نويسنده : ابوالحسن شیرازی، حبیب اله

استاد راهنما : داود باوند

استاد مشاور : هوشنگ مقتدر، اسعد اردلان

استاد ناظر : دانشگاه : امام صادق (ع)

واحد : معارف اسلامی و علوم سیاسی

کلمات کليدي : آسیای مرکزی، مسلمانان، اسلام، روسیه، شوروی

هدف از این تحقیق، بررسی اوضاع ملیت های آسیای میانه بخصوص مسلمانان ، و سیاستهای روسیه در این منطقه می باشد. روش تحقیق در این پژوهش، روش کتابخانه ای است. همده ترین مباحثی که در این تحقیق بدانها پرداخته شده عبارتند از : سابقه تاریخی ، سیاست تزارها در آسیای میانه، اوضاع اجتماعی، اقتصادی ، فرهنگی ، مذهبی و تاریخی جمهوریهای اسلمان نشین آسیای میانه، اسلام در بحبوحه انقلاب اکتبر ، برخورد بلشویکها با مساله ملیتها، اسلام در شوروی پس از استقرار کمونیسم، سیاست استالین نسبت به مسلمانان بعد از جنگ جهانی دوم، طرح ادعام ملتها بعد از خروشچف، اصلاحات گورباچف و بالاخره تاثیر و نفوذ انقلاب اسلامی در جمهوریهای مسلمان نشین شوروی نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد ، هویت غیر روسی مسلمانان آسیای میانه و وفاداری مورد تردید آنها نیست به روسها، یکی از مشکلات اساسی مسکو می باشد. بحث از " سیاستهای جمعی مختلف" و گفتگو از " کیفیت" در برابر " کمیت " نسلهای آینده شوروی در مطبوعات آن کشور، حاکی از ترس روسها از بالندگی فرهنگهای، از جمله اسلام است، و تلاشهای آنها برای جذب این مسلمانان ، رضایت بخش نیست. در آسیای مینده و قفاز ، افزایش نفوس و آگاهی ملی سبب کسب مقام والا و ممتاز برای این اقوام در میان ملل شوروی شده است. حضور اسلام در روسیه شوروی نشان می د هد، تحلیل یک سویه، دین افیون توده هاست" ، بطور کامل درست نیست. حضور اسلام در زندگی مسلمانان روسیه، آن هم به شکل جدی، نشان می دهد که اسلام بیان و تظاهر و روبنایی از یک زیربنای فئودالی نبوده و وجودی استقلالی دارد. به دو دلیل زمامداران شوروی تا قبل از گورباچف اعتقادی به آزادی ادیان و یا دسته ای سیاسی و دینی نداشتند الف: مخالفت کمونیسم و مارکسیسم با دین ب: نظام تک حزبی در شوروی اجازه فعالیت به هیچ دسته، فرقه و مذهب و غیره را جز بلشویک نمی دهد. از این رو دولت برخلاف ادعایش که می گوید پیروان ادیان شوروی آزادند، نمی تواند بدانها آزادی بدهد. بنابراین مسلمانان نه تنها از این قاعده مستنثنی نیستند بلکه بدلیل اتحاد و ایمان مخحکمشان بیش از سایر ادیان تحت فشار هستند. از آنجا که اسلام دین جهان شمول است و از اتمام مسلمانان جهان حمایت می کند و نیز با توجه به اینکه انقلاب ایران یک انقلاب اسلامی است، باید در صدور این انقلاب به جهان، از جمله مناطق مورد مطالعه، کوشش شود ، و چنین جهتی در نامه تاریخی حضرت امام ( ره) به گورباچف مشاهده می شود.