مجله  فرهنگ زیارت  مهر ماه سال 1392 شماره 18 

نویسنده : حمیدرضا یونسی
روضه این بار نقش خود بر دار قالی می زند
هنر و هنرمندی از دیرباز با مردم ایران زمین عجین بوده و در عصر مدرنیته نیز هنوز این توان دستان ایرانیان است که زبانزد عام و خاص است و در برخی از موارد، همتایی برایش نیست. این توان و ظرفیت هنری کشور عزیزمان ایران بود که سبب عزیمت هیئت آستان مقدس امیرالمؤمنین (ع) شد؛ تا باز هم معجزۀ دستان ایرانیان را در خلق آثار هنری ببیند و به این امر اذعان کند.

از سوی دیگر، سرزمین بلند پایۀ ایران و فرهنگ غنی و پر افتخارمان همیشه برمدار توحید، آن هم بر سبیل عقلانیت حرکت کرده، این گوهر ناب توحید را نیز از عشق به چهارده نور مقدس که سرمنشأ خیر هستند، اخذ نموده، با ترکیب تولی به ایشان و تبری از دشمنانشان، روح معنویت را نیز در سرتاسر هنر مقدس خویش، حفظ نموده است و این، رمز پایداری این سرزمین و برکت آن، در طول تاریخ بوده و است.

جلوۀ این ترکیب و تزویج با ورود به کارگاه تولید قالی دست باف کاشان، آن هم به نام مقدس ائمه (علیهم السلام) به دست شیرزنان ایرانی هویداست. بزرگ مادرانی که علاوه بر تربیت شیر بچه گان شیعه در دامان پاکشان، رسالت را پایان یافته ندیده، با توان دستان ظریف خویش نیز در خدمت به سبیل رسول الله (ص) که همان صراط مستقیم است، نقش دل را بر ترنج قالی نشاندند و با اشک و آه خود، روضه ای در نوع خویش بی نظیر برپا کردند.

بزرگ انسان هایی که زهد و ساده زیستی شان، صمیمیتی دو چندان ایجاد نمود و شوق دیدن پرچم حرم علوی که تحفه ای گرانبها از سوی متولیان این آستان مقدس بود، دُر غلطان مروارید اشک را برگونه شان روان ساخت که بی شک، بکایی بی آلایش، و پالایش شده از صفای دل بود که اگر در همان حال دعایی می کردند، قریب به اجابت بود.

سرانجام، دعایشان نیز اجابت شد؛ چرا که با اعلام تشرف هر یک از قالی بافان به زیارت عتبات، به عنوان هدیۀ مسئول عتبه امیرالمؤمنین (ع)، آنان چنان نجوای دل سر دادند و تار قالی را به محبت اهل بیت (علیهم السلام) و پودش را به تبری از دشمنانشان چله کشیدند و گره بر دامان پاک فاطمی زدند که گویی تنها دعایشان در آن حال، همان تشرف به عتبات عراق بود که یافتند و گوارای وجودشان باد.

به زیارت عتبات، پیر و جوان، سالم و بیمار و مادر و دختر، همه بودند. هر یک به بهانه ای حضور داشت و چه زیبا بود علت حضور مادری که مبتلای به بیماری آسم بود و نذر کرده بود که بیاید و برای عتبات عالیات، فرش ببافد؛ تا بیماری اش شفا یابد و حال آن که محیط کارگاه قالی شرایطی دارد که برای این بیماران، نامناسب است؛ اما او معامله با چیز دیگری کرده بود و همۀ جوانب مادی را کنار زده و وقایع ماورایی را ملاک قرار داده بود.

چه زیبا بود توصیف جوان دختری که بهترین خاطرۀ خود از حضور در کارگاه قالی را همان تشرف به عتبات عالیات دانست و گفت: «گویی من با حضور در این مکان، احساس حضور در حرم اهل بیت (علیهم السلام) را دارم و وقتی نجوای زیارت عاشورا و دعاها در این مکان به گوشم می نشیند، آن احساس غیر قابل توصیف را با هیچ چیز دیگر معاوضه نخواهم کرد».

آن چه بیان شد، حال و هوایی بود که در بازدید شیخ ضیاءالدین زین الدین، مسئول عتبۀ امیرالمؤمینن (ع) و هیئت همراه از کارگاه های قالی بافی کاشان ایجاد شد. در حال حاضر، چهار کارگاه قالی بافی در کاشان مشغول تولید فرش های دست باف برای عتبات عالیات هستند که به گفتۀ مسئول ستاد بازسازی عتبات عالیات، در استان اصفهان، این خط تولید در دو بخش مشغول فعالیت است. بخش اول این تولید، مربوط به ستر فرش در حرم نجف اشرف، کربلای معلی، سامرا و کاظمین است و بخش دوم هم جهت ستر فرش در صحن حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام)، در نجف اشرف است که حدود ٢٢٠ هزار متر مربع است و ١١٠ هزار متر مربع آن زیارتی و ١١٠ هزار متر مربع دیگر آن مخصوص کتابخانه، مضیف و موزه می باشد.

به گفته حیدری، مسئول ستاد بازسازی عتبات عالیات استان اصفهان، تولید این فرش ها از سال گذشته آغاز شده است و همچنان ادامه دارد و بیش از هزار فرش باف در کاشان، در حال تولید این فرش ها هستند و در دو نوبت صبح و عصر مشغول فعالیت می باشند و هر کارگاه با توجه به نام هرکدام از اهل بیت (علیهم السلام) تقسیم بندی شده است و هر دار قالی مخصوص به یکی از ائمه (علیهم السلام) می باشد.

علی حیدری هدف از بازدید مسئول تولیت حرم مطهر حضرت علی (ع) و هیئت همراه از پروژه ملی فرش بافی عتبات عالیات در کاشان را آشنایی با کارهنرمندانه و پرارزش روند بافت فرش دست باف عتبات عالیات با کمک خیرین شهرستان کاشان عنوان کرد و افزود:

آیةالله شیخ ضیاالدین در این بازدید یک روزه، با نحوۀ تولید و اصالت فرش دست باف کاشان که به همت والای خیرین این شهرستان برای عتبات عراق در دست بافت است، آشنا شد.

مسئول عتبۀ امیرالمؤمنین (ع) با حضور در این کارگاه در فرایند تولید این فرش ها قرار گرفت و با حضور در کارگاه فرش راوند کاشان، یکی از فرش های مربوط به حرم اباعبدالله (ع) را که بافتش پایان یافته بود، از دار قالی پایین آورد و با دادن پرچم حرم امیرالمؤمنین (ع) به ایشان از زحمات بی بدیل این فرشبافان، قدردانی نمود.

وی در ادامۀ این سفر با حضور در دو کارگاه قالیبافی در شهر کاشان به صورت نمادین به بافت فرش پرداخت و هدیۀ وزین تشرف فرشبافان به عتبات را به ایشان اهدا کرد و توفیق خدمت به اهل بیت (علیهم السلام) را بس بزرگ توصیف نمود و گفت: «محبت اهل بیت (علیهم السلام)، نعمتی بزرگ است که نشانۀ سلامت دین هر فرد می باشد».

در پایان یادآور می شود که این بازدید، در روز جمعه ٣١ شهریورماه سال جاری با همراهی حجةالاسلام والمسلمین سیدمهدی علیزاده موسوی رئیس پژوهشکدۀ حج و زیارت بعثۀ مقام معظم رهبری، دکترهادی انصاری نمایندۀ دفتر آیةالله العظمی سیستانی، جمشید گودرزی مسئول امور هنری و صنعتی ستاد بازسازی عتبات عالیات، سیدمحسن واجدی مسئول پروژۀ ملی فرش بافی عتبات عالیات در کاشان و عبدالرحیم اباذری نماینده فصلنامه فرهنگ زیارت انجام شد.