قلب یکى از اعضاى حیاتى بدن است و مراقبت صحیح و دقیق از آن بسیار مهم است. بیمارى‏هاى قلبى و عروقى در صدر فهرست علل مرگ و میر در سرتاسر دنیا قرار دارند و روزانه میلیون‏ها نفر به علت عوارض ناشى از بیمارى‏ها نظیر حمله قلبى، دردهاى آنژینى و سکته قلبى در بیمارستان‏ها بسترى مى‏شوند و متأسفانه تعدادى نیز جان خود را از دست مى‏دهند. در این بیمارى‏ها در ابتدا هیچ علامت آشکارى وجود ندارد اما زمانى که آسیب به سرخرگ‏ها آن قدر جدى شود که جریان خون به قلب محدود شود سبب بروز درد خواهد شد. مسدود شدن کامل یک سرخرگ که به قلب خون‏رسانى مى‏کند منجر به حمله قلبى مى‏شود.
آنچه سبب بروز بیمارى قلبى مى‏شود تشکیل تدریجى رسوب‏هاى چربى یا پلاک‏ها در لایه داخلى دیواره سرخرگ‏ها مى‏باشد. این رسوب‏ها سبب محدود کردن عبور خون مى‏شوند که این پدیده را تصلب شرائین مى‏نامند.
به عبارتى تصلب شرائین سخت و ضخیم شدن جدار سرخرگ‏هاست. سرخرگ‏هاى مخصوص قلب به نام کرونر شاید از مهم‏ترین سرخرگ‏هاى بدن باشند زیرا به خود ماهیچه قلب خون مى‏رسانند. وقتى به ماهیچه قلب خون کافى نرسد بیمار به درد جلوى قفسه سینه یعنى درد ویژه بیمارى قلبى دچار مى‏شود. این درد نشانه این است که چیزى درون سرخرگ‏ها مانع رسیدن جریان خون به قسمتى از قلب شده است. در چنین حالتى اگر مى‏توانستید درون سرخرگ‏ها را ببینید، برآمدگى‏هایى در دیواره آنها مشاهده مى‏کردید که آن را پلاک نامند. این پلاک‏ها از شدت جریان خون درون رگ‏ها مى‏کاهند. شناخته شده‏ترین عواملى که خطر ابتلا به بیمارى‏هاى قلبى را افزایش مى‏دهند عبارتند از بالا بودن میزان کلسترول خون، استعمال دخانیات، افزایش فشار خون و زندگى بدون تحرک. ارتباط مستقیمى میان رژیم غذایى و بیمارى قلبى وجود دارد و با دریافت یک رژیم غذایى سالم مى‏توان سلامت قلب و دستگاه گردش خون را حفظ کرد.
بعضى از چربى‏ها، تمایل بیشترى به رسوب در دیواره عروق و ایجاد بیمارى‏هاى قلبى دارند. چربى‏هاى اشباع شده و ترانس از این دسته هستند که بیشتر در غذاهاى حیوانى مانند گوشت، شیر پرچرب و ... وجود دارند. این گروه از مواد غذایى با افزایش کلسترول بد منجر به تصلب شرائین یا سخت شدن رگ‏ها مى‏شود. مى‏توان به جاى استفاده از این غذا از روغن‏هاى غیراشباع (مایع) مانند روغن آفتاب‏گردان و ... استفاده کرد و از شیرها، پنیرها و خامه‏هاى کم چرب استفاده کرد. در جوامعى که مصرف‏کننده مقادیر فراوانى از ماهى‏هاى روغنى هستند مشاهده شده است که شیوع بیمارى‏هاى کرونر قلبى کمتر از جوامعى است که مقدار کمى ماهى مصرف مى‏کنند. ماهى‏هاى روغنى از قبیل ماهى آزاد، قباد، حلوا، شیر، کیلکا و اوزون برون داراى اسیدهاى چرب مفید هستند. مصرف ماهى دو بار در هفته براى افرادى که داراى سابقه بیمارى قلبى و همچنین افرادى که مایل به پیشگیرى از ابتلا به این بیمارى هستند توصیه مى‏شود.
کلم برگ، کلم قرمز، گل‏کلم، کلم بروکلى، شلغم، چغندر، اسفناج، لوبیا سبز، نخود سبز، لوبیا قرمز، لوبیا چشم‏بلبلى داراى ویتامین‏هاى گروه «ب‏5» خصوصاً اسیدفولیک هستند. تحقیقات متعددى نشان داده‏اند که اسیدفولیکى که به طور طبیعى در مواد غذایى یافت مى‏شود مى‏تواند از ابتلا به تصلب شرائین پیشگیرى کند. مصرف نمک اضافى منجر به افزایش فشارخون و افزایش احتمالى بروز بیمارى‏هاى قلبى مى‏شود. انواع غذاها و سوپ‏هاى آماده مصرف، سوسیس و کالباس، تنقلات، پفک و چیپس سرشار از نمک هستند. بهتر است خود را به خوردن و مصرف میوه و سبزیجات عادت دهید تا مصرف تنقلات. اگر در رژیم غذایى روزمره سبزى و میوه اندک باشد به دلیل افزایش رادیکال‏هاى آزاد، خطر ابتلا به بیمارى‏هاى قلبى افزایش مى‏یابد.
در پایان یادآور مى‏شویم که به برچسب روى مواد غذایى توجه نمایید. امروز تقریباً بر روى تمامى مواد غذایى بسته‏بندى شده برچسبى وجود دارد که مواد متشکل آن غذا و نیز میزان کالرى، پروتئین، چربى، ویتامین‏ها و املاح معدنى موجود در آن ذکر شده است. دقت نمایید که مواد غذایى را انتخاب کنید که میزان درصد چربى آنها خصوصاً درصد چربى اشباع شده کمترى داشته باشد و نیز از سدیم کمترى در تهیه آن استفاده شده باشد. در عوض میزان ویتامین‏ها و املاح مانند آهن و کلسیم در آنها بالاتر باشد.

منبع: / ماهنامه / پیام زن / 1386 / شماره 186، شهریور ۱۳۸۶/۰۶
نویسنده : شراره انصار