انقلاب‌های عربی در کشورهای مسلمان منطقه که به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی، موجی از بیداری از اسلامی در دنیای اسلام به راه انداخت، ثمرات و اثراتی را در پی داشته است. درباره تفاوت‌ها و شباهت‌های این رخدادها در کشورهای عربی، با دکتر علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی و نماینده مردم بروجرد در مجلس شورای اسلامی به گفت‌و گو پرداختیم. هر چند در پایان از او درباره مسایل داخلی از جمله انتخابات آتی و شایبه دخالت برخی دولتی‌ها در این انتخابات، سوالاتی پرسیدیم.

تابناک: همان گونه که می دانید، موج بیداری اسلامی پس از حرکت عظیم مردم مصر در بهمن‌ ماه سال گذشته، در منطقه به راه افتاد. به نظر شما، تفاوت ها و شباهت هایی که بین حرکات مردمی در کشورهای گوناگون به ویژه در سوریه هست، چیست و نتایج این حرکت ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بروجردی: پدیده خیزش ملتها در شمال آفریقا و خاورمیانه، پدیده بسیار مهمی است که شکل گیری آن، برگرفته از بیداری اسلامی و طبیعی است که امکان وقوع چنین تحولاتی یک شبه وجود ندارد، بلکه ناشی از وجود عوامل متعدد و شکل گرفته در مدت زمان طولانی است.
همچنین وضعیت حکومت های حاکم در این کشورها، تأثیر بسیاری در ایجاد این خیزش ها و حرکت های مردمی داشته است. این عوامل را می توان به چهار بخش دسته بندی کرد:
یکی از علت‌های این انقلاب‌ها، ریشه در مسایل اقتصادی و زندگی جوامع این کشورها دارد. در کشورهایی که ما حرکت های مردمی را می بینیم، چهره زشت فقر، برای مردم آزار دهنده است؛ برای نمونه، در قاهره، چند میلیون انسان در گورستان زندگی می کنند و در همین شرایط، ما می بینیم که خانواده مبارک، ده ها میلیارد دلار را به سرمایه خانوادگی خود تبدیل می کند و در اختیار خود می گیرد و میزان سپرده های آنان در بانک های خارجی ارقام نجومی است.
البته همین وضعیت کم و بیش در دیگر کشورهای عربی نیز حاکم است و در مورد خانواده دیگر حاکمان دیکتاتور منطقه از جمله عبدالله صالح و بن علی نیز به همین صورت است. در چنین شرایطی است که مردم به شدت احساس نارضایتی می کنند و با توجه به اینکه نام این کشورها جمهوری است، این توقع می رود که مردم این افراد را برگزینند، نه اینکه با ترفندهای گوناگون، تبدیل به حکومت های پادشاهی شوند و ریاست جمهوری های مادام العمر داشته باشند.
دومین علت این رخدادها را می‌توان وابستگی این حکام به قدرت های بین المللی ـ که به عنوان دشمنان اسلام و مسلمین در افکار مردم و جهان اسلام مطرح است ـ دانست. تأثیر این عامل پس از موضع‌گیری‌های کشورهای منطقه در قبال جنگ 33 روزه و حمله رژیم صهیونیستی و محاصره غزه شدت گرفت؛ برای نمونه، درباره محاصره غزه، که صهیونیست ها مردم را سال ها در محاصره نگه می دارند و نمی گذارند، کمک های بین المللی به آنها برسد و در بدترین وضعیت زندگی و بهداشتی هستند، تنها راه‌های زنده ماندن آنها که همان راههای زیرزمینی است تا مواد غذایی را به غزه وارد کنند، از سوی رژیم وقت مصر بسته شد و با شدت با کسانی که به ساکنین بی دفاع غزه، کمک می‌کردند، برخورد می‌شد.
و یا این که از سوی دیگر، مبارک با دستور اسرائیل و آمریکا، اقدام به ایجاد دیواری بتنی با 20 متر عمق کرده بود، تا با این کار از کمک‌رسانی با محاصره شدگان جلوگیری کند. حسنی مبارک در همان زمان با ساختن این دیوار، باعث ایجاد تنفر مصری‌ها و سایر ملل عرب از حکومت مبارک شد.
سومین عامل، تأثیر شیوه و منش جمهوری اسلامی ایران در منطقه بود. در حالی که در سالیان متمادی، تصویری نامطلوب از حاکمیت در ذهن ملت‌های ایجاد شده بود، ملت‌های مسلمان منطقه می‌دیدند که کشوری مانند ایران، مدتهاست که با آمریکا درگیر شده و ابهت آن را زیر سوال برده است و هشت سال جنگ را تحمل کرده و در کنار این سختی ها منافع خود را نیز تأمین کرده است.
از سوی دیگر، در دفاع از منافع خود مانند انرژی هسته ای در مقابل قدرت های غربی ایستاده و توانسته است بر این دانش چیره شود و توانمندی های دفاعی خود را آنقدر بالا ببرد که از کشورهای مطرح در منطقه باشد. همچنین توانسته است، سیاست های انقلابی خود را به رغم مخالفت های آمریکا در دنیا جا بیندازد و یا در بعد علمی و تحقیقاتی، به یک آرزوی دست نیافته جهان اسلام ـ که ورود به فضاست ـ جامه تحقق ببخشد و به هیمن سبب در همه منطقه، تبدیل به الگو شود.
مردم منطقه دریافته اند که می توان در برابرآمریکا ایستاد و مبارزه کرد و در عین حال پیشرفت نمود و برد نیز با این سیاست است. آنان دریافتند با روشی که در پیش گرفته اند، هم عزت خود را از دست می دهند و هم کمترین رفاه اجتماعی خود را از دست داده اند و هم عزت انسانی و اسلامی و کرامت و اقتدار خود را و عملا به ابزاری برای حفظ منافع آمریکا تبدیل شده اند.
این تحولات در طول زمان شکل گرفته، ولی مانند قطاری است که به حرکت درآمده و به رغم تلاش هایی که آمریکایی ها انجام می دهند تا راه این انقلاب‌ها را منحرف کنند، هشیاری مردم به اندازه‌ای است که فریب نخواهند خورد و تغییرات پیش آمده نیز اساسی است؛ برای نمونه، در مصر حکومت دست نشانده آمریکا، عملا شکست خورده است. در لیبی و یمن که بافتی قبیله ای دارند، این نگرانی هست که سناریوی سودان در این کشورها اجرا شود و آنها را تجزیه کرده و تمامیت ارضی آن را از بین ببرند؛ این آفتی است که ملت های منطقه نباید فریب آن را بخورند، چرا که آنها به دنبال آن هستند تا به منابع و ثروت این کشورها دست اندازی کنند و به همین دلیل است که ناتو سریع وارد عمل می شود تا بتواند در این آب گل آلود ماهی بگیرد و به دنبال سود خود باشد.
*تابناک: خطراتی که حرکت‌های مردمی منطقه را، تهدید می‌کند تا چه حد می‌تواند، آیا می‌تواند مسیر این انقلاب‌ها را تغییر دهد؟
**بروجردی: قطار تحولات به راه افتاده است و قابل بازگشت نیست و به سمت حفظ منافع ملی این ملتها پیش می رود. لذا با آگهی‌هایی که ملت های مظلوم منطقه به دست آورده‌اند از یک سو و حس اعتماد به نفسی که از سرنگونی دیکتاتورهای عرب در آنها ایجاد شده از سوی دیگر، بعید است اجازه بدهند که شرایطی همچون گذشته بر آنها تحمیل شود.
*تابناک: بحرین یکی دیگر از کشورهای عربی است که موج بیداری اسلامی هم به ساحل‌های آن رسید؛ شرایط این کشور و حرکت‌ مردم در آن را چگونه تحلیل می کنید؟
**بروجردی: بحرین شرایط خاص خود را دارد؛ کشوری است کم جمعیت و کم وسعت که مردم آن سلاحی برای مقاومت ندارند. با این حال، همه دستگاه های پلیسی و امنیتی نمی توانند با مردم مقابله کنند. به همین دلیل است که دولت این کشور از دیگر کشورها همکاری می‌طلبد و این نشان دهنده پیروزی مردم بحرین و شکست این حکومت‌هاست؛ اما همان گونه که بارها مقامات جمهوری اسلامی گفته‌اند، تنها راه بحرین برای برون رفت از این شرایط، پذیرفتن اصول دمکراسی متداول در جهان و حقوق مردم است.
حاکمان این کشور باید انتخابات آزاد را بپذیرند و آنچه را مردم تصمیم گرفتند، ملاک و معیار باشد؛ اما در اینکه نقاط مشترک این حرکت‌های مردمی چیست، می‌توان گفت که: از ویژگی های مشترک این تحولات و خیزش‌ها، از یک ‌سو ضد آمریکایی و ضد استبدادی بودن آنهاست و از سوی دیگر، رنگ و بوی اسلامی آنهاست؛ بنابراین، می‌بینیم مردم منطقه عملا دنبال چیزهایی هستند که در راستای سیاست های جمهوری اسلامی است و این در حالی است که بر پایه آرمان‌های اصیل نظام اسلامی، ما از حرکت هایی که ضد استکبار و استبدادی است، حمایت می کنیم و اگر در جایی عکس این موضوع حاکم بود همانند سوریه، لزومی به حمایت از حرکت‌های غربی و غیراصیل مردمی نمی‌بینیم.
*تابناک: به سوریه اشاره کردید. اکنون پرسشی که مطرح است، این که چرا برخورد جمهوری اسامی با تحولات سوریه، با دیگر کشورها متفاوت است؟
**بروجردی: دلیل این مخالفت‌ها، ماهیت متفاوت نظام سوریه و اعتراضات در این کشور است. نظام سوریه بر خلاف حکومت هایی مانند مبارک در کنار مقاومت و نیروهای فلسطینی و حزب الله است و از سوی دیگر، همکاری بسیار خوبی با جمهوری اسلامی داشته است؛ افزون بر اینها، نظامی انقلابی، ضد استکباری و ضد آمریکایی در این کشور حاکم است. از بعد اقتصادی نیز تفاوت بشار اسد و دیگر حکومت های منطقه در این است که هیأت حاکم سوریه، به فکر ثروت اندوزی نیست و در کل ویژگی‌هایی که در دیگر کشورهای عربی حاکم بوده است، در سوریه حاکم نیست.
اما در بعد استکبار ستیزی حکومت اسد باید گفت، تمام ظرفیت آمریکا، اسرائیل و هم پیمانان آنها در منطقه در این راه به کار گرفته شده که این محور مقاومت را بشکنند. علت اینکه ما مخالف حرکت های مخالف بشار اسد هستیم، همین ویژگی هاست. در هر نقطه ای از دنیا اگر حرکتی ضد استبدادی و ضد استکباری باشد و رنگ و بوی اسلامی داشته باشد، قطعا مورد حمایت جمهوری اسلامی قرار خواهد گرفت.
وضعیت اقتصادی بسیاری از کشورهای منطقه مانند سوریه، ضعیف است و امکانات محدود دارند؛ اما تفاوت در این است که در سوریه، حاکمیت در این شرایط بد اقتصادی، تنها به فکر خود نیست و به ثروت اندوزی نپرداخته است. البته ایراداتی هم به دولت بشار اسد وارد است، که با ابتکار «اسد» مجموعه اصلاحاتی، در این کشور شکل گرفته و در راستای استقرار مردم سالاری، در حال اجراست.
اما مسأله این است که مخالفین با همراهی آمریکایی‌ها، این را به عنوان ضعف حکومت سوریه در نظر گرفته‌اند و به همین دلیل، تلاش دارند با وارد کردن فشارهای بیشتر، امتیازات بیشتری از دولت بشار اسد بگیرند؛ هر چند سوریه از بخش صعب العبور این گردنه عبور کرده و می تواند این سنگر مهم مقاومت را حفظ کند.
*تابناک: یکی از گروه‌هایی که در کشورهای عربی در سالیان متمادی در حال مبارزه با دیکتارتورهای عرب بود، گروه اخوان‌المسلمین است. پس از پایان تغییر و تحولات در منطقه، جایگاه اخوان المسلمین در منطقه در میان ملت‌های عرب چگونه خواهد بود؟
**بروجردی: در مصر و دیگر کشورها، اخوان المسلمین حرف اول را می زند و هم اکنون این تشکیلات، فرصتی را پیش روی خود می بیند و باید از این فرصت بیشترین بهره را ببرد و مراقب باشد که فریب آمریکا را نخورد. آمریکایی ها آنقدر پیچیده و شیطنت آمیز حرکت می کنند که اگر توجه نداشته باشند، امکان از دست رفتن این فرصت هست؛ بنابراین، اگر این گروه به خوبی شرایط را بسنجد، اخوان المسلمین می تواند نقش مهمی در نگهداری منافع مردم در این کشورها داشته باشد.
*تابناک: آیا این احتمال هست که حول محور اخوان المسلمین یک حرکت ناسیونالیستی عربی در منطقه شکل بگیرد؟
**بروجردی: باید دید نتیجه این انقلاب ها به کجا می رسد و چه نوع حکومت‌هایی در این کشورها حاکم خواهد شد، ولی جبهه ضد اسرائیلی تقویت خواهد شد.
*تابناک: در چند وقت اخیر، اقدامات تروریستی در ایران و همچنین در مرزهای کشور شدت یافته است؛ اما در مقابل، عراق حملات ایران به پژاک را محکوم کرده است. موضع کشور عراق را چگونه ارزیابی می کنید؟
**بروجردی: با توجه به اینکه در هر کشوری، حفظ امنیت و تمامیت ارضی، اولویت نخست را دارد، این حق نظام جمهوری اسلامی است که از خود در برابر شرارت‌های برخی مزدور مقاومت کند. ناگفته نماند که در مسأله نیز همچون گذشته نظام، نقش مقتدرانه ای در این موضوع ایفا کرده و این حرکت های ضد انقلابی به مقابله پرداخته است. در حرکت هایی که تروریست‌های پژاک انجام می دهند، مقصر اول کشور آلمان است که به رغم تذکرات متعدد جمهوری اسلامی، به وزرای کشور و وزیر خارجه کشور المان هشدارهایی در مورد رهبر این گروه دادیم که فردی ضد انقلاب است که اقامت آلمان را گرفته و نباید از وی حمایت کنند. متأسفانه کسانی هستند که به اینها اسکان می دهند.
از سوی دیگر، درست نیست که در اقلیم کردستان عراق به کسانی که شهروندان ایرانی را ترور می کنند، پناه دهند. این انتظار می رود، به دلیل رابطه قدیمی که سران این مناطق با ایران دارند، با این اقدامات برخورد کنند. این مهم نیست که اینها چه ملیت و قومیتی دارند. مگر ما با ضد انقلاب و منافقین برخورد نمی کنیم؟ کسی که علیه مردم دست به سلاح می برد، باید با وی برخورد شود. انتظار این است که با این اقدامات برخورد کنند، نه اینکه علیه ایران موضع بگیرند.
*تابناک: در خروج نام گروه منافقین از لیست گروه ها تروریستی آیا ناشی از ضعف دیپلماسی کشور نیست؟
**بروجردی: انگلیس سردمدار این خطای تاریخی اتحادیه اروپاست و انگلستان، نخستین کشوری بود که با تصیمات قوه قضائیه خود، آنها را از لیست گروه های تروریستی خارج کرده و دیگر کشورها نیز دنباله رو آن شدند؛ این به معنای حمایت آنها از تروریسم است و به هیچ وجه پذیرفتنی نیست. هدف آنها از این اقدام، فشار به جمهوری اسلامی است ولی غرب باید این را بداند که تروریسم کور است و دود حمایت از تروریسم به چشم خود آنها خواهد رفت و اتفاقاتی که در برخی کشورهای اروپایی رخ می دهد، نشان دهنده همین واقعیت است. باید هر چه سریع تر این اشتباه را جبران کنند و با توجه به پرونده قطور آنها در کشتار بی رحمانه بیش از دوازده هزار نفر انسان بی گناه، غربی ها از حمایت از آنها دست بردارند.
*تابناک: پس از برکناری آقای متکی و روی کار آمدن آقای صالحی و جریاناتی که در وزارت خارجه رخ داده است، این شایبه وجود دارد که جریاناتی است که تصمیمات مربوط به وزارت خارجه در این وزارتخانه گرفته نمی شود و دست هایی که در وزارت خارجه دخالت دارند؛ آیا همچنان موازی کاری در این وزارتخانه صورت می‌گیرد؟
**بروجردی: انتظار افکار عمومی از دستگاه دیپلماسی، برخورد با نشاط و فعال است و طبیعت کار سیاست خارجی نیز همین است. امیدواریم که آقای صالحی، بتواند این انتظار را به بهترین شکل برآورده کند. در کمیسیون امنیت ملی نیز پرسشی درباره موازی کاری در این وزارتخانه مطرح شد که وزیر خارجه نیز آشکارا اعلام کردند که در دوران وی، هیچ دخالتی در این عرصه نشده و چون مجلس در این مورد حساس است ـ همانند آن حساسیتی که درباره آن فرد نامناسب برای معاونت وزارت خارجه نشان داد، که تأثیرگذار نیز بود ـ گویا چنین اشتباهی دوباره تکرار نخواهد شد.
*تابناک: استفده از اموال عمومی و هزینه بیت‌المال برای یک نفر یا یگ گروه خاص، از جمله تخلف‌هایی است که در ماه‌های اخیر نسبت به آنها ابراز نگرانی شده است. با توجه به زمزمه های حضور جریان انحرافی در انتخابات آینده، این احتمال می رود که این گروه از منابع عمومی برای هزینه انتخابات استفاده کنند؛ نظر قانون‌ذار و وظیفه نهاد ناظر در این باره چیست؟
**بروجردی: قانون شفاف و روشن است و مجاری نظارتی، کار خود را به خوبی انجام خواهند داد و چهارچوب اجرایی انتخابات به گونه ای است که احتمال تقلب در انتخابات بسیار پایین است.
اینکه متأسفانه برخی از مسئولین اجرایی به خلاف از بیت المال برای تبلیغات و انتخابات به نفع فرد یا گروهی بهره برداری می‌کنند، به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست و ارگان های نظارتی و اطلاعاتی کشور، باید رصد کنند و اجازه ندهند از امکانات دولتی در امر انتخابات استفاده شود.
البته متأسفانه، برخی از نامزدهای انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی وارد تبلیغات زودهنگام شده‌اند، که هم از لحاظ قانونی و هم از لحاظ اخلاقی، کار درستی نیست و ناظران محترم، نباید اجازه تداوم چنین هنجار شکنی را بدهند و در صورت دیدن اینگونه تخلفات انتخاباتی با رد صلاحیت این متخلفین، مانع از حضور عده‌ای قانون شکن در مجلس شورای اسلامی شوند.
*تابناک: مسأله حضور جریان انحرافی و فعالیت های انتخاباتی آقای مشایی به عنوان لیدر این گروه، یکی از دغدغه های دلسوزان نظام است؛ احتمال حضور نمایندگان این جریان در مجلس تا چه اندازه است؟
**بروجردی: چون آستانه حساسیت در نظام بالا رفته و مردم نیز شناخت خوبی از این جریان دارند و با بصیرتی که با رهنمودهای رهبری در ملت ایجاد شده، احتمال حضور این جریان در مجلس پایین است و حتی اگر بخواهند با چهره های دیگری در انتخابات حضور پیدا کنند، نخواهند توانست به هدف خود برسند.
پرونده های افراد متهم به تخلفات مالی و سیاسی و تبعیت نکردن از رهبری و اقدام علیه امنیت ملی همچنان باز است.
*تابناک: بارها از تریبون‌های رسمی تذکرات تند و تیزی به جریان انحرافی داده شده است؛ زمان برخورد با این افراد، چه هنگامی فرا خواهد رسید و چرا با اینها مماشات می شود؟
**بروجردی: این از وظایف قوه قضائیه است که بر پایه قانون برخورد لازم را انجام دهد و پذیرفتنی نیست که افرادی با تخلفات آشکار، بر مصدر مسئولیت باشند، بلکه باید بنا بر قانون اقدامات لازم انجام شود و ما نیز در مجلس به دولت کمک می کنیم که کارش را انجام دهد و نظارت داریم و اما هدف ما این است که امور مملکت با ایرادگیری های پی در پی نگذرد و دولت بتواند کار خود را انجام دهد، ولی اگر در مواردی تخلفاتی دیده شد، وظیفه قانونی و شرعی مجلس این است که با آن برخورد لازم را انجام دهد .

منبع: / سایت خبری / تابناک ۱۳۹۰/۵/۱۷