 86500 عضو، 742 فروند هواپیمای جنگی، 253 بالگرد (= هلی کوپتر) رزمی و شناسایی، 93 هواپیمای ترابری و 136 هواپیمای آموزشی، هشداردهنده و جاسوسی برخوردار است. نیروی اسرائیل، مجهّز به سیستمهای پیشرفته الکترونیکی است. نیروی دریایی، 19 هزار عضو، سه زیر دریایی، قایقهای متعدد تندرو و بخش موشکی و هلی کوپترهای هجومی بسیار است.[24]

امضا نکردن پیمان منع سلاحهای هسته ای[25]، مخالفت با بازرسی بین المللی از تأسیسات اتمی، اعلام سازمان سیا (= CIA)[26] از توان اسرائیل در ساخت کلاهکهای هسته ای و تولید مواد مؤثر برای انفجار هسته ای، تردید درباره برخورداری اسرائیل از تسلیحات هسته ای را از میان برده است.

اسرائیل، تلاش خود برای دستیابی به تسلیحات هسته ای را وسیله ای برای کسب موازنه نظامی در رویارویی با خیل سربازان عرب و رهایی از خطرهای ناشی از عدم کمکهای بین المللی در مواقع بحرانی می داند. همچنین، اسرائیل، مقادیر بسیاری سلاح شیمیایی و میکروبی دارد که با موشکهای لانس، یریمو 3، شافیت 2 با برد 110، 750 و 4000 کیلومتر، قابل شلیک است.[27]

افزون بر این، اسرائیل در تولید و فروش تسلیحات متعارف[28]، فعّال است. صنایع نظامی اسرائیل که پیشرفته ترین و گسترده ترین صنایع نظامی خاورمیانه است، به تولید تانک، هواپیمای جنگی، خودروهای نظامی، قطعات توپ، سلاح سبک، سیستمهای الکترونیکی، انواع مهمات و موشک مشغولند.

هفتاد درصد از محصولات نظامی که توسط دویست شرکت عمومی و خصوصی تولید می شود و گاه، بالغ بر دو میلیارد دلار ارزش دارد، به امر صادرات اختصاص یافته است. کیفیت تجهیزات نظامی اسرائیل از موارد مشابه در جهان غرب بهتر و در برخی موارد، توان رقابت با محصولات نظامی غرب را داراست.

کشورهای چین، ترکیه و روسیه، از همکاران تولید سلاح نظامی اسرائیل و کشورهای جهان سوم از خریداران محصولات آنند.[29]

2- تأثیر انتفاضه بر اسرائیل: قیام مردم فلسطین یا انتفاضه، تأثیری ژرف بر اسرائیل داشته است که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:

الف) وقوع انتفاضه و ناکامی اسرائیل در سرکوب آن، صلح خواهی را در مردم و دولت اسرائیل به شدت تقویت کرده است، به گونه ای که این گرایش به صلح، موجب تأسیس مجلس صلح و امنیت در اسرائیل شده است. این مجلس، که با حضور سی تن از فرماندهان نظامی اسرائیل تشکیل شده است، می کوشد ثابت کند که چشم پوشی تدریجی از مناطق اشغالی (= غزه و نوار غربی)، نه به کاهش، بلکه به افزایش امنیت اسرائیل می انجامد.[30]

ب) دولت اسرائیل برای خاموش کردن انتفاضه، به روشهای خشونت آمیز (مانند شکستن دست و پای تظاهرکنندگان فلسطینی) پرداخته است. این موضوع، مخالفت افکار عمومی جهانی و حتی واکنش یهودیان آمریکا را در پی داشته که افزایش آن، نخست وزیر اسرائیل را وادار ساخت برای کاستن اضطراب و مخالفت جامعه یهودیانِ آمریکا به آن کشور سفر و اقدامات اسرائیل را توجیه کند و با گفتن «طغیان فلسطینیان نه فقط علیه اشغال، بلکه علیه موجودیت کشور اسرائیل است.»[31] به فریب و راضی کردن آنان بپردازد.

ج) انتفاضه، موجب بالا گرفتن اختلاف میان رهبران اسرائیلی و پدید آمدن شکاف آشکار میان احزاب اسرائیل از یک سو، و میان آنان و آمریکا از سوی دیگر شده است. به عنوان مثال، آمریکا برای خاموش کردن قیام مردم فلسطین، موضوع خودمختاری محدود فلسطینیان را در اراضی اشغالی پیشنهاد کرده که شیمون پرز از این ابتکار آمریکا حمایت کرد، اما نخست وزیر دولت اسرائیل، شامیر، با این طرح به مخالفت برخاسته است.[32]

د) هزینه سرکوب انتفاضه، برای اسرائیل تکان دهنده بوده است. صرف هزینه ای برابر با 000/650/1 دلار در هر روز، بخشی از هزینه های سرکوب قیام مردم فلسطین است. وانگهی، زیانهای مستقیم و غیرمستقیم انتفاضه بر اسرائیل بسیار است که زیان در بخش ساختمان سازی، کاهش درآمدهای ناشی از صنعت توریسم، تنزّل سه درصدی تولید ناخالص ملی، کم شدن صادرات در اراضی اشغالی، کاهش سیزده درصدی ارزش پول اسرائیل، پایین آمدن هشت درصدی دستمزدها و کسری تراز بازرگانی، از آن جمله است.

همچنین، قیام انتفاضه، موجب افزایش بیست و دو درصدی تورم، صعود رقم بیکاری به 2/7 درصد و افزایش هزینه های نظامی شده است. مرکز مطالعات استراتژیک دانشگاه تل آویو، از دست رفتن روحیه ارتش، انتقاد اروپا و آمریکا از اسرائیل، تشدید خشونت داخلی و بی اعتبار شدن موقعیت بین المللی اسرائیل را از دیگر پیامدهای انتفاضه می داند.[33]

پی نوشت ها:

[1] عضو هیأت علمی پژوهشی پژوهشکده تحقیقات اسلامی، مدرس دانشگاه، محقق و نویسنده.

[2] روزنامه های 15 آذر 1382.

[3] روزنامه های 13 خرداد 1382.

[4] روزنامه همشهری 8 دی 1382.

[5] روزنامه های 30 شهریور 1382.

[6] روزنامه های 8 مهر 1382.

[7] روزنامه های 23 مهر 1382.

[8] روزنامه های 1 آبان 1382.

[9] روزنامه های 6 آبان 1382.

[10] روزنامه های 14 آبان 1382.

[11] روزنامه های 20 آبان 1382.

[12] روزنامه های 21 آبان 1382.

[13] روزنامه های 25 آبان 1382.

[14] روزنامه های 1 آذر 1382.

[15] روزنامه های 4 آذر 1382.

[16] روزنامه های 20 دی 1382.

[17] جلال رفیع، بهشت شداد، ص 125.

[18] روزنامه های 25 اسفند 1382.

[19] روزنامه های 23 اسفند 1382 و روزنامه های 17 فروردین 1383.

[20] روزنامه همشهری 19 آذر 1382.

[21] ر.ک.: غازی اسماعیل ربابعه، استراتژی اسرائیل، ترجمه محمدرضا فاطمی سفیر، تهران، 1368، ص 33: روحیه میلیتاریستی به معنای حاکم بودن روح نظامی، اولویت بخشی به امور نظامی و ارج گذاری مضاعف به نظامیان است.

[22] مؤسسه مطالعات فلسطین، سیاست و حکومت رژیم صهیونیستی، اندیشه سازان نور، تهران، 1377، ص 333؛ آلاسدایر درایسدل و جرالداچ بلیک، جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا، ترجمه دره میرحیدر، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، تهران، 1370، ص 276.

[23] عمیق استراتژیک به این معنا است که مراکز حیاتی کشوری چون اسرائیل، به علت عرض کم این کشور در تیررس دشمنان قرار دارد و یا در صورت حمله دشمن ممکن است سریعا به اشغال مهاجم درآید.

[24] مؤسسه مطالعات فلسطین، پیشین، ص 242.

[25] در سال 1342 / 1963 قرارداد منع آزمایش های اتمی در جو، فضا، ماورای جو و زیر آب به امضای کشورهای آمریکا، شوروی سابق و انگلستان رسید. بعدها کشورهای دیگر نیز، به آن پیوستند. ر.ک.: علیرضا ازغندی و جلیل روشندل، مسائل نظامی استراتژیک معاصر، سمت، تهران، 1374، ص 251.

[26] سازمان مرکزی اطلاعات (= Centeval interligence agency) ر.ک.: علی آقابخشی، فرهنگ علوم سیاسی، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، تهران، 1374، ص 49.

[27] مؤسسه مطالعات فلسطین، پیشین، ص 247.

[28] سلاح متعارف به جنگ افزارهایی گفته می شود که فاقد توانایی در جنگ هسته ای، شیمیایی و میکروبی است؛ ر.ک.: جان ام. کالنیز، استراتژی بزرگ، اصول و رویه ها، ترجمه کورش بایندر، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، تهران، 1370، ص 496.

[29] مؤسسه مطالعات فلسطین، پیشین، ص 251.

[30] «دیدگاه فرماندهان نظامی رژیم صهیونیستی درباره آینده کرانه باختری و نوار غزه»، روزنامه اطلاعات 17 مرداد 1367، ص 8.

[31] «زمینه های پذیرش طرح غزه - اریحا توسط ساف»، روزنامه اطلاعات 25 دی 1372، ص 12.

[32] همان.

[33] «انزوای سیاسی رژیم صهیونیستی»، روزنامه اطلاعات 19 فروردین 1367، ص 12؛ «انتفاضه؛ آخرین راه رهایی»، روزنامه اطلاعات (15 تیر 1377)، ص 5.