نویسنده : حائری‌نسب

استاد راهنما : مهدی لکزایی

مقطع : کارشناسی ارشد

دانشگاه : دانشگاه ادیان و مذاهب

تاریخ دفاع : 1398

با ورود اسلام به ایران و به موازات گسترش آن، زرتشتیان با محرومیت های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مواجه گردیدند. در نتیجه، تعدادی از آنان به دین اسلام گرویدند و تنها گروه اندکی به آیین خویش باقی ماندند که از میان آن‌ها عده ‌ای ترک وطن کرده و عده‌ای دیگر در سرزمین آبا و اجدادی خود اقامت گزیدند. با وجود کاهش تعداد زرتشتیان در ایران تا دوران قاجاریه، در اواخر این دوره آنان نقشی مهم را در امور اقتصادی کشور و وقایع سیاسی آن دوران هم‌ چون مشروطیت بر عهده داشتند. وجود تجارت‌ خانه‌ های مهمی هم‌ چون جمشیدیان، جهانیان و یگانگی در این دوره بیانگر قدرت اقتصادی زرتشتیان در آن دوران بوده است. این تجارت‌ خانه‌ ها به امور مختلفی از جمله صرافی، بانک‌داری و زمین ‌داری می ‌پرداختند و با توجه به اشتهارشان به درست‌ کاری و نیک ‌کرداری که زرتشتیان بدان معروف بودند، مورد اعتماد مردم و حکومت وقت واقع شدند. با به ثمر رسیدن نهضت مشروطیت، زرتشتیان به عنوان یکی از اقلیت ‌های دینی، ارباب جمشید را که نفوذ اقتصادی بیشتری داشت، به نمایندگی خود راهی نخستین مجلس شورای ملی نمودند. بدین ترتیب، پس از گذشت چندین قرن، جامعه زرتشتی ایران از انزوا بیرون آمد. در عهد رضا شاه به دلیل تلاش‌ های وی در جهت کسب مشروعیت ملی و نیز نوسازی کشور و ایجاد دولتی مدرن، اندیشه ملی ‌گرایی به طور جدی مورد توجه قرار گرفت. در این روند، جامعه زرتشتیان و بزرگان آن در تحولات سیاسی، اجتماعی، فکری و فرهنگی ایران نقش مؤثری ایفا کردند و کوشیدند تحت عنوان وارثان اصلی تمدن ایران باستان، با استفاده از فضای مناسب عهد رضا شاه به تقویت اندیشه ‌ها و روی‌کردهای خود بپردازند.