مجله  پیام زن  شهریور 1375، شماره 54 

نویسنده : گ. ملکی
4
«یاد شهیدان رجایی و باهنر و هفته دولت گرامی باد»
ما اکرم النساء الاکریم و ما اهانهن الا لئیم

زنان را جز بزرگواران، بزرگ نمی دارند و جز لئیمان پست نمی شمارند. (پیغمبر اکرم«ص»)

صدای زنانی که شعار «استقلال»، «آزادی»، «جمهوری اسلامی» را سر داده بودند هنوز در گوشهایمان طنین انداز است. آنان داوطلبانه و بدون هیچ گونه فشاری علی رغم جو حاکم بر جامعه و خواست برنامه ریزان فرهنگی رژیم شاه، با حجاب اسلامی، همراه و همگام با مردان در صفوف منظم و به ندای رهبر و امامشان، نیازها، آرزوها و اراده اشان را برای به تحقق رساندن و پیاده کردن اصول اسلامی به گوش جهانیان می رساندند.

در هفده شهریور 57 و سایر تظاهرات، حضور زنان آگاه و مصمم در صفوف فشرده و تقدیم شهدای بسیار، در طول دوران انقلاب، در ترغیب مردان به حضور بیشتر تأثیر بسزایی داشت، که در انقلاب اسلامی تلاش برای رسیدن به آرمانها، اهداف و حفظ دستاوردها بین «زن» و «مرد» فرقی نداشت و همه یکپارچه و به عنوان «انسان» در جستجو و دستیابی به «نیازها» بودند.

زنان در هر کسوتی، «مادر»، «همسر»، «خواهر» و «فرزند»، مشوق اصلی مردان برای حضور و تداوم مبارزه بودند. از همین رو است که حضرت امام خمینی(ره) در تعبیر بسیار زیبایی فرموده اند: «از دامن زن مرد به معراج می رود»

با همه نقشی که زنان در به ثمر رساندن انقلاب اسلامی در حضور و تشویق به حضور مردان داشتند، آیا متناسب با سهمشان در پیروزی، از انقلاب سهم برده اند؟ چه بخشهایی از مشکلات و مسائل این قشر عظیم که نیمی از پیکره جامعه را تشکیل می دهند تا کنون حل شده است؟ چه اقداماتی برای رشد و تعالی این گروه از جامعه صورت گرفته است؟ طبق اصل بیست و یکم قانون اساسی، دولت موظف به حفظ حقوق زنان در همه جهات و ایجاد زمینه های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او، حمایت از مادران بخصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند و حمایت از کودکان بی سرپرست، ایجاد دادگاه صالح برای حفظ کیان و بقای خانواده، ایجاد بیمه خاص بیوگان و زنان سالخورده و بی سرپرست و سرانجام، اعطای قیمومت فرزندان به مادران شایسته در جهت غبطه آنها در صورت نبودن ولی شرعی، می باشد. به مناسبت هفته دولت بخشی از اقداماتی که برای حمایت از حقوق «زنان» صورت پذیرفته و به صورت قوانین و ... تدوین گردیده در سرفصلهایی به اطلاع خوانندگان خواهد رسید.

آموزش
* مهمترین ابزار خدمات
زنان: آموزش *

همیشه دختر امروز مادر فرداست    ز مادر است میسر بزرگی پسران
«پروین اعتصامی»

آموزش زنان عامل مهمی در پیشرفت کشورهای جهان سوم و از مهمترین ابزارها برای حضور قوی تر آنان در عرصه های مختلف می باشد. سرمایه گذاری افزون تر در امر آموزش زنان به معنای باور ضرورت رشد و تعالی بیشتر این قشر و پذیرش حضور عمیق تر آنان است.

بررسی وضعیت آموزش زنان پس از انقلاب اسلامی در مقایسه با سالهای قبل از 57، نکاتی را در این زمینه روشن می کند.

نسبت با سوادی زنان از 5/35 درصد در سال 1355 به 1/67 درصد در سال 1370 ارتقاء یافته است. (به این ترتیب در این سال 8/76 درصد زنان در نقاط شهری و 2/54 درصد زنان در نقاط روستایی کشور با سواد بوده اند.) گروههای سنی 9 ـ 6 ساله و 14 ـ 10 ساله بالاترین میزان با سوادی را در گروه زنان به ترتیب با 4/90 درصد و 8/90 درصد داراست. به سخن دیگر، از این گروههای سنی تقریبا 9 درصد فاقد سواد هستند. اهمیت آموزش و سوادآموزی و تشویق و ترغیب خانواده ها به آموزش دختران موجب کاهش درصد بی سوادی در این گروه شده است. به موازات افزایش سن دختران از درصد با سوادی آنان کاسته می شود. در گروه سنی 24 ـ 20 سال که آموزشهای اجباری نیز به پایان می رسد، فقط 2/76 درصد از این دختران با سواد هستند. کمترین میزان سوادآموزی را در گروههای سنی بالا و 64 ـ 60 ساله با 8/11 درصد مشاهده می کنیم.

برنامه های ارائه شده دولت بر محور پذیرش و آموزش از سنین پایین شروع می شود و درصد بی سوادی زنان که در سال 55 برابر 5/64 درصد بود، در سال 70 به حدود 33 درصد کاهش یافته است.

در بین استانهای کشور، تهران با 1/81 درصد بیشترین، درصد زنان با سواد و سیستان و بلوچستان با 8/40 درصد، کمترین میزان با سوادی را در بین خانمها دارا هستند. عوامل مختلفی از قبیل دسترسی به امکانات آموزشی و بافت فرهنگی ـ اجتماعی در این امر دخیل بوده است.

تعداد و درصد با سوادان زن بر حسب گروههای سنی

بر حسب آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران در سال 1370 جمعا 092/496 نفر از زنان دارای تحصیلات عالیه دانشگاهی بودند که از این تعداد 474696 نفر در نقاط شهری و 21396 نفر در نقاط روستایی کشور سکونت دارند. هر چند که رشد زنان تحصیل کرده به نسبت قبل از انقلاب چشمگیر است، لیکن در مقایسه با آمار مردان تحصیل کرده رقم پایینی را تشکیل می دهد.

روند پذیرش دانشجویان دختر در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی حاکی از سیر صعودی است. تعداد دانشجویان دختر از 71822 نفر در سال تحصیلی 68 ـ 67 به 105667 نفر در سال تحصیلی 72 ـ 71 بالغ شده است که حدود 47 درصد افزایش را نشان می دهد. در همین دوره تحصیلی تعداد دانشجویان دختر تربیت معلم نیز از 17122 نفر به 27109 نفر رسیده است؛ یعنی 58 درصد نسبت به دوره قبل به آمار آنها اضافه شده و مشغول به تحصیل بوده اند. تحصیل زنان نه تنها در افزایش بازدهی، بلکه در بهبود سلامت خانواده ها و تنظیم خانواده نقش مؤثری را ایفاء می کند. زنان تحصیل کرده از فرزندان کمتری برخوردارند و در کشور ما که افزایش جمعیت و نرخ رشد بالای آن مشکل آفرین است، حساسیت آموزش این قشر عظیم بیشتر نمود پیدا می کند.

«لونس سامرز» اقتصاددان برجسته جهانی اظهار داشته که هر یک سال تحصیل اضافی، کاهشی معادل 5 تا 10 درصد در میزان باروری زنان دارد.

کاهش نرخ رشد جمعیت از 8/3 به 8/1 در سال جاری می تواند یکی از آثار افزایش سطح تحصیلی زنان باشد.

از دیگر تسهیلات و مواردی که در خصوص آموزش و تحصیلات بانوان در نظر گرفته شده است می توان به این موارد اشاره کرد:

** تأسیس دانشگاه زنان در تهران، قم و رودهن.

** لغو محدودیت پذیرش دانشجوی دختر برای کلیه رشته های دانشگاهی که در 6/9/72 اعلام گردید.

** تأسیس اولین دانشگاه بانوان در مهر 73 تحت عنوان «دانشکده روانشناسی بالینی زنان» زیر نظر معاونت فرهنگی خواهران دانشگاه آزاد اسلامی در رودهن

** تأسیس دانشگاه زنان در تهران و دانشکده پزشکی در قم و تعیین سهمیه برای زنان در رشته های مختلف.

** قانون تخصیص سهمیه برای زنان در پذیرش دستیاری رشته های تخصصی پزشکی که بر طبق ماده واحده، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است حداقل 25 درصد از سهمیه پذیرش دستیاری در رشته های جراحی اعصاب، ارولوژی، ارتوپدی، گوش و حلق و بینی، چشم، رادیولوژی و روان پزشکی، در صورت وجود داوطلب 50 درصد سهمیه جراحی عمومی داخلی و قلب را به خانمهای پزشک قبول شده در گزینش کتبی دستیاری اختصاص دهد.

** با اصلاح قوانین ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان در دوره های آموزش عالی، همسران جانبازان بالای 50 درصد می توانند از سهمیه ورود رزمندگان استفاده کنند.

** بنا به اظهار وزیر کار، به زنان نیز از سال 70 مجوز تأسیس آموزشگاه فنی داده شده است.

** گشایش آموزش دوره فیلم سازی برای دختران از تاریخ دهم آبان ماه سال 67.

اشتغال
زنان به عنوان نیروهای بالقوه می توانند سهم عمده ای در رشد و توسعه اقتصادی هر جامعه ای داشته باشند و معمولاً در کشورهای توسعه یافته، نقش بیشتری در اقتصاد دارند و بار بیشتری از دوش اقتصاد خانواده و در نهایت اقتصادی ملی برمی دارند.

سهم زنان در نیروی کار در جمهوری اسلامی در سال 1371 (1992) برابر 19 درصد و پس از کشورهای چین با 43 درصد، ژاپن 38 درصد، مالزی 35 درصد، کره جنوبی 34 درصد، ترکیه 34 درصد، اندونزی 31 درصد و هند با 25 درصد قرار دارد.

تا پایان سال 1370 جمعا یک میلیون و 231 هزار نفر زن در مشاغل مختلف اشتغال داشته اند. از این تعداد 752000 نفر در نقاط شهری و 479000 نفر در نقاط روستایی بوده اند. اکثریت زنان ساکن مناطق روستایی به عنوان کارگران مشاغل تولیدی و حمل و نقل اشتغال به کار داشته اند، در حالی که از مدیران و کارمندان عالی رتبه اداری در مناطق روستایی زنی شاغل نبوده و یا آماری در دست نیست. اما بیشترین تعداد زنان ساکن مناطق شهری در مشاغل علمی، فنی، تخصصی مشغول به کار بوده و هزار نفر نیز در رده مدیران و کارمندان عالی رتبه اداری قرار داشته اند.

برای بهبود شرایط کار زنان در عرصه های مختلف، دولت

شاغلان زنان 10 ساله بیشتر برحسب گروههای عمده شغلی در نقاط شهری و روستایی
مهر 1370 (هزار نفر)

جمهوری اسلامی با تصویب شرایط کار زنان در مهرماه 66 موجب تسهیل شرایط اشتغال زنان گردید. از موارد مهمی که در این بخش بدان پرداخته شده است عبارت است از:

* در ماده 75، انجام کارهای خطرناک، سخت و زیان آور و نیز حمل بار بیشتر از حد مجاز با دست و بدون استفاده از وسایل مکانیکی برای کارگران زن ممنوع شد. همچنین این ماده، شورای عالی حفاظت فنی و بهداشتی کار را مکلف کرده که ضوابط و نوع و میزان این قبیل موارد را مشخص و به تصویب شورای عالی کار برساند.

* در ماده 76، این قانون به ممنوعیت انجام کار در شب برای کارگران زن تصریح شده و در ماده 77 قانون کار، مرخصی بارداری و زایمان کارگران زن جمعا به 90 روز افزایش یافته و در تبصره 1 این

ماده آورده شده است «کارگر زن پس از مرخصی زایمان به کار خود بازمی گردد و این مدت با تأیید سازمان تأمین اجتماعی جزء سوابق خدمت وی محسوب شده و حقوق طبق مقررات تأمین اجتماعی پرداخت می شود.»

در تبصره ماده 79 آمده است: آیین نامه اجرایی ضوابط تأسیس و اداره شیرخوارگاه و مهد کودک توسط سازمان بهزیستی کل کشور و پس از تصویب وزیر کار و امور اجتماعی به مرحله اجرا گذاشته می شود.

از دیگر قوانین حمایتی که در مورد اشتغال زنان از تصویب گذشته، می توان به این موارد اشاره کرد:

*** طبق ماده 3 از قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و ... مرخصی زایمان تا سه فرزند برای مادرانی که خود بچه را شیر می دهند در بخشهای دولتی و غیر دولتی 4 ماه می باشد.

** تبصره 1ـ مادران شیرده پس از شروع به کار مجدد در صورت ادامه شیردهی می توانند حداکثر تا 20 ماهگی کودک، روزانه یک ساعت از مرخصی (بدون کسر از مرخصی استحقاقی) استفاده کنند.

**تبصره 2- امنیت شغلی مادران پس از پایان مرخصی زایمان و در حین شیردهی باید تأمین شود.

*** در خصوص مشارکت زنان در مشاغل بالایی قضایی نیز پیشرفتهایی نسبت به چند سال گذشته حاصل شده است. زنان در سمت مشاور در دادگاهها خدمت می کنند و پایه قضایی دارند و برحسب آمار از 2661 نفر وکیل ثبت شده، 185 نفر زن هستند.

بنابه قانون مصوب 29/1/74، رئیس قوه قضائیه می تواند بانوانی را هم که واجد شرایط انتخاب قضات دادگستری مصوب 14/12/61 می باشند با پایه قضایی جهت تصدی پستهای مشاورت دیوان عدالت اداری، دادگاههای مدنی خاص، قاضی تحقیق و دفاتر مطالعات حقوقی و تدوین قوانین دادگستری و اداری سرپرستی صغار و مستشاری اداره حقوقی و سایر اداراتی که دارای پست قضایی هستند استخدام نماید.

*** براساس قانون اصلاح شده مقررات بازنشستگی مشمولان استخدام کشوری مصوب دی ماه سال 70، کارمندان زن با 20 سال سابقه خدمت می توانند بازنشسته شوند.

*** در مجلس چهارم نیز شغل و حرفه پرستاری جزء کارهای سخت و زیان آور محسوب

شد. از این رو سن بازنشستگی پرستاران کاهش یافت. ضمنا بر طبق قوانین لشگری که به تصویب رسید این گروه از زنان نیز می توانند با 20 سال خدمت، بازنشسته شوند. طرح بازنشستگی زنان کارگر با 20 سال سابقه کار که در مجلس چهارم به بحث گذاشته شد به تصویب نهایی و اجرا نرسید و در حال حاضر کارگران زن برخلاف زنان کارمند طبق قوانین تأمین اجتماعی در صورت انجام 30 سال تمام کار و پرداخت حق بیمه در سن 45 سالگی می توانند تقاضای بازنشستگی کنند.

*** اصلاح مواد 72 و77 و تبصره ماده 76 قانون تأمین اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده 76 و تغییر نسبت یک سی و پنجم مزد یا حقوق متوسط بیمه شده به یک سی ام در ماده 72 قانون و الحاق دو تبصره به ماده 76 مبنی بر کاهش سن بازنشستگی مردان به 50 سال و زنان به 45 سال. این عده در صورت 30 سال خدمت و پرداخت حق بیمه می توانند تقاضای بازنشستگی کنند. در صورت کار کردن در مناطق بد آب و هوا و یا کارهای سخت و زیان آور و پرداخت حق بیمه کامل، یا 20 سال خدمت متوالی و یا 25 سال خدمت متناوب می توانند درخواست بازنشستگی کنند.

*** تصویب طرح نیمه وقت بانوان شاغل در مراکز دولتی در تاریخ آذرماه سال 62 و الحاقیه آن مبنی بر تقلیل ساعت کار بانوان به سه چهارم ساعت مقرر بر حسب درخواست بانوان کارمند رسمی ثابت و موافقت بالاترین مقام مسؤول سازمان.

*** مستخدمین زن شاغل و بازنشسته و وظیفه بگیر که دارای همسر نبوده و یا همسر آنها معلول و قادر به کار نباشد و خود به تنهایی متکفل مخارج همسر و فرزندان خود می باشند از مزایای کمک هزینه عائله مندی موضوع بند (1) تبصره ماده (9) قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت بهره مند می شوند.

*** فارغ التحصیلان پزشکی زن در صورت قبولی در هیأت علمی از انجام خدمات قانونی قبل از دوره دستیاری معاف می باشند و فارغ التحصیلان خانم دامپزشک و سایر رشته های دامپزشکی از خدمت در نقاط محروم و ... که 3 تا 5 سال است معاف بوده و می توانند با رعایت سایر مقررات به استخدام دستگاههای اجرایی درآیند.

*** انتخاب کارگران نمونه زن در روز کارگر به منظور تشویق زن به حضور فعالانه تر در عرصه کار و تلاش.

در عین حال به همت دفتر امور زنان نهاد ریاست جمهوری طرح شناسایی و معرفی مشاغل خانگی بالغ بر 103 شغل تهیه شده است. در این طرح مشاغلی که در جامعه وجود دارد مورد شناسایی قرار گرفته و ابزار کار از قبیل سرمایه مورد نیاز، هزینه ها و سود حاصله برآورد شده و مشکلات موجود در این راه شناسایی و راه حلهایی نیز برای آن داده شده است.

ورزش
از آنجا که حضور ورزش زنان به شیوه ای که در رژیم قبل بود با دیدگاههای اسلامی سازگار نبود پس از انقلاب اسلامی با توجه به آرمانها و برای تطبیق ورزش بانوان با نظام اسلامی، اقدام به دگرگونی تشکیلات ورزشی بانوان گردید و به منظور تحقق اهداف تربیت بدنی برای همه و انطباق آن با شرع مقدس اسلام برای فعالیتهای ورزشی بانوان در چارچوب نظام اسلامی تشکیلاتی زیر نظر سازمان تربیت بدنی با اساسنامه مشخص به وجود آمد. بر طبق اساسنامه، تشکیلات ورزشی بانوان شامل اداره ورزش بانوان در تربیت بدنی، کمیته مشترک فعالیتهای فرهنگی - ورزشی بانوان و شورای هماهنگی فعالیتهای ورزشی بانوان بود.

کمیته ورزش بانوان در سال 60 تشکیل و به تربیت مربی، داور و برگزاری مسابقات بانوان در سطح کشور پرداخت. تلاش این کمیته در جهت تهیه امکانات ورزشی و برگزاری مسابقات در سطوح مختلف صورت می گرفت.

در بهمن ماه سال 71، اولین حرکت بین المللی بانوان کشورهای اسلامی با حضور 13 کشور و 1200 ورزشکار با شعار «همبستگی» در ایران و در رشته های مختلف در استادیوم 12000 نفری برگزار گردید. هدف از برگزاری این مسابقات ایجاد تفاهم و همبستگی بین کشورهای اسلامی از یک طرف و همگانی کردن ورزش بانوان از طرف دیگر، عنوان شده است. رئیس ستاد برگزاری مسابقات بانوان کشورهای اسلامی در این رابطه اظهار داشته است ما در پی ورزشهایی هستیم که سلامت و نشاط انسان را با حفظ حرمتها و حریمها ضمانت کند. روزنامه «لاکروا» چاپ پاریس در شماره اخیر خود به نقل از خانم فائزه هاشمی نوشت: ایران بیش از 3 هزار مربی زن، 100 داور زن و 8 داور بین المللی زن در امر قضاوت تربیت کرده است و در حال حاضر نیز بالغ بر 500 هزار نفر از زنان در باشگاههای مختلف ثبت نام کرده اند.

** از تاریخ 14/7/68 نیز در یازده استادیوم ورزشی و اختصاصی و در پارکهای مشخص از جمله پارک آیت اللّه طالقانی روزهایی از هفته به امر ورزش بانوان توجه بیشتری می شود.

** بر اساس تبصره 65 قانون برنامه دوم نیز دولت مکلف است نسبت به ایجاد و اختصاص امکانات ورزشی برای دانش آموزان دختر و بانوان و با در نظر گرفتن شؤون زن در جامعه اسلامی اقدام نماید.

و آخرین اقدام ورزشی بانوان، حضور یک زن تیرانداز برای اولین مرتبه در المپیک آتلانتا بود. «لیدا فریمان» اولین زنی است که بعد از انقلاب در بازیهای المپیک در رشته تیراندازی شرکت و پرچمدار هیأت ورزشی ایران بود. این آغازگر فصل نوینی در ورزش بانوان و صدالبته با تأکید بر حفظ شؤون زن مسلمان و ارزشهای اسلامی بویژه حجاب اسلامی است.

سیاست
** بالاترین پایگاه رسمی دولت برای زنان: پست مشاورت ریاست جمهوری در امور زنان **

پایه های اولیه مشارکت سیاسی زنان به دوران انقلاب و با حضور در هسته های بسیج زنان، مساجد و آنگاه پاسداری از پشت جبهه و تشویق و ترغیب مردان خود، به حضور در جبهه ها برای جلوگیری از هجوم رژیم بعث عراق ادامه یافت و آنگاه که لازم بود با حضور در عرصه انتخاب مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری، شیوه دیگری از مبارزه را در پیش گیرد، فعالانه در پای صندوقهای رأی به انتخاب نمایندگان اصلح پرداخت. در گامی دیگر با نامزد شدن در انتخابات مجلس شورای اسلامی و حضور در سنگر مجلس، فعالانه به مشارکت سیاسی همه جانبه پرداخت.

حضور 4 زن در دوره های اول، دوم و سوم مجلس و 9 زن در دوره چهارم و 10 زن در دوره پنجم و احتمال ورود زنان بیشتر در انتخابات میان دوره ای حکایت از سیر صعودی این حضور و تغییر باورها و ارزشهای حاکم می کند.

پست مشاور رئیس جمهوری در امور زنان از سال 1370 ایجاد گردید که بالاترین پایگاه رسمی دولت برای زنان است. در عین حال چندین مشاور وزیر و حدود 342 مدیر ارشد از زنان در نهادهای دولتی مشغول به کار هستند.

ایجاد تشکیلات مستقل زنان، گام مؤثر دیگری در انسجام و تلاش برای دفاع و پیاده کردن حقوق آنان بود که برداشته شد، برخی از این تشکلها از این قرارند:

دفتر امور زنان:

شهلا حبیبی اولین مشاور رئیس جمهوری در امور زنان در رأس آن قرار دارد. هدف اصلی اش را فراهم کردن شرایطی برای زنان مسلمان در دفاع از حقوقشان عنوان کرده است. در این راستا اقداماتی از قبیل ارائه طرحهای مختلف به مجلس، انجام تحقیقات کاربردی و حل مسایل زنان در برنامه های کوتاه و میان مدت را در ترازنامه کاری خود ارائه می دهد.

اعطای نشان دولتی به بانوان نمونه کشور برای شتاب بخشیدن به حرکتهای اصولی در جامعه جهت ایجاد زمینه مشارکت عظیم زنان در توسعه و پیشبرد اهداف اسلامی به درخواست شهلا حبیبی و موافقت ریاست جمهوری در سال 71 پذیرفته شد.

شورای فرهنگی و اجتماعی
زنان:

این شورا مرکب از 15 نفر زن متخصص و متعهد است و در مهرماه 66، در صد و بیست و ششمین اجلاس «شورای عالی انقلاب فرهنگی» آیین نامه آن تصویب شد. این شورا مرکب از صاحب نظران و شخصیتهای فرهنگی، اجتماعی، علمی، اسلامی و حقوقی زنان است و به منظور سیاستگذاری در مسایل فرهنگی و اجتماعی زنان و ایجاد هماهنگیهای لازم در این زمینه تشکیل شد.

ایجاد زمینه های مساعد رشد شخصیت و تأمین حقوق زنان، برنامه ریزی جهت نهاد مقدس خانواده، رفع موانع مشارکت زنان در فعالیتهای مختلف، رسیدگی به وضع زنان بی سرپرست، تدوین طرحهایی برای ارتقاء سطح آگاهیهای عمومی و تحصیلات عالیه زنان در برنامه کار این «شورا» قرار دارد.

تصویب «هفته زن» و نامگذاری آخرین روز آن که مصادف میلاد حضرت فاطمه زهرا(س) است به نام «روز مادر» در تجلیل و بزرگداشت از مقام «زن»، از جمله اقدامات اولیه این شوراست که از سال 1370 برقرار گردید.

جمعیت زنان:
این جمعیت در سال 66 با هدف حمایت از حقوق مستضعفین و مظلومان جهان، مبارزه با ارزشهای منحط شرقی و غربی و جایگزین کردن فرهنگ اصیل و متعالی اسلام تشکیل شد. این جمعیت دارای 8 واحد کار، طرح و برنامه، روابط عمومی، تحقیقات، تبلیغات، اطلاعات، امداد، انتشارات و تدارکات است. اعتلای فرهنگی، فکری و شخصیتی زن در راستای آرمانهای اسلامی در داخل و خارج از کشور و تقویت کیان خانواده و تربیت جوامع کوچک و پروراندن نو نهالانی که بازوی اسلام و انقلاب اسلامی می باشند و حمایت از حرکتهای سالم زنان در برنامه کاری جمعیت زنان قرار دارد.

از برنامه های بارز این گروه برگزاری دو «کنگره بین المللی زن» و بررسی نقش زن مسلمان در سطح منطقه و بین المللی و «زن و انقلاب جهانی اسلام» در سالهای 66 و 67 با حضور میهمانان خارجی بود.

دفتر امور زنان قوه قضاییه:
این دفتر با هدف آگاه کردن بانوان از حقوق شرعی و قانونی آنان و تحقیقات و مطالعات لازم در رابطه با مشکلات زنان و علل مراجعه آنان به مراجع قضایی و تسهیل مراجعه به مراجع قضایی تشکیل گردید و کار دفاع و حمایت از زنان را در مراجع قضایی کشور به عهده دارد.

اداره امور بین الملل زنان وزارت امور خارجه:

هماهنگی فعالیتهای بین المللی، بررسی وضعیت زنان مسلمان کشورها، شناسایی زمینه های کار و برنامه ریزی، گردآوری اطلاعات کمی و کیفی از وضعیت زنان در جمهوری اسلامی ایران، شناسایی سازمانهای دولتی و غیر دولتی داخلی و خارجی و برنامه ریزی پیرامون نیازهای فرهنگی زنان مسلمان کشورها از جمله برنامه ها و اهداف این اداره است.

کمیسیون امور بانوان:
وزارت کشور بر مبنای اصل 21 قانون اساسی مبنی بر فراهم کردن زمینه های مناسب و مساعد برای ارتقاء فرهنگی بانوان، در 18 مهرماه 1369 کمیسیونهای امور بانوان را در مراکز استانها و شهرستانها تشکیل داد. هدف این کمیسیونها رفع محدودیتهای فرهنگی خانمها، ایجاد اشتغال مناسب با منزلت خانمها، هسته های مشاوره برای حل مشکلات خانوادگی حقوقی، اخلاقی و روانی می باشد.

خانواده و اجتماع
زن از نخست بود رکن خانه هستی    که ساخت خانه بی پای بست و بنیان
«پروین اعتصامی»

حفظ کیان خانواده و حمایت از زنان بی سرپرست و دختران و ... از جمله مواردی است که به صراحت در قانون اساسی بدان اشاره و دولتمردان به ایجاد شرایط مورد نظر موظف گردیده اند. از عمده فعالیتهایی که در این زمینه ها انجام شده می توان به موارد ذیل اشاره داشت:

** سهیم نمودن زنان در نصف ثروت همسرانشان در صورت وقوع طلاق. این مورد جزء شروط ضمن عقد و در عقدنامه های جدید گنجانده شده است.

** اصلاح قانون طلاق که بر اساس آن و به هنگام طلاق، مرد موظف به پرداخت اجرت المثل می گردد. بر طبق تبصره 6 از قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، پرداخت اجرت المثل به زنانی که طلاق به درخواست آنان نبوده، پرداخت می شود.

** دادن مسؤولیت حضانت فرزندان به مادران و تقبل تربیت و پـرورش آنـان و سپـردن اموال غیر موروثی فرزندان به دست زنان

** ایجاد صندوق قرض الحسنه حمایتی برای زنان نیازمند به منظور گسترش چتر حمایتی از این قشر در سال 71 و به همت دفتر امور زنان

** با تصویب شورای عالی سازمان تأمین اجتماعی، دختران بیمه شده می توانند تا قبل از ازدواج از خدمات تأمین اجتماعی استفاده کنند. (مصوب 1368)

** همسران بیمه شدگان متوفی که شوهر اختیار کرده اند (عقد دائم) در صورت فوت شوهر دوم، توسط تأمین اجتماعی مجددا به آنها مستمری پرداخت خواهد شد. (مصوب 1374)

** تشکیل کارگاههای مشورتی بررسی سلامت دختران نوجوان و جوان برای مراقبت بهداشتی از مادران و نوزادان، تغذیه کودکان با شیر مادر و توجه به سلامت مادران باردار به منظور کاهش مرگ و میر مادران و نوزادان

** قانون تأمین زنان و کودکان بی سرپرست مصوب (24/8/71) بر اساس این قانون زنان و کودکان بی سرپرستی که تحت پوشش قوانین حمایتی دیگر نیستند از حمایتهای مقرر در این قانون بهره مند خواهند شد. اجرای این قانون بر عهده سازمان بهزیستی کشور گذارده شده که با همکاری کلیه وزارتخانه ها، سازمانهای دولتی و وابسته به دولت، مؤسسات عمومی و ... موظف به اجرای آن است.

** اختصاص کوپه ویژه برای خواهران در قطارها که در دی ماه سال 70 اعلام شد.

در گفتارها و نوشتارها در جستجوی نقش زنان، کیفیت حضور و باور مسؤولان جامعه بودیم. حال باید دید زنان مسؤول نسبت به جایگاه هم جنسان خود چگونه می اندیشند و مهمتر آنکه رهبری معظم دام ظله و ریاست جمهوری چه نقشی برای زنان قائل و جامعه را به چه مسیری در مورد آنان هدایت می کنند؟ در این بخش به باورها می پردازیم.

* در نظام الهی، زن و مرد در یک سطح قرار دارند و یکی حق ندارد خود را مفیدتر از دیگری بداند.

رهبر معظم انقلاب، 22/8/74
* تمام برنامه های فرهنگی باید در جهت شکوفا ساختن استعدادها و حضور آگاهانه زنان در صحنه های مختلف در چارچوب اهداف آرمانی اسلام و قرآن باشد.

ریاست جمهوری، 7/11/74
* زنان ایران برای رسیدن به بالاترین مقامها هیچ گونه محدودیتی ندارند ولی ما به دنبال روشهایی برای ایجاد زمینه رشد برای توده زنان کشور هستیم.

شهلا حبیبی مشاور رئیس جمهور،9/2/75
* زمینه های رشد زنان در مطبوعات فراهم است و ایجاد زمینه های بیشتر مطبوعاتی به تلاش خود زنان بستگی دارد.

سیمین بهزادپور، مشاور وزیرفرهنگ و ارشاد اسلامی، 9/2/75
* زن ایران در حال حاضر حجاب را پذیرفته و با چادر و

حجاب اسلامی در اجتماع ظاهر و فعالیت می نماید. همچنین زنان در زمینه های معلمی،پرستاری، پزشکی، تخصص زنان و کودکان فعالیت چشمگیر دارند.

خانم فلمن، اسلام شناس آلمانی،27/3/75
رژیم گذشته آزادی مرسوم غربی را برای زنان ایرانی به ارمغان می آورد و در باطن تبعات سویی را دامنگیرشان می کرد. زیرا زنان در آن زمان در بی سوادی، فقر فرهنگی و ظلم اجتماعی به سر می بردند. انقلاب اسلامی برای زنان، تحول فکری ریشه ای، پیشرفت در تمام شؤونات زندگی و مشارکت در فعالیتهای سیاسی را به ارمغان آورد.

نسرین مصفا، استاد حقوق بین الملل دانشگاه تهران،27/3/75
* زنان ایران، چه به عنوان نامزد نمایندگی و چه پای صندوقهای رأی نشان دادند که در نظام جمهوری اسلامی به رشد بالای سیاسی و فرهنگی رسیده اند.

مریم خزعلی، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان، 6/1/75
* تغییر معیارهای حضور اجتماعی زنان اگر چه ظاهرا عامل افت اشتغال زنان بوده، ولی با بالا رفتن سطح تخصص زنان، روند اشتغال زنان در مشاغل علمی و تخصصی رو به افزایش بوده است و این نشانگر توجه به کیفیت کار زنان می باشد.

بتول احمدی، مشاور وزیربهداشت در امور زنان،23/12/74
* حضور زنان آزاده بسیجی بعد از انقلاب اسلامی در تشکیلاتی به نام بسیج حضور قابل توجهی بوده است.

خواهر جمالی فرمانده کل
نیروهای مقاومت، 28/8/74

بسیاری از مصوبات، قوانین، دستورالعملها و ... که در حمایت از زن و جایگاه او، طی سالهای بعد از انقلاب اسلامی در کتب قوانین، سالنامه های آماری، روزنامه ها و مجلات و ... انعکاس یافته بود گردآوری و در این نوشتار آورده شده است.

دانستن این نکته که چه بخشهایی از این دستاوردها به عمل رسیده و آیا آنچه انجام شده در مقایسه با آنچه که باید انجام می شد، مطلوب بوده، نکته مهمی است. در اینجا ضمن سپاسگزاری از تلاشهایی که مسؤولین خدمتگزار در نظام جمهوری اسلامی در جهت رشد زنان و دستیابی آنان به حقوق و جایگاه انسانی اجتماعی خویش مبذول داشته اند، بر آنیم که بدانیم:

آیا قوانین، مصوبات و دستورالعملها همان گونه اجرا می شود که منظور نظر بوده است؟ آیا زنان به هنگام طلاق در تقسیم اموال و یا اخذ اجرت المثل و یا ... به راحتی و با استناد به قوانین مصوبه می توانند به حقوق خود دست یابند؟

با وجود سیر صعودی تعداد نمایندگان زن در مجلس شورای اسلامی، آیا حضور 10 نماینده زن از 270 نفر وضعیت مطلوب است؟

آیا منع شرعی، قانونی و ... در به دست آوردن پستهای وزارتی برای زنان وجود دارد یا هیچ زنی که توان وزیر شدن را داشته باشد، نداریم؟ چرا ورثه «زنان» نباید از مستمری و حقوق آنان استفاده کنند؟ مگر تفاوتی بین پرداختهای حق بیمه «مردان» و «زنان» وجود دارد؟

با وجودی که زنان کارمند، پرستاران و کارمندان زن نیروهای مسلح، می توانند با 20 سال بازنشسته شوند، چرا کارگران زن با وجود کار سختشان از چنین حقی برخوردار نیستند؟ چرا در سیستان و بلوچستان حدود 59 درصد از زنان و دختران ... بی سواد هستند؟ با وجودی که زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند، آیا وجود هزار نفر از زنان در گروه مدیران و کارمندان عالی رتبه کافی است؟

چرا .... آیا ....

تلاش ما بر این خواهد بود که در فرصتهای آینده، به تدریج و با مصاحبه ها، گزارشها و تحقیقات به صورت مستند به پاسخهای این سوالات و چراها دست پیدا کنیم.