نويسنده : سلطانی خلیفانی، ناصر 
استاد راهنما : پیشگاهی فرد، زهرا 
مقطع : کارشناسی ارشد 
استاد مشاور : افضلی، رسول 
رشته : جغرافیای سیاسی 
دانشگاه : دانشگاه تهران تاريخ دفاع : 1388

چکیده حاکمیت الگوی مرکز- پیرامون در فضای سرزمینی ایران، واقعیتی انکارناپذیر می باشد که در بسیاری از مطالعات، بر آن تاکید شده است. غالب این مطالعات به بررسی وضع موجود پرداخته و با کنکاش در شاخص های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی استانها و مناطق مختلف کشور، به این نتیجه منتهی شده اند که بیشتر استانها و مناطق کمتر توسعه یافته در مناطق پیرامونی و یا استانهای مرزی قرار دارند. این در حالی است که این مناطق از پتانسیلهای اقتصادی مطلوبی برخوردار می باشند. اما کاستی عمده در این طیف از مطالعات، عدم شناخت دلایل انحراف طرحهای آمایش سرزمینی از مسیر اصلی خود نیست بلکه ارائه ی تحلیلی دقیق از اتّخاذ چنین رویکردی (امنیت محور، ایدئولوژی محور و ...) از سوی آن دسته از عوامل تحقّق کامل طرحهای آمایش سرزمینی می باشد که در راس آن، دولت می باشد. دولت در تحقّق اهداف طراحی شده برای طرحهای آمایش سرزمینی و کاهش شکاف بین مرکز و پیرامون با نگرانی هایی مواجه می باشد که ریشه در شرایط حاکم بر آن جامعه، ذهنیت گرایی و دوری از درک واقعیات اجتماعی از سوی نخبگان علمی و انعکاس آن به نخبگان سیاسی و در نهایت، تاکید کورکورانه ی نخبگان سیاسی بر مفروضاتی غلط می باشد. در این راستا، در بخش نخست این رساله به این سئوال پرداخته شد آیا مقوله ی توسعه (ناشی از گردشگری) در جامعه ی مورد مطالعه ی پژوهش، دارای چه سطحی از پیامدهای مثبت سیاسی بوده تا بتواند دولت را از نگرانی موجود در قبال توسعه ی این مناطق رها سازد؟ یافته های پژوهش در این بخش، حاکی از پیامدهای مثبت توسعه (گردشگری به عنوان الگو) در برخی از مناطق مورد مطالعه ی پژوهش بود. اما در بخش دیگر این رساله، پاسخ به این سئوال مد نظر بود که کدام یک از بخشهای مورد نیاز برای توسعه ی گردشگری مرزی، مانع جدّی در مناطق مرزی مورد مطالعه می باشد که با مخاطب قرار دادن دولت در چهار متغیر اصلی (تقدّم امنیت بر توسعه، روابط خارجی محدود، ساختار سلسله مراتبی، و فقدان زیرساختها) از سوی دریافت کنندگان و ارائه کنندگان خدمات، دیدگاههای عمدتاً منفی این دو گروه در قبال سیاست ها و اقدامات دولت در بخش گردشگری منطقه ی مورد مطالعه مشخص